του Χ. Γεωργούλα
Μύθοι και πραγματικότητα για τη χρηματοδότησή τους
Αν πιστέψουμε τον υπουργό Εσωτερικών, μόλις γίνει νόμος το νομοσχέδιο για τη χρηματοδότηση των κομμάτων, που ήδη συζητιέται στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, θα «σταματήσει ο ελληνικός λαός να ταΐζει τα κόμματα» και, βέβαια, θα κυριαρχήσει στα οικονομικά των κομμάτων η διαφάνεια.
Ο κ. Ντινόπουλος δεν μας έχει συνηθίσει να μετράει τις κουβέντες του, αλλά αυτή τη φορά μάλλον το έχει παρακάνει: αν δεν τα «ταΐζει» πια ο ελληνικός λαός τα κόμματα, ποιος θα τα «ταΐζει»; Κάποιος πέρα από τον ελληνικό λαό. Όσο νεοφιλελεύθερος κι αν λογιστεί ο κύριος υπουργός, είναι δυνατόν να ομολογούσε με τέτοιο κυνισμό ότι τα κόμματα θα αντλούν την οικονομική δύναμή τους από πηγές εκτός του ελληνικού λαού;
Μάλλον κάτι άλλο θα ήθελε να πει και δεν μπόρεσε να εκφραστεί σωστά. Γιατί δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι κοτζάμ υπουργός νομιμοποιεί τους Χριστοφοράκους και τους Τσουκάτους, που «τάιζαν» ανέκαθεν τα αδιαφανέστατα κομματικά ταμεία με μαύρο χρήμα εξωτερικού, το οποίο ήταν προϊόν ακόμα πιο μαύρης συναλλαγής. Ή μήπως θα νομιμοποιείται και αυτό τώρα με την ψήφιση του νέου νόμου;
Ποιος πληρώνει, τελικά;
Αν δεχθούμε, λοιπόν, την υπόθεση ότι δεν είναι τόσο απρόσεκτος και κυνικός ο υπουργός, τότε μάλλον θα εννοούσε ότι όσοι, μετά την ψήφιση του νόμου, χρηματοδοτούν τα κόμματα, δεν αποτελούν τμήμα του ελληνικού λαού. Και επειδή με βάση το νομοσχέδιο και την πάγια πρακτική των νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων μειώνεται στο ελάχιστο με στόχο το μηδέν η δημόσια χρηματοδότηση των κομμάτων, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι ο κύριος υπουργός με σαφήνεια και συνείδηση των λεγομένων εννοούσε ότι τα κόμματα πια πρέπει να «ταΐζονται» από πηγές που δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του ελληνικού λαού. Είναι, άραγε, και επίσημη κυβερνητική άποψη αυτό, ότι δηλαδή οι μεγάλοι χορηγοί δεν αποτελούν τμήμα του ελληνικού λαού;
Πάντως, μαρξιστική δεν είναι, καθώς για τους μαρξιστές η έννοια λαός, με την ορθή σημασία της, δηλώνει ένα αδιαβάθμητο και αδιαχώριστο σύνολο. Αφήστε που και ο συσσωρευμένος πλούτος στα χέρια των μεγάλων «χορηγών» προφανώς και είναι προϊόν οικειοποίησης του λαϊκού μόχθου. Τα κόμματα, δηλαδή, πάλι ο «ελληνικός λαός» τα «ταΐζει» και σ’ αυτή την περίπτωση, αλλά κατά τα γούστα των εχόντων.
Υπάρχει, βέβαια, και ο άλλος τρόπος χρηματοδότησης απ’ ευθείας από τον οβολό των απλών πολιτών, των δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων οπαδών και συμπαθούντων. Σε αυτόν, όμως, τον τρόπο χρηματοδότησης ο υπό ψήφιση νόμος βάζει εμπόδια. Ενώ ευνοεί τη χορήγηση μεγάλων χρηματικών ποσών από τα ταμεία πλούσιων φυσικών και νομικών προσώπων. Είναι καταφανής η πρόθεσή του να καταστήσει κύρια «ταΐστρα» των κομμάτων τα ταμεία των πλουσίων.
Νομιμοποίηση της διαπλοκής
Δικαίως, συνεπώς, η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ Ολγα Γεροβασίλη μίλησε για «νομιμοποίηση της διαπλοκής» και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι επιδιώκει να εγκαταστήσει – και με το νόμο πια- μια σχέση αλληλοεξάρτησης μεταξύ κομμάτων και μεγάλων οικονομικών συμφερόντων. Άλλωστε δεν πρωτοτυπεί, υπάρχουν τόσα σκοτεινά παραδείγματα στην πρακτική των ΗΠΑ και αλλαχού, όπου τα συμφέροντα αυτά έχουν ανοιχτά καταστεί υποβολείς της πολιτικής κυβερνήσεων και αντιπολιτεύσεων. Αυτό είναι το όραμα και το ιδανικό του κ. Ντινόπουλου και της κυβέρνησης. Νοιάζεται τάχα να απαλλάξει τον ελληνικό λαό από ένα οικονομικό βάρος και καταλήγει να τον επιβαρύνει με ένα σήκωτο πολιτικό άγος.
