Του
Χόλγκερ Σμάλε, από τη γερμανική Frankfurter Rundschau
Είναι πράγματι μια ηλίθια κατάσταση όταν οι άνθρωποι δεν
ψηφίζουν όπως θα έπρεπε. Όπως τελευταία οι Έλληνες. Δεν περπατάει έτσι το
πράγμα, ακούγεται τώρα: οι Έλληνες και οι πολιτικοί τους απλώς παραείναι
ανόητοι, ή παράλογοι ή αυθάδεις για να σωθούν υπό τους όρους των ξεχωριστών μας
φίλων, των αγορών.
Οπότε, τους βάζουμε λίγο ακόμα στην οικονομική μέγγενη και τους αφήνουμε να ψηφίζουν μέχρι να μας κάνει το αποτέλεσμα ή, καλύτερα ίσως, τους πετάμε κατευθείαν απ΄ το ωραίο μας κλάμπ του ευρώ. Αυτή είναι η κυρίαρχη άποψη στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες.
Μπορούμε όμως να το δούμε και εντελώς διαφορετικά. Μπορούμε να διαβάσουμε το χάος που εξελίσσεται στην Ελλάδα ως το πρώτο, πολύ εμφανές σημάδι της κλιμακούμενης μάχης μεταξύ δημοκρατίας και, ναι, καπιταλισμού. Γιατί όταν οι εκλογές καταλήγουν όπως κατέληξαν στην Ελλάδα, ο δημοκρατικός καπιταλισμός έχει αγγίξει τα όριά του. Είναι μια εξέγερση ενάντια στην κυριαρχία των ειδικών, στην οποία οι κυβερνήσεις πρέπει να χαίρουν της εμπιστοσύνης όχι των πολιτών, αλλά των αγαπημένων μας αγορών.
Οι ελίτ οφείλουν να εξηγούν στους ανθρώπους τις αποφάσεις τους
Αυτό ίσχυσε στην περίπτωση του έλληνα πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, ενώ δεν διαφέρει και πολύ από την περίπτωση του ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Μόντι. Η άνοδός τους στην εξουσία θα μπορούσε να ιδωθεί ως ένα είδος πραξικοπήματος των καλών μας φίλων, των αγορών. Σε κάθε περίπτωση, δημοκρατική νομιμοποίηση δεν έχουν. Αλλά, βέβαια, έχουν την εμπιστοσύνη των καλών μας φίλων.
Δυστυχώς ο Παπαδήμος, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ ξεχάσαν ένα πράγμα κατά τις διαπραγματεύσεις τους για τα διάφορα πακέτα διάσωσης, μεταξύ όλων των αντισταθμισμάτων από πλευράς των Ελλήνων: την παραίτηση από επόμενες εκλογές. Διότι αυτή θα ήταν η συνεπής εφαρμογή ενός σκεπτικού που λέει: ας αντικαταστήσουμε τους πολιτικούς, που είναι εκτεθειμένοι σε κάθε λογής προκλήσεις και λάθη, με ορθολογικά δρώντες ειδικούς, και ας αντικαταστήσουμε τη δημοκρατία με την τεχνοκρατία.
Τώρα, αυτό είναι κάπως δύσκολο να υποστηριχθεί ανοιχτά σε μια δημόσια σφαίρα, δεσμευμένη στην δημοκρατία και στην ιδέα της περί συμμετοχής. Οπότε: «πώς μπορούν οι λαοί να πειστούν να μην κάνουν χρήση της δημοκρατικής κυριαρχίας τους και να δρουν επί δεκαετίες με κύριο γνώμονα να αποδειχτούν καλοί οφειλέτες και να βεβαιώσουν απέναντι στους δανειστές τους πειστικά και μακροχρόνια την δυνατότητα αποπληρωμής τους;», αναρωτιέται με ψυχρή διαύγεια ο κοινωνιολόγος Βόλφγκαν Στρέεκ. «Ποιος θα εξηγήσει στους πολίτες ότι τα κατακτημένα με πολιτικούς αγώνες κοινωνικά τους δικαιώματα, οφείλουν να υποχωρήσουν μπροστά στους νομικούς τίτλους των κατόχων κρατικών ομολόγων;».
Αυτή είναι η ουσιαστική σύγκρουση στην Ελλάδα, αλλά και στην Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιρλανδία... Ο ακριβής δρόμος δεν έχει ακόμα βρεθεί. Όταν ο τελευταίος δημοκρατικά εκλεγμένος πρωθυπουργός της Ελλάδας, ο Γιώργος Παπανδρέου, προσπάθησε το φθινόπωρο να κάνει αυτό ακριβώς (να νομιμοποιήσει δηλαδή με ένα δημοψήφισμα τις προϋποθέσεις που τέθηκαν στις διαπραγματεύσεις για την σταθεροποίηση του κράτους του, μέσω δανείων δισεκατομμυρίων από την ΕΕ και το ΔΝΤ, με αντάλλαγμα την αιματηρή λιτότητα των Ελλήνων), τον μαζέψανε οι Άγκελα Μέρκελ και Νικολά Σαρκοζί.
