Ο Βορ­ράς που ευ­νοή­θη­κε, ο­φεί­λει να βο­η­θή­σει το Νό­το Αλλιώς το ευ­ρώ δεν θα ε­πι­βιώ­σει

ΣΥ­ΝΕ­ΝΤΕΥ­ΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗ­ΜΗ­ΤΡΗ ΠΑ­ΠΑ­ΔΗ­ΜΗ­ΤΡΙΟΥ, ΠΡΟ­Ε­ΔΡΟ ΤΟΥ LEVY ECONOMICS INSTITUTE 

 Την πρόταση της επιστημονικής ομάδας, που εργάζεται στο πλαίσιο του Ινστιτούτου Λεβί των ΗΠΑ για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση, αναλύει στη συνέντευξή του προς την «Εποχή» ο πρόεδρός του, Δημήτρης Παπαδημητρίου. Πρόκειται για μια πρόταση που στηρίζεται και στην εμπειρία από το πώς οι ΗΠΑ μπόρεσαν να αντιστρέψουν την κατάρρευση, μετά την κρίση του ‘27, και να περάσουν στην ανάπτυξη στη βάση ενός σχεδίου που εξασφάλισε τους αναγκαίους πόρους. Ειδικά για την Ελλάδα, υποστηρίζει, είναι αδύνατον να βγει από την παγίδα χωρίς σημαντική εξωτερική βοήθεια, εάν θέλουμε να μειώσουμε δραστικά και σε σύντομο χρόνο την ανεργία. Υποστηρίζει, ακόμη, ότι αν ο Βορράς δεν βοηθήσει το Νότο, τότε το ευρώ και η ευρωζώνη δεν θα επιβιώσουν.