Οβολός και «χορηγίες»
Η Αριστερά μέχρι σήμερα έχει υποστηρίξει ότι η διαφανής και ελεγχόμενη, και λογιστικά, χρηματοδότηση των κομμάτων ορθό είναι να γίνεται με δύο τρόπους: από το βαλάντιο του ελληνικού λαού έτσι κι αλλιώς, μέσω εθελοντικών προσφορών των μελών, οπαδών και συμπαθούντων, και μέσω του κρατικού προϋπολογισμού. Ο δεύτερος τρόπος δεν είναι πανάκεια. Είναι απαραίτητος, όμως, για την κατ’ αρχήν προφύλαξη, ιδίως των νέων και μικρότερων κομμάτων, από τις ορέξεις των οικονομικά ισχυρών, καθώς τους εξασφαλίζει στοιχειωδώς τα προς το ζην. Αν χρειάζονται περισσότερα για την ανάπτυξη της δράσης και της επιρροής τους, μπορούν να απευθυνθούν απ’ ευθείας στους πολίτες.
Το νεοφιλελεύθερο δόγμα δεν ενισχύει αυτή την αντίληψη. Οδηγεί σταδιακά στην κατάργηση της δημόσιας χρηματοδότησης και ωθεί στην διαπλοκή. Υπερβάλλουμε; Καθόλου. Δείτε τι θα μπορούσαν να νομοθετήσουν οι κυβερνώντες, αν ήθελαν να αποφύγουν την άμεση εξάρτηση από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.
Θα μπορούσαν να ιδρύσουν ένα δημόσιο ταμείο, στο οποίο όσοι έχοντες ήθελαν να προσφέρουν «κάτι» παραπάνω από έναν οβολό, θα καταθέτουν το όποιο ποσό δηλώνοντας ταυτόχρονα την κομματική προτίμησή τους, χωρίς όμως να γίνεται αυτό γνωστό στο προτιμώμενο κόμμα. Από το ποσό αυτό ένα μέρος, ας πούμε το 50%, θα κατευθυνόταν μέσω του δημόσιου οργανισμού στο συγκεκριμένο κόμμα, ενώ το υπόλοιπο 50% θα κατανεμόταν στα λοιπά κόμματα ανάλογα με την εκλογική δύναμή τους. Έτσι, και την άμεση σύνδεση χρηματοδότη και χρηματοδοτούμενου θα αποφεύγαμε σε μεγάλο βαθμό, και η χρηματοδότηση των κομμάτων θα έπαιρνε πιο δημόσιο και πιο δίκαιο χαρακτήρα. Γιατί δεν το σκέφτονται; Διότι το μυαλό τους είναι αλλού...
Ολίγη...πολιτική οικονομία
Όπως και να ‘χει, για τα κόμματα που θέλουν να έχουν σχέση εξάρτησης από τους εργαζόμενους και τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα κι όχι από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, ένας ουσιαστικά δρόμος υπάρχει: η οργάνωση, η πολιτική θεμελίωση και η ανάπτυξη της στήριξής τους στα λίγα χρήματα που μπορούν να διαθέσουν οι πολλοί. Τα οποία γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο μπορούν να γίνουν όχι απλώς πολλά, αλλά και υπεραρκετά, όταν η σχέση ενός κόμματος με αυτά τα στρώματα είναι ειλικρινής και στενή, σχέση εμπιστοσύνης.
Η λεγόμενη «οικονομική» δουλειά των κομμάτων αυτού του τύπου ποτέ δεν αποσκοπούσε ούτε αφορούσε μόνο τη συγκέντρωση των αναγκαίων χρημάτων. Πολλαπλασίαζε, ταυτόχρονα, τις δυνατότητες που παρέχουν τα αποκτούμενα μ’ αυτόν τον πολιτικό τρόπο χρήματα με έναν σημαντικό πολιτικό πολλαπλασιαστή, που διευρύνει σημαντικά και τις πολιτικές και τις οικονομικές δυνατότητες όποιου κόμματος της αριστεράς απευθύνεται για οικονομική ενίσχυση στις λαϊκές τάξεις. Γιατί έτσι δημιουργεί άμεσους και στέρεους πολιτικούς δεσμούς μαζί τους. Αυτού του τύπου τους δεσμούς τα αστικά κόμματα επιχειρούν να τους στιγματίσουν και να τους ανακόψουν. Και το επιχειρούν και μ’ αυτό το νομοσχέδιο.
