«Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βλέπει το χρέος ως ένα διμερές ζήτημα», αλλά ως ένα ζήτημα που αφορά ολόκληρη την Ευρώπη, τονίζει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, βουλευτής και υπεύθυνος της Επιτροπής Οικονομικών της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος. Στη συνέντευξη του στην «Αυγή» της Κυριακής, μιλά για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και για τη στρατηγική του κόμματος σε ό,τι αφορά τις συμμαχίες στο πολιτικό και το κοινωνικό επίπεδο.
Τη συνέντευξη πήρε ο Χρήστος Σίμος
* Πώς εκτιμάτε τις μέχρι τώρα αντιδράσεις των δανειστών σε σχέση με το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους και της δανειακής σύμβασης; Πού βασίζετε την επιτυχία του σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ;
Έχουμε ήδη δει όλων των ειδών τις αντιδράσεις, από τις πιο επιθετικές έως τις πιο προσεκτικές. Αλλά υπάρχουν ενθαρρυντικά σημάδια ότι σημαντικοί θεσμοί θα σεβαστούν την εκλογική διαδικασία στην Ελλάδα και τη νέα λαϊκή εντολή. Παράλληλα, αν και δεν το παραδέχονται, γνωρίζουν ότι το Μνημόνιο μέχρι σήμερα απέτυχε και ότι είναι σχεδόν απίθανο να αποδώσει στο μέλλον. Φυσικά ανησυχούν, όπως γίνεται κάθε φορά που υπάρχει μια ριζική αλλαγή στην κατεύθυνση της πολιτικής. Την ίδια στιγμή, ολοένα και αυξάνεται η αίσθηση στο εξωτερικό ότι η παρούσα κυβέρνηση εκπροσωπεί μια ελίτ που είναι διατεθειμένη να εφαρμόσει μόνο εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την εξουσία της και καμία από εκείνες που την περιορίζουν, ή έστω την καθιστούν πιο υπόλογη στην κοινωνία. Για να το θέσω με επιείκεια, η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, της διαφθοράς και της αδιαφάνειας στην πολιτική ζωή δεν υπήρξε ποτέ προτεραιότητα. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι ξένοι παρατηρητές βλέπουν ότι αυτές οι ελίτ δεν μπορούν να δημιουργήσουν έναν σταθερό πολιτικό και κοινωνικό συνασπισμό για την ανοικοδόμηση της ελληνικής οικονομίας και των θεσμών.
Αντιθέτως, αυτή είναι η δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ. Από την αρχή είδαμε την πολιτική κρίση ως κρίση εκπροσώπησης. Ότι χρειαζόμασταν μια στρατηγική και έναν προγραμματικό λόγο που θα απευθυνόταν στον κόσμο της εργασίας και σε τμήματα των μεσαίων στρωμάτων που δεν βλέπουν πια το πρόσωπό τους στις επιλογές των μνημονιακών κυβερνήσεων. Και ίσως το πιο σημαντικό από όλα: μετά τη ΔΕΘ, πολύς κόσμος κατάλαβε, δεδομένου του μεγέθους της καταστροφής, ότι έχουμε και προτεραιότητες, και οδικό χάρτη. Όλο και περισσότερο ο κόσμος της εργασίας καταλαβαίνει ότι η κριτική του λαϊκισμού που υιοθετούν οι αντίπαλοί μας είναι στην πραγματικότητα μια απέχθεια για οτιδήποτε λαϊκό, για οτιδήποτε φέρνει αυτό τον κόσμο στο προσκήνιο.
* Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που διεκδικεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με το χρέος και τη δανειακή σύμβαση;
Δεν μπορεί η Ελλάδα να ξεπληρώσει αυτό το χρέος. Όπως προβλέψαμε από την αρχή, οι ακραίες πολιτικές λιτότητας οδήγησαν σε μια παγίδα χρέους που χειροτέρεψε μια ήδη πολύ δύσκολη κατάσταση. Το να περιμένει κανείς ότι με υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια θα αλλάξει κάτι, σημαίνει ότι δεν έχει μάθει τίποτα από την παγκόσμια οικονομική ιστορία. Μια χώρα που μεταφέρει πόρους σε πιο πλούσιες κάποια στιγμή απλώς πτωχεύει. Άρα το πρόγραμμα απέτυχε και χρειάζεται ένας συνδυασμός κουρέματος, ρητρών ανάπτυξης και επενδυτικών προγραμμάτων που θα δώσει έναν δημοσιονομικό χώρο για μια αναπτυξιακή προοπτική. Χρειαζόμαστε ένα άλλο μεσοπρόθεσμο, με άλλους στόχους, που θα καταγράψουν αυτή την προοπτική.
