Τhe Nation
του Γκρεγκ Γκραντίν
Κόκκινες σημαίες κυματίζουν στο Ρίο και στο Μοντεβιδέο. Όχι μόνο νίκησε η Ντίλμα Ρούσεφ στη Βραζιλία την Κυριακή αλλά δίπλα, στην Ουρουγουάη, ο Ταμπαρέ Βασκέζ, ο υποψήφιος του Ευρέως Μετώπου (Frente Amplio), του πολιτικού κληρονόμου των ανταρτών Τουπαμάρος της δεκαετίας του 1970, τα πήγε καλύτερα από ό, τι αναμενόταν σε έναν πρώτο γύρο ψηφοφορίας και αναμένεται να κερδίσει τον Νοέμβριο. Ο Βασκέζ θα πρέπει να ακολουθήσει τις πολιτικές του απερχόμενου Χοσέ Μουχίκα (στην Ουρουγουάη απαγορεύεται η συνεχόμενη επανεκλογή), του πρώην πολιτικού κρατούμενου και ανατρεπτικού πολιτικού που οδηγούσε σκαραβαίο, νομιμοποίησε τη μαριχουάνα, τον γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων, τις εκτρώσεις, που φρόντιζε τον κήπο του και είχε ένα σκύλο με τρία πόδια.
Στη Βραζιλία, η Ντίλμα κατατρόπωσε τη νεοφιλελεύθερη τεχνοκρατική απειλή. Στην Ουρουγουάη ο Βάσκεζ, γιατρός, θα αντιμετωπίσει έναν πιο παραδοσιακό συντηρητικό τον Νοέμβριο, τον Λακάλ Που, γιο ενός πρώην προέδρου επίσης δεξιού. Η καμπάνια του Που είναι αξιοσημείωτη, καθώς είναι από τις πρώτες στη Λατινική Αμερική που στοχεύει σε μια λογική τύπου Ρίτσαρντ Νίξον με βασικά ζητήματα, ελπίζοντας να χρησιμοποιήσει τις εκτρώσεις, τα ναρκωτικά και το έγκλημα για να αναδειχθεί στην εξουσία.
Το Reuters αναμεταδίδει τα λόγια ενός υποστηρικτή του Που: "Λοιπόν, σκοτώνουμε μωρά τώρα και το κράτος θα πουλά μαριχουάνα" είπε η 68χρονη συνταξιούχος Αντριάνα Χερρέρα. «Η απογοήτευσή μου δεν έχει να κάνει μόνο με τις πολιτικές αναδιανομής αλλά και με τους νόμους που έχουν εγκριθεί, που είναι τρομεροί για τη χώρα». Ο τρόπος που χρησιμοποιείται ο όρος "συνταξιούχος" μάς πάει πίσω στον ενθουσιασμό των πρώιμων ημερών της Νέας Δεξιάς, στον κιτσάτο απολυταρχικό συντηρητισμό του νοικοκυραίου της Μάργκαρετ Θάτσερ. Ο Που τάζει και φοροαπαλλαγές. Έχασε στον πρώτο γύρο και οι πρώτες δημοσκοπήσεις τον θέλουν να χάνει και στον δεύτερο γύρο. Αλλά συγκέντρωσε το ένα τρίτο των ψήφων.
Ο Ούγκο Τσάβεζ εξελέγη πρώτη φορά στη Βενεζουέλα το 1998, δηλαδή είμαστε ήδη εδώ και μία δεκαετία στην "αριστερή στροφή" της Λατινικής Αμερικής. Με αυτά τα αποτελέσματα σε Βραζιλία και Ουρουγουάη, και με την πρόσφατη επανεκλογή της Μισέλ Μπασελέ στη Χιλή, του Ραφαέλ Κορέα στον Ισημερινό και του Έβο Μοράλες στη Βολιβία, η Αριστερά της κοινωνικής πρόνοιας και της αναπτυξιακής πολιτικής -τόσο η "μετριοπαθής" όσο και "λαϊκίστικη" τάση της- δείχνει αξιοσημείωτη διάρκεια, έχοντας προχωρήσει από την πρώτη γενιά των ηγετών, του Τσάβεζ, του Κίρσχνερ και του Λούλα στη Βραζιλία.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε το γιατί: οικονομικά. Λίγοι είναι εκείνοι που θέλουν να επιστρέψουν στον καταστροφικό νεοφιλελευθερισμό των δεκαετιών του '80 και του '90. Ο καθηγητής Μαρκ Γουέισμπροτ εξηγεί το γιατί στην περίπτωση της Βραζιλίας, και ο ειδικός σε θέματα Λατινικής Αμερικής Μπεν Ντανγκλ κάνει ίδιο για τη Βολιβία. Και εδώ το Reuters εξηγεί τι συνέβη στην περίπτωση της Ουρουγουάης: "H οικονομία των 55 δισ. δολαρίων της Ουρουγουάης αναπτύσσεται κατά μέσο όρο κατά 5,7% ετησίως από το 2005. Η πρόβλεψη θέλει ανάπτυξη στο 3% για φέτος, και πάλι καλύτερος ρυθμός από τις γειτονικές Βραζιλία κι Αργεντινή. Ο αριθμός των πολιτών που ζουν στη φτώχεια έχει πέσει στο 11,5% από το 1/3 του συνολικού πληθυσμού το 2006. "Στηρίζω το Ευρύ μέτωπο που διασφαλίζει την επιτυχία" λέει η 27χρονη φοιτήτρια Σολεδάδ Φερνάντεζ. "Ο Βάσκεζ και ο Μουχίκα φροντίζουν τους ευάλωτους".