Χ. Γεωργούλας - ΕΠΟΧΗ
Αν πιστέψουμε τον υπουργό Εσωτερικών, μόλις γίνει νόμος το νομοσχέδιο για τη χρηματοδότηση των κομμάτων, που ήδη συζητιέται στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, θα «σταματήσει ο ελληνικός λαός να ταΐζει τα κόμματα» και, βέβαια, θα κυριαρχήσει στα οικονομικά των κομμάτων η διαφάνεια.
Ο κ. Ντινόπουλος δεν μας έχει συνηθίσει να μετράει τις κουβέντες του, αλλά αυτή τη φορά μάλλον το έχει παρακάνει: αν δεν τα «ταΐζει» πια ο ελληνικός λαός τα κόμματα, ποιος θα τα «ταΐζει»; Κάποιος πέρα από τον ελληνικό λαό. Όσο νεοφιλελεύθερος κι αν λογιστεί ο κύριος υπουργός, είναι δυνατόν να ομολογούσε με τέτοιο κυνισμό ότι τα κόμματα θα αντλούν την οικονομική δύναμή τους από πηγές εκτός του ελληνικού λαού;
Μάλλον κάτι άλλο θα ήθελε να πει και δεν μπόρεσε να εκφραστεί σωστά. Γιατί δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι κοτζάμ υπουργός νομιμοποιεί τους Χριστοφοράκους και τους Τσουκάτους, που «τάιζαν» ανέκαθεν τα αδιαφανέστατα κομματικά ταμεία με μαύρο χρήμα εξωτερικού, το οποίο ήταν προϊόν ακόμα πιο μαύρης συναλλαγής. Ή μήπως θα νομιμοποιείται και αυτό τώρα με την ψήφιση του νέου νόμου;
Ποιος πληρώνει, τελικά;
Αν δεχθούμε, λοιπόν, την υπόθεση ότι δεν είναι τόσο απρόσεκτος και κυνικός ο υπουργός, τότε μάλλον θα εννοούσε ότι όσοι, μετά την ψήφιση του νόμου, χρηματοδοτούν τα κόμματα, δεν αποτελούν τμήμα του ελληνικού λαού. Και επειδή με βάση το νομοσχέδιο και την πάγια πρακτική των νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων μειώνεται στο ελάχιστο με στόχο το μηδέν η δημόσια χρηματοδότηση των κομμάτων, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι ο κύριος υπουργός με σαφήνεια και συνείδηση των λεγομένων εννοούσε ότι τα κόμματα πια πρέπει να «ταΐζονται» από πηγές που δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του ελληνικού λαού. Είναι, άραγε, και επίσημη κυβερνητική άποψη αυτό, ότι δηλαδή οι μεγάλοι χορηγοί δεν αποτελούν τμήμα του ελληνικού λαού;
Πάντως, μαρξιστική δεν είναι, καθώς για τους μαρξιστές η έννοια λαός, με την ορθή σημασία της, δηλώνει ένα αδιαβάθμητο και αδιαχώριστο σύνολο. Αφήστε που και ο συσσωρευμένος πλούτος στα χέρια των μεγάλων «χορηγών» προφανώς και είναι προϊόν οικειοποίησης του λαϊκού μόχθου. Τα κόμματα, δηλαδή, πάλι ο «ελληνικός λαός» τα «ταΐζει» και σ’ αυτή την περίπτωση, αλλά κατά τα γούστα των εχόντων.
Υπάρχει, βέβαια, και ο άλλος τρόπος χρηματοδότησης απ’ ευθείας από τον οβολό των απλών πολιτών, των δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων οπαδών και συμπαθούντων. Σε αυτόν, όμως, τον τρόπο χρηματοδότησης ο υπό ψήφιση νόμος βάζει εμπόδια. Ενώ ευνοεί τη χορήγηση μεγάλων χρηματικών ποσών από τα ταμεία πλούσιων φυσικών και νομικών προσώπων. Είναι καταφανής η πρόθεσή του να καταστήσει κύρια «ταΐστρα» των κομμάτων τα ταμεία των πλουσίων.
Νομιμοποίηση της διαπλοκής
Δικαίως, συνεπώς, η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ Ολγα Γεροβασίλη μίλησε για «νομιμοποίηση της διαπλοκής» και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι επιδιώκει να εγκαταστήσει – και με το νόμο πια- μια σχέση αλληλοεξάρτησης μεταξύ κομμάτων και μεγάλων οικονομικών συμφερόντων. Άλλωστε δεν πρωτοτυπεί, υπάρχουν τόσα σκοτεινά παραδείγματα στην πρακτική των ΗΠΑ και αλλαχού, όπου τα συμφέροντα αυτά έχουν ανοιχτά καταστεί υποβολείς της πολιτικής κυβερνήσεων και αντιπολιτεύσεων. Αυτό είναι το όραμα και το ιδανικό του κ. Ντινόπουλου και της κυβέρνησης. Νοιάζεται τάχα να απαλλάξει τον ελληνικό λαό από ένα οικονομικό βάρος και καταλήγει να τον επιβαρύνει με ένα σήκωτο πολιτικό άγος.