Φοβόντουσαν ένα όχι, θεωρούσαν την προσέγγιση Παπανδρέου αφελή. Αλλά είναι ανόητος όποιος θέλει να αφήσει τους πολίτες να αποφασίσουν σε ένα θεμελιώδες ερώτημα; Ή δεν είναι δημοκράτης; Και δεν είναι ανόητοι εκείνοι που πιστεύουν ότι μπορούμε να έχουμε δημοκρατία και ενάντια στον λαό; Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να λειτουργήσει για πολύ - κι αυτό είναι κάτι ακόμα που δείχνουν τα αποτελέσματα των ελληνικών εκλογών.
Επομένως, οι ελίτ οφείλουν να εξηγήσουν στον λαό γιατί είναι σε κάθε περίπτωση απαραίτητη η μία ή η άλλη υποχώρηση σε κάποιους δυσάρεστους όρους. Μπορεί και να υπάρχουν βάσιμοι λόγοι, εκτός από την κερδοσκοπία των διεθνών χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων, ώστε να αξιολογηθούν ως σημαντικότερα τα συμφέροντα των καλών μας αγορών από αυτά των πολιτών ενός κράτους. Θα πρέπει ωστόσο να είναι πολύ καλοί λόγοι, που να εξηγούν και γιατί η περαιτέρω απορρύθμιση, απελευθέρωση και ιδιωτικοποίηση είναι ο σωστός δρόμος για την έξοδο από μια κρίση που προήλθε από την απορρύθμιση, την απελευθέρωση και την ιδιωτικοποίηση.
Η Ελλάδα, και λόγω των αρπακτικών, εμμονικών με την εξουσία (όσο και ξεχασμένων από αυτήν) ελίτ της, έχει καταστεί το πιο αδύναμο από τα ευρωπαϊκά μέλη. Γι΄ αυτό και η προσπάθεια να εξοβελίσει ο καπιταλισμός τη δημοκρατία ξεκινά ειδικά εδώ, στην χώρα που την γέννησε. Αυτό που αντιλαμβανόμαστε όμως ως ελληνικό χάος είναι ένας αγώνας που αφορά το σύνολο της Ευρώπης.
Πηγή: Frankfurter Rundschau
Οπότε, τους βάζουμε λίγο ακόμα στην οικονομική μέγγενη και τους αφήνουμε να ψηφίζουν μέχρι να μας κάνει το αποτέλεσμα ή, καλύτερα ίσως, τους πετάμε κατευθείαν απ΄ το ωραίο μας κλάμπ του ευρώ. Αυτή είναι η κυρίαρχη άποψη στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες.
Μπορούμε όμως να το δούμε και εντελώς διαφορετικά. Μπορούμε να διαβάσουμε το χάος που εξελίσσεται στην Ελλάδα ως το πρώτο, πολύ εμφανές σημάδι της κλιμακούμενης μάχης μεταξύ δημοκρατίας και, ναι, καπιταλισμού. Γιατί όταν οι εκλογές καταλήγουν όπως κατέληξαν στην Ελλάδα, ο δημοκρατικός καπιταλισμός έχει αγγίξει τα όριά του. Είναι μια εξέγερση ενάντια στην κυριαρχία των ειδικών, στην οποία οι κυβερνήσεις πρέπει να χαίρουν της εμπιστοσύνης όχι των πολιτών, αλλά των αγαπημένων μας αγορών.
Οι ελίτ οφείλουν να εξηγούν στους ανθρώπους τις αποφάσεις τους
Αυτό ίσχυσε στην περίπτωση του έλληνα πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, ενώ δεν διαφέρει και πολύ από την περίπτωση του ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Μόντι. Η άνοδός τους στην εξουσία θα μπορούσε να ιδωθεί ως ένα είδος πραξικοπήματος των καλών μας φίλων, των αγορών. Σε κάθε περίπτωση, δημοκρατική νομιμοποίηση δεν έχουν. Αλλά, βέβαια, έχουν την εμπιστοσύνη των καλών μας φίλων.