Μπορεί τις προεδρικές εκλογές στην Αργεντινή, σε έναν χρόνο από τώρα, να τις πάρει η νεοφιλελεύθερη Δεξιά. Και η διαφορά που έδωσε τη νίκη στην Ντίλμα ήταν μικρότερη απ' όσο έπρεπε, αν και το ότι νίκησε κατεβαίνοντας με ατζέντα οικονομικής δικαιοσύνης απέναντι σε εχθρικές αγορές ομολόγων και με το μιντιακό κατεστημένο να είναι απόλυτα "αντί-Ρούσεφ" αποδεικνύει την ενέργεια του ευρέος μετώπου της βραζιλιάνικης Αριστεράς. Πολλοί ακτιβιστές που επέκριναν το PT δεν απείχαν, αν και τον περασμένο χρόνο διοργάνωσαν εντυπωσιακές διαδηλώσεις. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι υποψήφιοι διαφέρουν πραγματικά.
Με τον Που, η Δεξιά θα έχει παίξει όλα της τα χαρτιά για να ξαναπάρει την εξουσία: oι νεοφιλελεύθεροι τεχνοκράτες έχουν αποτύχει. Οι "εκμοντερνιστές" έχουν αποτύχει (ο Σεμπαστιάν Πινιέρα στη Χιλή για παράδειγμα κέρδισε τις εκλογές το 2010 με τις ιδέες της Κεντροαριστεράς και παρουσιάζοντας τον εαυτό του σαν έναν συντηρητικό ευρωπαϊκού τύπου που δεν μισεί τους γκέι. Η προεδρία του ήταν αποτυχημένη, στρώνοντας τον δρόμο για την Μπασελέ). Και οι παραδοσιακοί έχουν αποτύχει (για λίγο, ο νεοφασίστας Χοσέ Μαρία Αθνάρ της Ισπανίας περιόδευε στη Λ. Αμερική προσπαθώντας να συνενώσει μια Καθολικο-νεοφιλελελεύθερη-αντιισλαμική συμμαχία που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τον Τσαβίσμο). Και τώρα με τον Που, οι πολιτιστικοί μαχητές θα αποτύχουν (ας ελπίσουμε!). Αφήνοντας λίγο πολύ στη Δεξιά τα πραξικοπήματα, όπως έγινε στην Αϊτή το 2004, την Ονδούρα το 2009 και την Παραγουάη το 2012.
Η ανικανότητα της Δεξιάς να δημιουργήσει έναν συνασπισμό και να αρθρώσει μεγαλύτερα οράματα δείχνει τα βάθη στα οποία ο Ψυχρός Πόλεμος στη Λατινική Αμερική λειτούργησε ως πεντηκονταετές πρόγραμμα καταστολής (δεξιών) ψηφοφόρων. Η χρηματοδότηση του αντικομμουνισμού από την Ουάσινγκτον ένωσε τα διάφορα παρακλάδια της Δεξιάς. Χωρίς μια τέτοια οργανωτική αρχή η Δεξιά δεν μπορεί να ανταγωνιστεί εκλογικά, τουλάχιστον για τώρα, την επιθυμία των ψηφοφόρων για οικονομική δικαιοσύνη, για μια αξιοπρεπή ζωή, για ειρήνη και κοινωνική πρόνοια.