Οβολός και «χορηγίες»
Η Αριστερά μέχρι σήμερα έχει υποστηρίξει ότι η διαφανής και ελεγχόμενη, και λογιστικά, χρηματοδότηση των κομμάτων ορθό είναι να γίνεται με δύο τρόπους: από το βαλάντιο του ελληνικού λαού έτσι κι αλλιώς, μέσω εθελοντικών προσφορών των μελών, οπαδών και συμπαθούντων, και μέσω του κρατικού προϋπολογισμού. Ο δεύτερος τρόπος δεν είναι πανάκεια. Είναι απαραίτητος, όμως, για την κατ’ αρχήν προφύλαξη, ιδίως των νέων και μικρότερων κομμάτων, από τις ορέξεις των οικονομικά ισχυρών, καθώς τους εξασφαλίζει στοιχειωδώς τα προς το ζην. Αν χρειάζονται περισσότερα για την ανάπτυξη της δράσης και της επιρροής τους, μπορούν να απευθυνθούν απ’ ευθείας στους πολίτες.
Το νεοφιλελεύθερο δόγμα δεν ενισχύει αυτή την αντίληψη. Οδηγεί σταδιακά στην κατάργηση της δημόσιας χρηματοδότησης και ωθεί στην διαπλοκή. Υπερβάλλουμε; Καθόλου. Δείτε τι θα μπορούσαν να νομοθετήσουν οι κυβερνώντες, αν ήθελαν να αποφύγουν την άμεση εξάρτηση από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.
Θα μπορούσαν να ιδρύσουν ένα δημόσιο ταμείο, στο οποίο όσοι έχοντες ήθελαν να προσφέρουν «κάτι» παραπάνω από έναν οβολό, θα καταθέτουν το όποιο ποσό δηλώνοντας ταυτόχρονα την κομματική προτίμησή τους, χωρίς όμως να γίνεται αυτό γνωστό στο προτιμώμενο κόμμα. Από το ποσό αυτό ένα μέρος, ας πούμε το 50%, θα κατευθυνόταν μέσω του δημόσιου οργανισμού στο συγκεκριμένο κόμμα, ενώ το υπόλοιπο 50% θα κατανεμόταν στα λοιπά κόμματα ανάλογα με την εκλογική δύναμή τους. Έτσι, και την άμεση σύνδεση χρηματοδότη και χρηματοδοτούμενου θα αποφεύγαμε σε μεγάλο βαθμό, και η χρηματοδότηση των κομμάτων θα έπαιρνε πιο δημόσιο και πιο δίκαιο χαρακτήρα. Γιατί δεν το σκέφτονται; Διότι το μυαλό τους είναι αλλού...
Ολίγη...πολιτική οικονομία
Όπως και να ‘χει, για τα κόμματα που θέλουν να έχουν σχέση εξάρτησης από τους εργαζόμενους και τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα κι όχι από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, ένας ουσιαστικά δρόμος υπάρχει: η οργάνωση, η πολιτική θεμελίωση και η ανάπτυξη της στήριξής τους στα λίγα χρήματα που μπορούν να διαθέσουν οι πολλοί. Τα οποία γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο μπορούν να γίνουν όχι απλώς πολλά, αλλά και υπεραρκετά, όταν η σχέση ενός κόμματος με αυτά τα στρώματα είναι ειλικρινής και στενή, σχέση εμπιστοσύνης.
Η λεγόμενη «οικονομική» δουλειά των κομμάτων αυτού του τύπου ποτέ δεν αποσκοπούσε ούτε αφορούσε μόνο τη συγκέντρωση των αναγκαίων χρημάτων. Πολλαπλασίαζε, ταυτόχρονα, τις δυνατότητες που παρέχουν τα αποκτούμενα μ’ αυτόν τον πολιτικό τρόπο χρήματα με έναν σημαντικό πολιτικό πολλαπλασιαστή, που διευρύνει σημαντικά και τις πολιτικές και τις οικονομικές δυνατότητες όποιου κόμματος της αριστεράς απευθύνεται για οικονομική ενίσχυση στις λαϊκές τάξεις. Γιατί έτσι δημιουργεί άμεσους και στέρεους πολιτικούς δεσμούς μαζί τους. Αυτού του τύπου τους δεσμούς τα αστικά κόμματα επιχειρούν να τους στιγματίσουν και να τους ανακόψουν. Και το επιχειρούν και μ’ αυτό το νομοσχέδιο.
Χ. Γεωργούλας - ΕΠΟΧΗ