Δυστυχώς ο Παπαδήμος, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ ξεχάσαν ένα πράγμα κατά τις διαπραγματεύσεις τους για τα διάφορα πακέτα διάσωσης, μεταξύ όλων των αντισταθμισμάτων από πλευράς των Ελλήνων: την παραίτηση από επόμενες εκλογές. Διότι αυτή θα ήταν η συνεπής εφαρμογή ενός σκεπτικού που λέει: ας αντικαταστήσουμε τους πολιτικούς, που είναι εκτεθειμένοι σε κάθε λογής προκλήσεις και λάθη, με ορθολογικά δρώντες ειδικούς, και ας αντικαταστήσουμε τη δημοκρατία με την τεχνοκρατία.
Τώρα, αυτό είναι κάπως δύσκολο να υποστηριχθεί ανοιχτά σε μια δημόσια σφαίρα, δεσμευμένη στην δημοκρατία και στην ιδέα της περί συμμετοχής. Οπότε: «πώς μπορούν οι λαοί να πειστούν να μην κάνουν χρήση της δημοκρατικής κυριαρχίας τους και να δρουν επί δεκαετίες με κύριο γνώμονα να αποδειχτούν καλοί οφειλέτες και να βεβαιώσουν απέναντι στους δανειστές τους πειστικά και μακροχρόνια την δυνατότητα αποπληρωμής τους;», αναρωτιέται με ψυχρή διαύγεια ο κοινωνιολόγος Βόλφγκαν Στρέεκ. «Ποιος θα εξηγήσει στους πολίτες ότι τα κατακτημένα με πολιτικούς αγώνες κοινωνικά τους δικαιώματα, οφείλουν να υποχωρήσουν μπροστά στους νομικούς τίτλους των κατόχων κρατικών ομολόγων;».
Αυτή είναι η ουσιαστική σύγκρουση στην Ελλάδα, αλλά και στην Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιρλανδία... Ο ακριβής δρόμος δεν έχει ακόμα βρεθεί. Όταν ο τελευταίος δημοκρατικά εκλεγμένος πρωθυπουργός της Ελλάδας, ο Γιώργος Παπανδρέου, προσπάθησε το φθινόπωρο να κάνει αυτό ακριβώς (να νομιμοποιήσει δηλαδή με ένα δημοψήφισμα τις προϋποθέσεις που τέθηκαν στις διαπραγματεύσεις για την σταθεροποίηση του κράτους του, μέσω δανείων δισεκατομμυρίων από την ΕΕ και το ΔΝΤ, με αντάλλαγμα την αιματηρή λιτότητα των Ελλήνων), τον μαζέψανε οι Άγκελα Μέρκελ και Νικολά Σαρκοζί.
Φοβόντουσαν ένα όχι, θεωρούσαν την προσέγγιση Παπανδρέου αφελή. Αλλά είναι ανόητος όποιος θέλει να αφήσει τους πολίτες να αποφασίσουν σε ένα θεμελιώδες ερώτημα; Ή δεν είναι δημοκράτης; Και δεν είναι ανόητοι εκείνοι που πιστεύουν ότι μπορούμε να έχουμε δημοκρατία και ενάντια στον λαό; Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να λειτουργήσει για πολύ - κι αυτό είναι κάτι ακόμα που δείχνουν τα αποτελέσματα των ελληνικών εκλογών.
Επομένως, οι ελίτ οφείλουν να εξηγήσουν στον λαό γιατί είναι σε κάθε περίπτωση απαραίτητη η μία ή η άλλη υποχώρηση σε κάποιους δυσάρεστους όρους. Μπορεί και να υπάρχουν βάσιμοι λόγοι, εκτός από την κερδοσκοπία των διεθνών χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων, ώστε να αξιολογηθούν ως σημαντικότερα τα συμφέροντα των καλών μας αγορών από αυτά των πολιτών ενός κράτους. Θα πρέπει ωστόσο να είναι πολύ καλοί λόγοι, που να εξηγούν και γιατί η περαιτέρω απορρύθμιση, απελευθέρωση και ιδιωτικοποίηση είναι ο σωστός δρόμος για την έξοδο από μια κρίση που προήλθε από την απορρύθμιση, την απελευθέρωση και την ιδιωτικοποίηση.
Η Ελλάδα, και λόγω των αρπακτικών, εμμονικών με την εξουσία (όσο και ξεχασμένων από αυτήν) ελίτ της, έχει καταστεί το πιο αδύναμο από τα ευρωπαϊκά μέλη. Γι΄ αυτό και η προσπάθεια να εξοβελίσει ο καπιταλισμός τη δημοκρατία ξεκινά ειδικά εδώ, στην χώρα που την γέννησε. Αυτό που αντιλαμβανόμαστε όμως ως ελληνικό χάος είναι ένας αγώνας που αφορά το σύνολο της Ευρώπης.
Πηγή: Frankfurter Rundschau
Mετάφραση: Κρινιώ Παππά
