Του Γιάννη Α. Μυλόπουλου, Πρύτανη ΑΠΘΣτη σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης και της άνευ προηγουμένου ύφεσης η ανάπτυξη αποτελεί, όπως είναι φυσικό, το μεγάλο ζητούμενο για την οικονομία της χώρας. Οι πάντες ερίζουν γι’ αυτήν και όλοι ομνύουν στο όνομά της.
Ποια ανάπτυξη όμως μπορεί να μας βγάλει από την κρίση; Αυτή που οδήγησε τον πλανήτη σε εκτεταμένη οικολογική καταστροφή και ταυτοχρόνως βύθισε τη συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων του στη φτώχεια; Αυτή που εξάντλησε τα φυσικά αποθέματα της Γης, όπως το νερό, τα δάση, το έδαφος και τα ορυκτά, στερώντας από τις επόμενες γενιές το δικαίωμα στην επιβίωση; Αυτή που υποβάθμισε τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα, αφήνοντας πίσω της την καταστροφή; Ή αυτή που το μόνο που κατάφερε ήταν να κάνει τους πλούσιους της γης πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους;
Και αν αναφερθούμε στα δικά μας, στα καθαρά ελληνικά παραδείγματα, ποια ανάπτυξη πιστεύουμε ότι είναι ικανή να μας βγάλει από τη σημερινή ύφεση; Αυτή που υποβάθμισε την ελληνική γη και απαξίωσε τους μοναδικούς καρπούς της, όπως οι ελιές, το λάδι, το κρασί, τα φρούτα και τα λαχανικά, στο όνομα ευκαιριακά αποδοτικών, ξενόφερτων και γι’ αυτό καταστροφικών για το περιβάλλον προϊόντων, όπως π.χ. το υδροβόρο βαμβάκι; Αυτή που κατέστρεψε τον πρωτογενή τομέα της παραγωγής, τη γεωργία και την κτηνοτροφία και ερήμωσε την ελληνική ύπαιθρο χάριν μιας βάρβαρης και άναρχης αστικής ανάπτυξης χωρίς οικονομική προοπτική; Αυτή που στο όνομα μιας χωρίς σχεδιασμό, τουριστικής… αρπαχτής, κατέστρεψε την ελληνική φύση και μαζί μ’ αυτήν τα ισχυρά συγκριτικά μας πλεονεκτήματα για τον τουρισμό; Ή, τέλος, μήπως αυτή που έναντι πινακίου φακής και βαφτίζοντας «επενδύσεις» κατ’ ουσίαν αποικιακού τύπου συμβάσεις, ξεπούλησε την πατρίδα μας και χάρισε τον πλούτο της σε ξένους;
Δυστυχώς, η μέχρι τώρα εμπειρία από όλα τα μοντέλα ανάπτυξης που δοκιμάστηκαν στον πλανήτη είναι, όπως τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν, απολύτως αρνητική. Το χειρότερο όλων αποδείχτηκε το πιο πρόσφατο, αυτό της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, το οποίο στο όνομα μιας γρήγορης οικονομικής μεγέθυνσης και μιας βιαστικής ανόδου του βιοτικού επιπέδου, επέβαλε μια επιθετικού τύπου ανάπτυξη που υποβάθμισε όσο ποτέ άλλοτε το περιβάλλον, τη βάση δηλαδή για κάθε είδους οικονομική δραστηριότητα, ενώ ταυτόχρονα οδήγησε σε οικονομική κρίση και σε χρεοκοπία τις αδύναμες εθνικές οικονομίες.
Η ανάπτυξη, για να έχει διάρκεια, θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές της αειφορίας και της ισόρροπης συμμετοχής σ’ αυτήν όλων των παραμέτρων του προβλήματος: οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών. Η ολοκληρωμένη θεώρηση της ανάπτυξης είναι ο μόνος δρόμος ώστε η όποια οικονομική δραστηριότητα να μην υπονομεύει, αλλά αντίθετα να συνυπάρχει αρμονικά με τους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας, αλλά και με το φυσικό περιβάλλον, προς όφελος της κοινωνίας. Ενα βιώσιμο συνεπώς μοντέλο ανάπτυξης πρέπει να διασφαλίζει την ισόρροπη επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης, περιβαλλοντικής προστασίας αλλά και κοινωνικής συνοχής.
Παράδειγμα προς αποφυγήν, που αντί να διδάσκεται από τα λάθη του παρελθόντος, αντιγράφει τη στρεβλή μέθοδο που οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία, αποτελεί η φερόμενη ως… επένδυση της Εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. στη βόρεια Χαλκιδική. Η «επένδυση» όχι μόνο δεν ευνοεί την ολοκληρωμένη οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, αλλά αντίθετα υποβαθμίζει και τις τρεις αναπτυξιακές παραμέτρους της αειφορίας. Αφού η συγκεκριμένη μεταλλευτική δραστηριότητα, όπως προδιαγράφεται στη σύμβαση παραχώρησης, εμποδίζει την ανάπτυξη των υπόλοιπων οικονομικών δραστηριοτήτων στην περιοχή, της αγροτικής δηλαδή και της τουριστικής. Ταυτοχρόνως θέτει σε σαφή κίνδυνο το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, μια και οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι για τα δάση, τα νερά, το έδαφος, την ατμόσφαιρα, τα οικοσυστήματα και τις παραλίες υποβαθμίζονται στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όπως μεταξύ άλλων και το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του ΑΠΘ έχει αποφανθεί. Τέλος η συγκεκριμένη «επένδυση» έχει διχάσει την τοπική κοινωνία και έχει οξύνει τις αντιθέσεις, καταστρέφοντας με τον τρόπο αυτόν και την κοινωνική συνοχή.
Και βέβαια το σημαντικότερο όλων είναι ότι η σύμβαση παραχώρησης προς την Εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. θα έπρεπε πρωτίστως να προασπίζει το δημόσιο συμφέρον. Η παραχώρηση όμως μιας έκτασης 260.000 στρεμμάτων(!) αποκλειστικά για τη μεταλλευτική δραστηριότητα και μάλιστα σε μια εταιρεία ξένων συμφερόντων, μόνο το δημόσιο συμφέρον, όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, δεν υπηρετεί. Κι αυτό γιατί αλλάζει εντελώς τη φυσιογνωμία της περιοχής, επηρεάζει αρνητικά τις υπόλοιπες οικονομικές δραστηριότητες και υποβαθμίζει το πλούσιο φυσικό, ιστορικό και πολιτισμικό της περιβάλλον. Στο όνομα δηλαδή του κέρδους για τους ξένους επενδυτές δεν αφήνει τίποτε όρθιο στην περιοχή.
Με δύο λόγια, η «επένδυση» στη βόρεια Χαλκιδική για να γίνει αειφορική και να υπηρετεί το δημόσιο και όχι αλλότρια συμφέροντα, πρέπει να αλλάξει. Να γίνει συμβατή με τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής και να μην εκμηδενίζει τα περιθώρια της αγροτικής, περιβαλλοντικής, τουριστικής και πολιτισμικής ανάπτυξής της.
Δυστυχώς δεν διδασκόμαστε από τα λάθη μας. Κι αυτό δεν είναι καθόλου ευοίωνο για την έξοδο της χώρας από την κρίση…
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
