Του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη
Το μυώδες φίδι Ανακόντα τυλίγει αστραπιαία το θύμα. Σε κάθε εκπνοή σφίγγει ακόμα περισσότερο. Το θύμα ασφυκτιά. Σε λίγο συντρίβονται τα πλευρά, τα μέλη. Εν τέλει, καταπίνεται ολόκληρο, αμάσητο.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια τέτοια περίσφιξη. Όχι μόνο τώρα που βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση (και όχι στην εξουσία), αλλά τις πολλές δεκαετίες παραγωγικής διάλυσης και ιδίως τα τελευταία πέντε χρόνια του πολιτικού σοδομισμού. Η ασφυκτική περίσφιξη δεν οφείλεται μόνο στην τυφλή στρατηγική του παραευρωπαϊκού εθνικιστικού οικονομισμού. Αλλά ούτε μόνο στις θρασείες και επιθετικές ανεπάρκειες των παλαιών ελληνικών κομμάτων εξουσίας και των γόνων της εξουσιαστικής πολυτέλειας. Η ασφυξία οφείλεται και στη προσχώρηση του κριτικού, αντιρρητικού λόγου στις πολιτικές ευκολίες, στην παραχώρηση (μερικές φορές και σε μια δουλικότητα) στα ακροατήρια, που τα εκπαίδευσε στην τυφλή απαίτηση. Κάθε κλάδος, κάθε συνδικαλιστής καριέρας, εγείρει ένα θέμα επείγον, ανεξάρτητο από το περικείμενο, ανεξάρτητο απ' τη βαρύτητα της δυστυχίας του διπλανού του. Ναι, να είμαστε φιλάνθρωποι προς αυτόν που ψάχνει στα σκουπίδια, αλλά «να φροντίσει το κράτος γι' αυτόν». Κάθε ομάδα πίεσης επιθυμεί κάτι, πριν απ' όλα μια προνομιακή (και φαντασιακή) σχέση με την εξουσία. Κάθε καριερίστας έχει μια αποκλειστική πρόταση προς την κυβέρνηση: να δολοφονήσει αυτόν που θα της υποδείξει και να προσλάβει τον ίδιο (τον καριερίστα) στη θέση του.
Ένα τεράστιο κομμάτι πολιτικού σφρίγους τον τελευταίο, τουλάχιστον, μήνα εξαντλείται σε τέτοιες μικρές, φανατικές και επίμονες επιδιώξεις. Ας αφήσουμε τα junkies εξουσίας που θέλουν αντικαταθλιπτικά αν απομακρυνθούν λίγα λεπτά απ' αυτήν και πιέζουν με όλα τα μέσα. Ας αφήσουμε τους διάφορους εργατοπατέρες που εγείρουν θέμα «σοσιαλισμού» εδώ και τώρα - που δεν θα περιλαμβάνει βέβαια την τζιπάρα τους. Ας αφήσουμε τον εσμό των κάθε λογής ενδιάμεσων, των ανθρώπων που έχουν «άκρες» και «δόντι», που πιέζουν να τους βρει η κυβέρνηση χαρτί τουαλέτας ή να τους κάνει την προσωπική ασφαλτόστρωση.
Αυτή η διπλή και πολλαπλή, και αντιπολιτική περίσφιξη συμπιέζει τα περιθώρια ουσιαστικών αλλαγών, μεταρρυθμίσεων, ανασύνταξης. Περιστέλλει την ανάκτηση του μορφωτικού ιδανικού, καταστρέφει την εξυγίανση του συστήματος υγείας, το χτύπημα του σπάταλου, κρατικοδίαιτου εργολαβισμού, αποτρέπει την επικύρωση μιας πραγματικά συλλογικής κουλτούρας και ενισχύει τη διαπάλη ισχύος που υποκατέστησε τη συλλογικότητα τόσα χρόνια. Αυτός ο πολιτικός εγωισμός εν τέλει, επαφίεται στη θανάτωση κάθε αντιπάλου, στη συκοφαντία κάθε, δυνάμει, αντίδικου, στην αρπαγή, με την άκαιρη υπεραπαίτηση, του ψωμιού του διπλανού.
Είναι βέβαιο ότι η νέα κυβέρνηση πρέπει να γεράσει πριν την ώρα της για να 'ρθούν τα σκέλεθρα ξανά απ' τη σκιά, ν' αναλάβουν τις «τύχες της χώρας». Είναι βέβαιο ότι η ήττα της μαζικής φαντασιακής στράτευσης, τόσο διαφορετικών ανθρώπων -ψηφοφόρων, αλλά εν γένει απλών πολιτών- στο «άλλο» που διακονεί η Αριστερά είναι ζωτικής σημασίας για την ευρωπαϊκή πολιτική γραφειοκρατία. Και είναι σίγουρο ότι η έλλογη και στέρεα αντίσταση είναι ο μόνος δρόμος. Όμως αυτό το νέο πεδίο απαιτεί νέα πολιτικά μέσα. Διαρκή αναγωγή στο κόσμο, επιστροφή στην τίμια και αυστηρή συζήτηση με τον κόσμο, κριτική εμβάθυνση των απαιτήσεων, διατήρηση του θερμού κλίματος.
Τα νέα πολιτικά μέσα δεν βρίσκονται στον συνωμοτικό βυζαντινισμό και στις ιδιοτελείς διαπραγματεύσεις φατριών. Ποτέ στη νεότερη Ιστορία μας η αναζήτηση ευθύβολου βλέμματος και καθαρού αέρα δεν ήταν τόσο επείγουσα και τόσο βαθιά πολιτική και λογική επιλογή.
