Η κλιματική αλλαγή, η οποία οφείλεται στο καπιταλιστικό μοντέλο παραγωγής αποτελεί ακόμα έναν λόγο για τον αγώνα μας προς την άμεση ανατροπή του.
Της Δήμητρας Σπαθαρίδου
Το κίνημα Occupy έφτασε και στη Νότια Αφρική, όπου αυτές τις μέρες πραγματοποιείται στο Ντέρμπαν η 17η Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή. Στο Occupy COP17 συμμετέχουν κοινωνικά κινήματα της αφρικανικής ηπείρου μαζί με ακτιβιστές απ΄όλο τον κόσμο με στόχο να προωθήσουν πολιτικές συνεργασίας και μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, μακριά από τη λογική της αγοράς και του κέρδους. Πολλοί ακτιβιστές της Αφρικής μάλιστα έφτασαν στο Ντέρμπαν με το Καραβάνι της Ελπίδας, ένα ταξίδι που οργάνωσε η Παναφρικανική Συμμαχία για την Κλιματική Δικαιοσύνη για να ενθαρύνει τον αφρικανικό πληθυσμό να διεκδικήσει τα δικαιώματα του.
Στις γενικές ανοιχτές συνελεύσεις του Occupy COP17 συμμετέχουν και αρκετοί από τους διπλωμάτες μικρών αναπτυσσόμενων χωρών, καθώς είναι πλέον βέβαιο ότι ούτε στο Ντέρμπαν θα υπάρξει μια δεσμευτική συμφωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ο εκπρόσωπος της Βολιβίας Pablo Solon, χώρας που οι κάτοικοι της βιώνουν ήδη τις πρώτες επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, δήλωσε ότι πλέον η μόνη ελπίδα τους είναι η στήριξη σε παγκόσμια κοινωνικά κινήματα κλιματικής δικαιοσύνης και η δημιουργία μηχανισμών για τη μεταξύ τους συνεργασία.
Η τύχη της φετινής 17ης Συνδιάσκεψης ήταν προδιαγραμμένη πριν από την έναρξη της, καθώς ΗΠΑ και άλλες ανεπτυγμένες χώρες δήλωσαν οτι δεν προτίθενται να δεσμευτούν νομικά για μείωση των εκπομπών ρύπων τους. Η διάσκεψη, όμως, του Ντέρμπαν είναι κρίσιμη για την πορεία των κλιματικών διαπραγματεύσεων καθώς του χρόνου λήγει η ισχύς του Πρωτοκόλλου του Κυότο, της μόνης νομικά δεσμευτικής συμφωνίας μέχρι στιγμής που υποχρέωνε τις ανεπτυγμένες χώρες σε μείωση των εκπομπών ρύπων τους.
Οι χώρες του Νότου ζητούν την επέκταση του Κυότο με μια δεύτερη περίοδο δεσμεύσεων από τη μεριά των ανεπτυγμένων χωρών, ώστε να αποφευχθεί η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Ζητούν επίσης χρηματοδοτική υποστήριξη για δράσεις προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και για αναπτυξιακή βοήθεια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες θεωρούνται από πολλούς ως ο κύριος υπαίτιος της αποτυχίας της Συνδιάσκεψης της Κοπεγχάγης το 2009, αρνούνται την νομική δέσμευση τους σε μείωση των εκπομπών ρύπων τους αν δεν συμφωνήσει και η Κίνα, η οποία κατέχει την πρώτη θέση παγκόσμια σε εκπομπές. Η κινέζικη αντιπροσωπία τονίζει πάλι ότι οι κατά κεφαλήν εκπομπές ρύπων της χώρας είναι πολύ χαμηλότερες απ’ αυτές των ανεπτυγμένων χωρών, και, επομένως, οι τελευταίες είναι αυτές που θα πρέπει να δεσμευτούν νομικά για μειώσεις. Η ΕΕ από τη μεριά της προσπαθεί να κάνει το διαιτητή, αλλά είναι εμφανής η αδυναμία της να επιδείξει ηγετικό ρόλο.
