ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΕΛΛΗ ΖΩΤΟΥ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
"Συρία μπαμ-μπαμ" μας λέει και με τα μικρά χεράκια σχηματίζει ένα όπλο. Ο Αμούρα είναι μόλις 10 χρόνων και όμως ξέρει πώς είναι να περπατάς στα βουνά της Ελλάδας στα σύνορα με την Αλβανία, να προσπαθείς να δραπετεύσεις από τον πόλεμο, αλλά και από τη ζωή στους δρόμους της Αθήνας χωρίς μέλλον.
Τον συναντήσαμε χθες το μεσημέρι στην πλατεία Συντάγματος μαζί με εκατοντάδες συμπατριώτες του, Σύρους πρόσφυγες, παιδιά, μητέρες, έγκυες και πατεράδες που έχουν χωριστεί από τις οικογενειές τους και έχουν βρεθεί εγκλωβισμένοι στη χώρα μας και ζητούν από το ελληνικό κράτος ή την περίθαλψή τους ή να τους αφήσουν να φύγουν νόμιμα, μήπως καταφέρουν να επιβιώσουν κάπου αλλού. Ο ίδιος, πιο θαρραλέος και πιο μόνος από τα άλλα παιδάκια, μας πλησίασε χαμογελώντας και κρατώντας μια μικρή πινακίδα με μια φωτογραφία προσφύγων μέσα σε ένα καΐκι.
"Οι δικοί μου σκοτώθηκαν εκεί..."
"Ο ξάδελφος και ο θείος μου σκοτώθηκαν εκεί" μας λέει ο 10χρονος, όπως μας μεταφράζει ένας μεγαλύτερος. Ο μικρός μας φίλος, βλέπετε, έχει καταφέρει να πάει μόλις ενάμιση χρόνο σχολείο πριν ο πόλεμος του το κλείσει και ο ίδιος χρειαστεί, αντί να περνά τις ώρες του με παιχνίδια και κάνοντας τα μαθήματά του, να ψάχνει καταφύγιο μακριά όχι μόνο από τη χώρα του, αλλά και από την ίδια του τη μητέρα. Είναι ο μικρότερος από τέσσερα αδέλφια και στη χώρα μας είναι μαζί με τον 18χρονο αδελφό του. Τα υπόλοιπα αδέλφια του και οι γονείς τους έμειναν πίσω.
Από κοντά και η συνομήλική του, Ρουάν, από το Αleppo. "Το σπίτι μας το έχουν γκρεμίσει, δεν έχουμε πια σπίτι" είναι το πρώτο πράγμα που μας λέει. "Περπατούσαμε τέσσερις ημέρες, αλλά μας γύρισαν πίσω από τη Σερβία". "Οι αστυνομικοί μας χτύπησαν εκεί" (σ.σ.: εννοεί τα Σκόπια), προσθέτει ανέκφραστη σχεδόν, σε τόνο που δεν ταιριάζει σε 10χρονο παιδί. Τον Αμούρα με τον αδελφό του τους γύρισαν πίσω από την Αλβανία πριν από πέντε ημέρες και, όπως τονίζει ο μεταφραστής μας, που πέρασε λίγες ημέρες μετά, οι Αλβανοί αστυνομικοί για να τους διώξουν πυροβόλησαν στον αέρα.
Χωρίς πατρίδα, χωρίς σπίτι, χωρίς δουλειά
"Έχουμε βγει από μια κόλαση, περνάμε μέσα από τον θάνατο για να φτάσουμε εδώ και να σώσουμε αυτούς που αφήσαμε πίσω, μάνες, αδέλφια, γυναίκες και παιδιά. Αν δεν μπορούν να μας δώσουν άσυλο, στέγη, γιατί μας κρατάνε; Μπορούμε να περιμένουμε πότε θα εξεταστεί το αίτημα ασύλου; Και μέχρι τότε πώς θα ζήσουμε, τι θα έχει μείνει από τους ανθρώπους μας πίσω;" μας λέει ο Σαμπάχ Μουαμάρ, που ζει τα τελευταία 14 χρόνια εδώ. Είχε έλθει για να εργαστεί και έστελνε πίσω χρήματα στην οικογενειά του, με τις οικονομίες του είχε χτίσει ένα σπίτι στη Συρία, το σπίτι γκρεμίστηκε από τον πόλεμο, από το 2009 είναι άνεργος και οι οικονομίες του εξανεμίστηκαν. Μένει εδώ στην Ελλάδα μην μπορώντας να πάει ούτε πίσω ούτε μπροστά, με την οικογενειά του διασκορπισμένη σε Συρία και Ευρώπη, μετρώντας και νεκρούς σε ναυάγιο στη Μάλτα.
Λειτουργεί πρακτικά σαν ενδιάμεσος σταθμός όσων φτάνουν στην Αθήνα, εξαιτίας και της γνώσης των ελληνικών. "Υπάρχει", μας λέει, "αρκετός κόσμος που περιμένει και προσπαθεί να φύγει από τα σύνορα στα Σκόπια, κοιμούνται μέσα στο δάσος, από τους 100 που προσπαθούν 20-30 άτομα τα καταφέρνουν, έρχεται για να φύγει ο κόσμος".