του Γκρεγκ Γκραντίν
Κόκκινες σημαίες κυματίζουν στο Ρίο και στο Μοντεβιδέο. Όχι μόνο νίκησε η Ντίλμα Ρούσεφ στη Βραζιλία την Κυριακή αλλά δίπλα, στην Ουρουγουάη, ο Ταμπαρέ Βασκέζ, ο υποψήφιος του Ευρέως Μετώπου (Frente Amplio), του πολιτικού κληρονόμου των ανταρτών Τουπαμάρος της δεκαετίας του 1970, τα πήγε καλύτερα από ό, τι αναμενόταν σε έναν πρώτο γύρο ψηφοφορίας και αναμένεται να κερδίσει τον Νοέμβριο. Ο Βασκέζ θα πρέπει να ακολουθήσει τις πολιτικές του απερχόμενου Χοσέ Μουχίκα (στην Ουρουγουάη απαγορεύεται η συνεχόμενη επανεκλογή), του πρώην πολιτικού κρατούμενου και ανατρεπτικού πολιτικού που οδηγούσε σκαραβαίο, νομιμοποίησε τη μαριχουάνα, τον γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων, τις εκτρώσεις, που φρόντιζε τον κήπο του και είχε ένα σκύλο με τρία πόδια.
Στη Βραζιλία, η Ντίλμα κατατρόπωσε τη νεοφιλελεύθερη τεχνοκρατική απειλή. Στην Ουρουγουάη ο Βάσκεζ, γιατρός, θα αντιμετωπίσει έναν πιο παραδοσιακό συντηρητικό τον Νοέμβριο, τον Λακάλ Που, γιο ενός πρώην προέδρου επίσης δεξιού. Η καμπάνια του Που είναι αξιοσημείωτη, καθώς είναι από τις πρώτες στη Λατινική Αμερική που στοχεύει σε μια λογική τύπου Ρίτσαρντ Νίξον με βασικά ζητήματα, ελπίζοντας να χρησιμοποιήσει τις εκτρώσεις, τα ναρκωτικά και το έγκλημα για να αναδειχθεί στην εξουσία.
Το Reuters αναμεταδίδει τα λόγια ενός υποστηρικτή του Που: "Λοιπόν, σκοτώνουμε μωρά τώρα και το κράτος θα πουλά μαριχουάνα" είπε η 68χρονη συνταξιούχος Αντριάνα Χερρέρα. «Η απογοήτευσή μου δεν έχει να κάνει μόνο με τις πολιτικές αναδιανομής αλλά και με τους νόμους που έχουν εγκριθεί, που είναι τρομεροί για τη χώρα». Ο τρόπος που χρησιμοποιείται ο όρος "συνταξιούχος" μάς πάει πίσω στον ενθουσιασμό των πρώιμων ημερών της Νέας Δεξιάς, στον κιτσάτο απολυταρχικό συντηρητισμό του νοικοκυραίου της Μάργκαρετ Θάτσερ. Ο Που τάζει και φοροαπαλλαγές. Έχασε στον πρώτο γύρο και οι πρώτες δημοσκοπήσεις τον θέλουν να χάνει και στον δεύτερο γύρο. Αλλά συγκέντρωσε το ένα τρίτο των ψήφων.
Ο Ούγκο Τσάβεζ εξελέγη πρώτη φορά στη Βενεζουέλα το 1998, δηλαδή είμαστε ήδη εδώ και μία δεκαετία στην "αριστερή στροφή" της Λατινικής Αμερικής. Με αυτά τα αποτελέσματα σε Βραζιλία και Ουρουγουάη, και με την πρόσφατη επανεκλογή της Μισέλ Μπασελέ στη Χιλή, του Ραφαέλ Κορέα στον Ισημερινό και του Έβο Μοράλες στη Βολιβία, η Αριστερά της κοινωνικής πρόνοιας και της αναπτυξιακής πολιτικής -τόσο η "μετριοπαθής" όσο και "λαϊκίστικη" τάση της- δείχνει αξιοσημείωτη διάρκεια, έχοντας προχωρήσει από την πρώτη γενιά των ηγετών, του Τσάβεζ, του Κίρσχνερ και του Λούλα στη Βραζιλία.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε το γιατί: οικονομικά. Λίγοι είναι εκείνοι που θέλουν να επιστρέψουν στον καταστροφικό νεοφιλελευθερισμό των δεκαετιών του '80 και του '90. Ο καθηγητής Μαρκ Γουέισμπροτ εξηγεί το γιατί στην περίπτωση της Βραζιλίας, και ο ειδικός σε θέματα Λατινικής Αμερικής Μπεν Ντανγκλ κάνει ίδιο για τη Βολιβία. Και εδώ το Reuters εξηγεί τι συνέβη στην περίπτωση της Ουρουγουάης: "H οικονομία των 55 δισ. δολαρίων της Ουρουγουάης αναπτύσσεται κατά μέσο όρο κατά 5,7% ετησίως από το 2005. Η πρόβλεψη θέλει ανάπτυξη στο 3% για φέτος, και πάλι καλύτερος ρυθμός από τις γειτονικές Βραζιλία κι Αργεντινή. Ο αριθμός των πολιτών που ζουν στη φτώχεια έχει πέσει στο 11,5% από το 1/3 του συνολικού πληθυσμού το 2006. "Στηρίζω το Ευρύ μέτωπο που διασφαλίζει την επιτυχία" λέει η 27χρονη φοιτήτρια Σολεδάδ Φερνάντεζ. "Ο Βάσκεζ και ο Μουχίκα φροντίζουν τους ευάλωτους".