Η ομάδα των αναπτυσσόμενων χωρών, ενώ δεν είναι ομοιογενής, συσπειρώνεται στις κλιματικές διαπραγματεύσεις γύρω από το επιχείρημα της ιστορικότητας των εκπομπών ρύπων, αλλιώς και κλιματικό χρέος, το γεγονός δηλαδή ότι οι ανεπτυγμένες χώρες που δημιούργησαν το πρόβλημα είναι αυτές που πρέπει να πληρώσουν. Οι κυβερνήσεις, όμως, του Βορρά ασχολούνται με την οικονομική κρίση και αρνούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Κι όλα αυτά συμβαίνουν ενώ οι επιστήμονες προειδοποιούν για ταχεία επιδείνωση των καιρικών φαινομένων που συνδέονται με την αλλαγή του κλίματος. Χώρες όπως το Τουβαλού και οι Σεϋχέλλες κινδυνεύουν υπό εξαφάνιση λόγω της ανόδου της στάθμης των ωκεανών, σε άλλες όπως το Μπαγκλαντές και η Ταϊλάνδη εντατικοποιούνται οι πλημμύρες και καταστρέφονται ολόκληρες περιοχές, ενώ στην Κένυα και την Αιθιοπία παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας δημιουργούν επισιτιστικές κρίσεις.
Ο πρώην πρόεδρος της Κόστα Ρίκα προέτρεψε τους συναδέλφους του να καταλάβουν τις αίθουσες των διαπραγματεύσεων και να αρνηθούν να φύγουν μέχρι να επιτευχθεί συμφωνία. Όμως, οι υπόλοιποι διπλωμάτες το απέρριψαν καθώς, όπως δήλωσαν, φοβούνται ότι με μια τέτοια κίνηση θα τους κοπεί η χρηματοδότηση. Εξάλλου, μόλις την προηγούμενη βδομάδα δημοσιεύτηκε μια έκθεση που καταγράφει τις τακτικές εκφοβισμού και απειλών που χρησιμοποιούν οι ανεπτυγμένες χώρες σε διεθνείς διαπραγματεύσεις για να περάσουν τις όποιες αποφάσεις.
Εξελίξεις, δυστυχώς, υπάρχουν σε όλα τα θέματα που έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη μηχανισμών αγοράς και την εμπορευματοποίηση των δασών. Μέσα από τον μηχανισμό REDD+, αγρότες και ιθαγενείς στις χώρες του Νότου βλέπουν τα εδάφη τους να περνάνε κάτω από τον έλεγχο του κράτους ή και ιδιωτικών εταιριών με το πρόσχημα την προστασία τους από αποδάσωση. Παράλληλα, οι πλούσιες χώρες δημιουργούν και επεκτείνουν τις αγορές άνθρακα όπου επιχειρήσεις συνεχίζουν να ρυπαίνουν αντισταθμίζοντας την ρύπανση τους με τη χρηματοδότηση προγραμμάτων στο νότο, χωρίς βέβαια να αλλάζουν τις πρακτικές τους που συμβάλλουν στην αλλαγή του κλίματος. Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα για τα κοινωνικά κινήματα είναι και η πίεση των ΗΠΑ και της ΕΕ να προωθήσουν την Παγκόσμια Τράπεζα να αναλάβει την διακυβέρνηση του Παγκόσμιου Πράσινου Ταμείου, μέσα από το οποίο θα χρηματοδοτούνται οι δράσεις προσαρμογής.
Σε αντιδιαστολή όμως με τις εξελίξεις αυτές, τα κοινωνικά κινήματα σε όλο τον κόσμο αγωνίζονται για την ανατροπή αυτού του χρεοκοπημένου μοντέλου ανάπτυξης και για καθαρές λύσεις μακριά από τις πολιτικές του πράσινου καπιταλισμού που ανακυκλώνει τα ίδια προβλήματα. Η κλιματική αλλαγή, η οποία οφείλεται στο καπιταλιστικό μοντέλο παραγωγής αποτελεί ακόμα έναν λόγο για τον αγώνα μας προς την άμεση ανατροπή του.
http://www.rednotebook.gr/details.php?id=4177