Παράλληλα, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βλέπει το χρέος ως ένα διμερές ζήτημα του τύπου «Ελλάδα εναντίον ξένων». Έχουμε συναίσθηση ότι αφενός αντίστοιχο πρόβλημα έχουν και άλλες χώρες της Ευρωζώνης και αφετέρου ότι το χρέος αποτελεί τον μοχλό εφαρμογής της λιτότητας και των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων παντού. Συνεπώς, στόχος μας είναι να διεθνοποιήσουμε το ζήτημα, να αλλάξουμε την ατζέντα και να προωθήσουμε λύσεις, μαζί με άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, προς όφελος των λαών.
* Ένας από τους βασικούς παράγοντες της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Εκτιμάτε ότι υπάρχει πιθανότητα να διακόψει τη ρευστότητα των τραπεζών κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης; Έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα ενεργοποιήσει τον μηχανισμό αγοράς κρατικών ομολόγων («μπαζούκας»). Υπάρχει περίπτωση να ενταχθεί η Ελλάδα σε αυτό ή μπορεί να εξαιρεθεί λόγω της διαπραγμάτευσης;
Ο Ντράγκι είναι, μετά την τραπεζική ένωση, υπεύθυνος για την επίβλεψη των τεσσάρων μεγάλων συστημικών τραπεζών. Δεν είναι εύκολο να προβεί σε μέτρα που θα αποδυναμώσουν τις τράπεζες για τις οποίες έχει ευθύνη, ιδιαίτερα όταν υπάρχει ο φόβος μετάδοσης μιας τραπεζικής κρίσης. Ούτε οι ελληνικές τράπεζες είναι στη θέση που ήταν οι κυπριακές το 2013.
Δεν ξέρω αν θα αγοράσει και ελληνικά ομόλογα, αλλά αυτό μπορεί να είναι και μέρος της διαπραγμάτευσης. Οι δυσκολίες, όχι μόνο της Ιταλίας και της Ισπανίας, αλλά και της Γαλλίας, μειώνουν τον βαθμό ελευθερίας του κ. Ντράγκι και σε σχέση με μας. Μην ξεχνάμε ότι το καλοκαίρι δεν μίλησε μόνο για «μπαζούκας», αλλά και για δημοσιονομική χαλάρωση και σε κάποια στιγμή για άμεση χρηματοδότηση των κρατικών ελλειμμάτων. Όλα αυτά είναι θεμελιακά ζητήματα, πολύ μακριά από την ατζέντα του 2012, που δημιουργούν πεδίο παρέμβασης για όλες αυτές τις δυνάμεις που αναζητούν μια άλλη Ευρώπη που αλλάζει κατεύθυνση.
* Ποιες είναι οι πολιτικές δυνάμεις με τις οποίες θα μπορούσε να συμμαχήσει ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά και μετεκλογικά; Ποια είναι η άποψή σας ειδικά για τη ΔΗΜ.ΑΡ. και τους Οικολόγους Πράσινους;
Η κρίση, τα Μνημόνια αλλά κυρίως η παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούν καταλυτικά στα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα, όπως και στην πολιτική τάξη γενικότερα, γι” αυτό ορισμένα κόμματα αποδομούνται και συρρικνώνονται, και άλλα, όπως η ΔΗΜ.ΑΡ., επαναπροσδιορίζουν τη στάση, την πολιτική και τις συμμαχίες τους. Την ίδια στιγμή ένας αστερισμός πολιτικών κινήσεων λειτουργούν συμμαχικά ως προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ενισχύουν πολιτικές πρωτοβουλίες από κοινού, συμμετέχουν τόσο σε μετωπικά σχήματα, όπως η «Λίστα Τσίπρα» για μια άλλη Ευρώπη όσο και σε αυτοδιοικητικά σχήματα, σε κοινωνικές αντιστάσεις και σε κινηματικές πρωτοβουλίες. Όλοι αυτοί αποτελούν τους φυσικούς συμμάχους του ΣΥΡΙΖΑ και θα ήταν χρήσιμο να συμμετάσχουν στο εγχείρημα της κυβέρνησης της Αριστεράς.