Το μυώδες φίδι Ανακόντα τυλίγει αστραπιαία το θύμα. Σε κάθε εκπνοή σφίγγει ακόμα περισσότερο. Το θύμα ασφυκτιά. Σε λίγο συντρίβονται τα πλευρά, τα μέλη. Εν τέλει, καταπίνεται ολόκληρο, αμάσητο.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια τέτοια περίσφιξη. Όχι μόνο τώρα που βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση (και όχι στην εξουσία), αλλά τις πολλές δεκαετίες παραγωγικής διάλυσης και ιδίως τα τελευταία πέντε χρόνια του πολιτικού σοδομισμού. Η ασφυκτική περίσφιξη δεν οφείλεται μόνο στην τυφλή στρατηγική του παραευρωπαϊκού εθνικιστικού οικονομισμού. Αλλά ούτε μόνο στις θρασείες και επιθετικές ανεπάρκειες των παλαιών ελληνικών κομμάτων εξουσίας και των γόνων της εξουσιαστικής πολυτέλειας. Η ασφυξία οφείλεται και στη προσχώρηση του κριτικού, αντιρρητικού λόγου στις πολιτικές ευκολίες, στην παραχώρηση (μερικές φορές και σε μια δουλικότητα) στα ακροατήρια, που τα εκπαίδευσε στην τυφλή απαίτηση. Κάθε κλάδος, κάθε συνδικαλιστής καριέρας, εγείρει ένα θέμα επείγον, ανεξάρτητο από το περικείμενο, ανεξάρτητο απ' τη βαρύτητα της δυστυχίας του διπλανού του. Ναι, να είμαστε φιλάνθρωποι προς αυτόν που ψάχνει στα σκουπίδια, αλλά «να φροντίσει το κράτος γι' αυτόν». Κάθε ομάδα πίεσης επιθυμεί κάτι, πριν απ' όλα μια προνομιακή (και φαντασιακή) σχέση με την εξουσία. Κάθε καριερίστας έχει μια αποκλειστική πρόταση προς την κυβέρνηση: να δολοφονήσει αυτόν που θα της υποδείξει και να προσλάβει τον ίδιο (τον καριερίστα) στη θέση του.
Ένα τεράστιο κομμάτι πολιτικού σφρίγους τον τελευταίο, τουλάχιστον, μήνα εξαντλείται σε τέτοιες μικρές, φανατικές και επίμονες επιδιώξεις. Ας αφήσουμε τα junkies εξουσίας που θέλουν αντικαταθλιπτικά αν απομακρυνθούν λίγα λεπτά απ' αυτήν και πιέζουν με όλα τα μέσα. Ας αφήσουμε τους διάφορους εργατοπατέρες που εγείρουν θέμα «σοσιαλισμού» εδώ και τώρα - που δεν θα περιλαμβάνει βέβαια την τζιπάρα τους. Ας αφήσουμε τον εσμό των κάθε λογής ενδιάμεσων, των ανθρώπων που έχουν «άκρες» και «δόντι», που πιέζουν να τους βρει η κυβέρνηση χαρτί τουαλέτας ή να τους κάνει την προσωπική ασφαλτόστρωση.
Αυτή η διπλή και πολλαπλή, και αντιπολιτική περίσφιξη συμπιέζει τα περιθώρια ουσιαστικών αλλαγών, μεταρρυθμίσεων, ανασύνταξης. Περιστέλλει την ανάκτηση του μορφωτικού ιδανικού, καταστρέφει την εξυγίανση του συστήματος υγείας, το χτύπημα του σπάταλου, κρατικοδίαιτου εργολαβισμού, αποτρέπει την επικύρωση μιας πραγματικά συλλογικής κουλτούρας και ενισχύει τη διαπάλη ισχύος που υποκατέστησε τη συλλογικότητα τόσα χρόνια. Αυτός ο πολιτικός εγωισμός εν τέλει, επαφίεται στη θανάτωση κάθε αντιπάλου, στη συκοφαντία κάθε, δυνάμει, αντίδικου, στην αρπαγή, με την άκαιρη υπεραπαίτηση, του ψωμιού του διπλανού.
Είναι βέβαιο ότι η νέα κυβέρνηση πρέπει να γεράσει πριν την ώρα της για να 'ρθούν τα σκέλεθρα ξανά απ' τη σκιά, ν' αναλάβουν τις «τύχες της χώρας». Είναι βέβαιο ότι η ήττα της μαζικής φαντασιακής στράτευσης, τόσο διαφορετικών ανθρώπων -ψηφοφόρων, αλλά εν γένει απλών πολιτών- στο «άλλο» που διακονεί η Αριστερά είναι ζωτικής σημασίας για την ευρωπαϊκή πολιτική γραφειοκρατία. Και είναι σίγουρο ότι η έλλογη και στέρεα αντίσταση είναι ο μόνος δρόμος. Όμως αυτό το νέο πεδίο απαιτεί νέα πολιτικά μέσα. Διαρκή αναγωγή στο κόσμο, επιστροφή στην τίμια και αυστηρή συζήτηση με τον κόσμο, κριτική εμβάθυνση των απαιτήσεων, διατήρηση του θερμού κλίματος.
Τα νέα πολιτικά μέσα δεν βρίσκονται στον συνωμοτικό βυζαντινισμό και στις ιδιοτελείς διαπραγματεύσεις φατριών. Ποτέ στη νεότερη Ιστορία μας η αναζήτηση ευθύβολου βλέμματος και καθαρού αέρα δεν ήταν τόσο επείγουσα και τόσο βαθιά πολιτική και λογική επιλογή.