Να περάσει τα σύνορα με τα Σκόπια με τελικό προορισμό τη Γερμανία θέλει και ο Ιμάντ, που έφτασε πριν από τέσσερα χρόνια, ανήλικος ακόμα, μόλις είχε τελειώσει το σχολείο. Δεν έχει χαρτιά και δουλεύει όπου βρει, με τον φόβο, γιατί δουλεύει παράνομα ελλείψει χαρτιών.
"Μας πήγαιναν με κλομπ στα σύνορα σαν τα πρόβατα"
Το ίδιο όνειρο της φυγής προς της κεντρική Ευρώπη είχαν ο Σαμίρ Φάτχι και ο Σιβάν για να σώσουν τις οικογένειές τους, όμως και οι δύο φτάνοντας στα Σκόπια συνελήφθησαν από την τοπική αστυνομία και ο Σαμίρ βρέθηκε να κρατείται δύο μήνες σε φυλακή των Σκοπίων μέχρι να τον γυρίσουν πίσω, ενώ τον Σιβάν τον γύρισαν πίσω πιο γρήγορα. Και οι δύο όμως περιγράφουν τον ίδιο τρόπο επιστροφής: "Μας πήγαιναν με τα κλομπ στα σύνορα σαν τα πρόβατα", ενώ κατήγγειλαν και κακοποίηση.
Χωρισμένες οικογένειες στα σύνορα
Οι μελανιές του Σαμίρ είναι όμως το λιγότερο, καθώς η γυναίκα του και τα πέντε παιδιά τους κατάφεραν να περάσουν στη Σερβία όταν οι Σκοπιανοί αστυνομικοί τον συνέλαβαν και τελικά τον γύρισαν στην Ελλάδα, με συνέπεια να μην ξέρει τι κάνουν και πού βρίσκονται ή πώς θα φτάσει κοντά τους. Ο Σιβάν από την άλλη έχει δύο χρόνια και επτά μήνες να δει τις τρεις κόρες του. Είχε λιποτακτήσει από τον στρατό, που τον είχε κρατήσει μετά τη θητεία του εξαιτίας της ειδικότητάς του.
Πιο πέρα ένα ζευγάρι Σύρων, η γυναίκα έγκυος επτά μηνών κουνά ένα καροτσάκι με τον ενάμισι έτους γιο της. Ο πατέρας δίπλα μας διηγείται πώς εδώ και τέσσερις μήνες η γυναίκα δεν έχει εξεταστεί παρότι πάνε στο νοσοκομείο λεγοντάς τους κάθε φορά "έλα τον άλλο μήνα", ο γιος του δεν έχει κάνει κανένα εμβόλιο, ενώ αναρωτιέται τι θα γίνει με το παιδί που θα γεννηθεί σε δύο μήνες. "Πού θα το δηλώσω;" μας ρωτά.
ΔΕΝ ΒΡΕΘΗΚΕ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙ
"Απεργία πείνας αν δεν μας ακούσουν"
"Ζητάμε από την ελληνική κυβέρνηση να βρουν λύση για τους Σύρους πρόσφυγες" έγραφαν σε ελληνικά, αγγλικά και αραβικά τα πανό που έστησαν απέναντι από τη Βουλή. Μετά από ώρες παραμονής οι πρόσφυγες ζήτησαν να τους δεχτεί κάποιος από την κυβέρνηση προκειμένου να του γνωστοποιήσουν τα προβλήματά τους.
Μια αντιπροσωπεία πέντε ατόμων τελικά μπήκε στη Βουλή, ασκόπως όμως, αφού εκεί ενημερώθηκαν από έναν αστυνομικό ότι "δεν βρίσκεται κανείς εδώ τώρα για να σας δει" και τους σύστησε να ξαναπροσπαθήσουν την επομένη. Όταν η αντιπροσωπεία επέστρεψε στους περίπου τριακόσιους συμπατριώτες τους που τους περίμεναν, αποφασίστηκε να διανακτυρεύσουν στον χώρο αναμένοντας σημερινή ακρόαση από κάποιον εκπρόσωπο της κυβέρνησης. "Θα κάνουμε απεργία πείνας αν δεν εισακουστούν τα προβλήματά μας" δηλώνει ο Ιμάντ, αναδεικνύοντας με γλαφυρό τρόπο το τέλμα στο οποίο έχουν περιέλθει αυτοί οι άνθρωποι αναζητώντας μια έξοδο από τη χώρα.
Τις τελευταίες ημέρες 250 άτομα περίπου, μεταξύ των οποίων και μικρά παιδιά, κοιμούνται άστεγα γύρω από το Πεδίον του Άρεως, όπως μας λένε, μη έχοντας πού να πάνε. Άλλοι έχουν μόλις φτάσει στη χώρα, η πλειονότητα όμως αυτών με τους οποίους μιλήσαμε χθες έξω από τη Βουλή είχαν προσπαθήσει τουλάχιστον μια φορά να φύγουν από την Ελλάδα και είχαν επιστραφεί, μέσω του νέου επικίνδυνου δρόμου, των ελληνοαλβανικών ή των ελληνοσκοπιανών συνόρων.