Όσον αφορά τη ΔΗΜ.ΑΡ., η διαδικασία του αυτοπροσδιορισμού της στις νέες συνθήκες είναι σε εξέλιξη και η παρουσία της στο πολιτικό σκηνικό παραμένει ερωτηματικό. Με αυτή την έννοια είναι αδόκιμη μια πολιτική συμμαχία μαζί της. Οι Οικολόγοι Πράσινοι είναι μια διαφορετική περίπτωση, στον βαθμό που η προγραμματική τους βάση βελτιώνει τις επεξεργασίες μας και οι άνθρωποί τους δεν προσβάλλουν τα πολιτικά και ηθικά κριτήρια του κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ, αντιθέτως. Με αυτή την έννοια οι Οικολόγοι Πράσινοι είναι μια χρήσιμη δύναμη και η συνεργασία μαζί τους μια πολύ καλή επιλογή.
* Ποιες θα πρέπει να είναι οι βασικές αιχμές της προεκλογικής εκστρατείας του ΣΥΡΙΖΑ; Τι θα σημάνει για την Ευρώπη η εκλογική του νίκη;
Να αντιπροσωπεύσει το νέο, να συμβάλλει στην αύξηση της συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία, να αντιστρέψει την απογοήτευση και τις απολιτίκ τάσεις. Πρέπει, όπως έγραψε πρόσφατα ο Ανδρέας Καρίτζης, να βοηθήσουμε τον κόσμο να κατανοήσει ότι η δύναμή του βρίσκεται στην αξιοπρέπειά του, την ικανότητά του να συζητά για τις κοινωνικές και πολιτικές προτεραιότητες, να σκέφτεται συλλογικά για τι πρέπει να κάνουν άνθρωποι όπως εμείς. Είναι δύσκολο να υποτιμήσει κανείς τη δύναμη μιας τέτοιας δέσμευσης: ο κόσμος θα αισθανθεί και θα πιστέψει ότι το εγχείρημα μιας κυβέρνησης της Αριστεράς τον αφορά άμεσα. Και θα πρόσθετα ότι κάτι τέτοιο έχει τη δυνατότητα να στείλει ισχυρά μηνύματα και στο εξωτερικό.
Γι” αυτό η προεκλογική μας εκστρατεία πρέπει, εκτός από τα πρόγραμμά μας και τη διαπραγμάτευση, να δώσει μεγάλη έμφαση και στο κομμάτι των αξιών. Οι ελίτ έχουν ξεμείνει από καύσιμα. Τόσο στις «καλές» όσο και στις κακές εποχές, το μοναδικό τους μέλημα ήταν να διατηρήσουν τα προνόμιά τους – να πληρώνουν φόρους όποτε θέλουν και να έχουν εύκολη πρόσβαση στους διαδρόμους των κυβερνητικών αποφάσεων. Η εκστρατεία μας πρέπει να καταστήσει σαφές ότι δεν θα επιστρέψουμε στο καθεστώς πριν την κρίση, ότι μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αποτελέσει τομή για μια νέα σχέση μεταξύ κράτους και οικονομίας, κράτους και κοινωνίας.
Όλοι κατανοούν ότι αυτά είναι δημοκρατικά και κοινωνικά επίδικα. Χωρίς αυτά, όχι μόνο η Ελλάδα αλλά και ολόκληρη η Ευρωζώνη είναι καταδικασμένη. Ένα εγχείρημα για την ενίσχυση της Δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει ισχυρό καταλύτη για αντίστοιχες αλλαγές σε όλη την Ευρώπη.