Μπορεί τις προεδρικές εκλογές στην Αργεντινή, σε έναν χρόνο από τώρα, να τις πάρει η νεοφιλελεύθερη Δεξιά. Και η διαφορά που έδωσε τη νίκη στην Ντίλμα ήταν μικρότερη απ' όσο έπρεπε, αν και το ότι νίκησε κατεβαίνοντας με ατζέντα οικονομικής δικαιοσύνης απέναντι σε εχθρικές αγορές ομολόγων και με το μιντιακό κατεστημένο να είναι απόλυτα "αντί-Ρούσεφ" αποδεικνύει την ενέργεια του ευρέος μετώπου της βραζιλιάνικης Αριστεράς. Πολλοί ακτιβιστές που επέκριναν το PT δεν απείχαν, αν και τον περασμένο χρόνο διοργάνωσαν εντυπωσιακές διαδηλώσεις. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι υποψήφιοι διαφέρουν πραγματικά.
Με τον Που, η Δεξιά θα έχει παίξει όλα της τα χαρτιά για να ξαναπάρει την εξουσία: oι νεοφιλελεύθεροι τεχνοκράτες έχουν αποτύχει. Οι "εκμοντερνιστές" έχουν αποτύχει (ο Σεμπαστιάν Πινιέρα στη Χιλή για παράδειγμα κέρδισε τις εκλογές το 2010 με τις ιδέες της Κεντροαριστεράς και παρουσιάζοντας τον εαυτό του σαν έναν συντηρητικό ευρωπαϊκού τύπου που δεν μισεί τους γκέι. Η προεδρία του ήταν αποτυχημένη, στρώνοντας τον δρόμο για την Μπασελέ). Και οι παραδοσιακοί έχουν αποτύχει (για λίγο, ο νεοφασίστας Χοσέ Μαρία Αθνάρ της Ισπανίας περιόδευε στη Λ. Αμερική προσπαθώντας να συνενώσει μια Καθολικο-νεοφιλελελεύθερη-αντιισλαμική συμμαχία που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τον Τσαβίσμο). Και τώρα με τον Που, οι πολιτιστικοί μαχητές θα αποτύχουν (ας ελπίσουμε!). Αφήνοντας λίγο πολύ στη Δεξιά τα πραξικοπήματα, όπως έγινε στην Αϊτή το 2004, την Ονδούρα το 2009 και την Παραγουάη το 2012.
Η ανικανότητα της Δεξιάς να δημιουργήσει έναν συνασπισμό και να αρθρώσει μεγαλύτερα οράματα δείχνει τα βάθη στα οποία ο Ψυχρός Πόλεμος στη Λατινική Αμερική λειτούργησε ως πεντηκονταετές πρόγραμμα καταστολής (δεξιών) ψηφοφόρων. Η χρηματοδότηση του αντικομμουνισμού από την Ουάσινγκτον ένωσε τα διάφορα παρακλάδια της Δεξιάς. Χωρίς μια τέτοια οργανωτική αρχή η Δεξιά δεν μπορεί να ανταγωνιστεί εκλογικά, τουλάχιστον για τώρα, την επιθυμία των ψηφοφόρων για οικονομική δικαιοσύνη, για μια αξιοπρεπή ζωή, για ειρήνη και κοινωνική πρόνοια.