Τη συ­νέ­ντευ­ξη πή­ρε
ο Μά­κης Μπα­λα­ού­ρας

Το πρό­σφα­το συ­νέ­δριο του Levy Institute, στο ο­ποίο έ­λα­βαν μέ­ρος πα­γκο­σμίως γνω­στοί οι­κο­νο­μο­λό­γοι, προ­κά­λε­σε συ­ζη­τή­σεις. Για την έ­ξο­δο της Ελλά­δας α­πό την κρί­ση το Ινστι­τού­το σας κα­τέ­θε­σε πρό­τα­ση, η ο­ποία στη­ρί­ζε­ται σε έ­να νέο σχέ­διο Μάρ­σαλ και σε πά­γω­μα του χρέ­ους. Πώς βλέ­πε­τε να λει­τουρ­γεί αυ­τή η πρό­τα­ση στο πλαί­σιο της οι­κο­νο­μίας και ποιες οι στο­χεύ­σεις  της;
Τις προ­τά­σεις για τη έ­ξο­δο της Ελλά­δας α­πό την κρί­ση που πα­ρου­σιά­σθη­καν στο Συ­νέ­δριο του Levy Institute τον πε­ρα­σμέ­νο μή­να,εί­χε ε­πε­ξερ­γα­σθεί μια ε­πι­στη­μο­νι­κή ο­μά­δα του ιν­στι­τού­του υ­πό το πρί­σμα της σύ­γκρι­σης με τη Με­γά­λη Ύφε­ση στις Η­ΠΑ το 1929-33, μια και η Ελλά­δα δια­νύει την ί­δια, και σε κά­ποιο βαθ­μό α­κό­μη ο­ξύ­τε­ρη, οι­κο­νο­μι­κή κα­τάρ­ρευ­ση με με­γα­λύ­τε­ρη α­πώ­λεια  Α­ΕΠ και α­πα­σχό­λη­σης με­τά α­πό πέ­ντε χρό­νια κρί­σης. Οι Η­ΠΑ μπό­ρε­σαν να α­ντι­στρέ­ψουν το ρεύ­μα της κα­τάρ­ρευ­σης και να βα­δί­σουν προς την α­νά­πτυ­ξη με αλ­λα­γή δη­μο­σιο­νο­μι­κής πο­λι­τι­κής,που προώ­θη­σε τε­ρά­στια κον­δύ­λια για τη δη­μό­σια κα­τα­νά­λω­ση, α­πα­σχό­λη­ση και ε­πέν­δυ­ση.
Αυ­τό δεν μπο­ρεί να γί­νει, φυ­σι­κά, στην Ελλά­δα ε­φ’ ό­σον δεν έ­χει  δι­κό της νό­μι­σμα για ε­ξά­σκη­ση νο­μι­σμα­τι­κής πο­λι­τι­κής ό­πως οι Η­ΠΑ. Για αυ­τό πρέ­πει να στρέ­ψει το βλέμ­μα της προς την Ευ­ρω­παϊκή Ένω­ση και ι­διαί­τε­ρα στις με­γά­λες οι­κο­νο­μίες του ευ­ρω­παϊκού Βορ­ρά. Ας μην ξε­χνά­με ό­τι η Γερ­μα­νία και άλ­λες χώ­ρες στην Ευ­ρώ­πη πή­ραν με­γά­λη βοή­θεια α­πό τις Η­ΠΑ με­τά το δεύ­τε­ρο πα­γκό­σμιο πό­λε­μο μέ­σω του Σχε­δίου Μάρ­σα­λ, για να ορ­θο­πο­δή­σουν και α­να­συ­γκρο­τη­θούν ύ­στε­ρα α­πό τις κα­τα­στρο­φές του πο­λέ­μου. Κα­τά την ε­κτί­μη­σή μας, εί­ναι  α­δύ­να­τον με τις δι­κές της δυ­νά­μεις η Ελλά­δα να αλ­λά­ξει το ρεύ­μα της κα­το­λί­σθη­σης μέ­σα σε λί­γα χρό­νια χω­ρίς ση­μα­ντι­κή ε­ξω­τε­ρι­κή βοή­θεια. Αν σκε­φθού­με το α­ριθ­μό και­νούρ­γιων θέ­σεων που δη­μιουρ­γού­νται κά­θε μή­να α­πό τον ι­διω­τι­κό το­μέα, για να γυ­ρί­σου­με στο πο­σο­στό α­πα­σχό­λη­σης που θεω­ρεί­ται πλή­ρης α­πα­σχό­λη­ση, θα χρεια­σθεί να πε­ρά­σει μια δω­δε­κα­ε­τία. Αυ­τή η πε­ρίο­δος εί­ναι πο­λύ με­γά­λη για να α­ντέ­ξει ο ά­νερ­γος πλη­θυ­σμός και κα­μιά χώ­ρα δεν μπο­ρεί να δια­νύ­σει τέ­τοιο χρο­νι­κό διά­στη­μα χω­ρίς με­γά­λη κοι­νω­νι­κή α­να­τα­ρα­χή.
Ένα σχέ­διο α­νά­πτυ­ξης χρη­μα­το­δο­τού­με­νο α­πό την ΕΕ μπο­ρεί να δη­μιουρ­γή­σει θέ­σεις κοι­νω­φε­λούς ερ­γα­σίας πο­λύ γρή­γο­ρα και με σχε­τι­κά μι­κρό κό­στος, ό­πως π.χ. 7,5 δισ. ευ­ρώ το χρό­νο για πε­ρί­που 700.000 θέ­σεις κα­τώ­τα­του μι­σθού, που με τις α­σφα­λι­στι­κές ει­σφο­ρές α­πο­δώ­σουν έ­σο­δα στο κρά­τος πε­ρί­που 4 δισ. Το κα­θα­ρό κό­στος των 3,5 δισ. ευ­ρώ εί­ναι σχε­τι­κά μι­κρό για τη δη­μιουρ­γία πολ­λών θέ­σεων ερ­γα­σίας, αυ­ξη­μέ­νης εγ­χώ­ριας κα­τα­νά­λω­σης και ε­πι­στρο­φή στην α­νά­πτυ­ξη. Επί­σης, τα κό­στη ε­νός τέ­τοιου προ­γράμ­μα­τος μπο­ρούν να κα­λυ­φθούν α­πό το πά­γω­μα χρέ­ους και τη μη πλη­ρω­μής των τό­κων, που υ­πο­λο­γί­ζο­νται στα 7 δισ. ευ­ρώ το χρό­νο. Αυ­τό φυ­σι­κά βα­σί­ζε­ται στο ό­τι θα υ­πάρ­ξει πρω­το­γε­νές πλεό­να­σμα, που θα χρη­σι­μο­ποιη­θεί για τη χρη­μα­το­δό­τη­ση ε­νός τέ­τοιου προ­γράμ­μα­τος α­πα­σχό­λη­σης α­ντί για την πλη­ρω­μή τό­κων.
 Τέ­λος, υ­πάρ­χει και το πρό­βλη­μα της δια­φά­νειας  του αυ­στη­ρού ε­λέγ­χου του προ­γράμ­μα­τος, που θα πρέ­πει να α­να­τε­θεί σε έ­να φο­ρέα της Ευ­ρω­παϊκής Ένω­σης, για να α­πο­φευ­χθεί κά­θε εί­δους δια­φθο­ρά που εί­ναι συ­νή­θεια στη χώ­ρα μας.
Άμε­ση αύ­ξη­ση της α­πα­σχό­λη­σης

Με την πο­λι­τι­κή της λι­τό­τη­τας η α­νερ­γία, σύμ­φω­να με τις ε­κτι­μή­σεις σας, θα ξε­πε­ρά­σει το 2016 το 30%. Με ποιες πο­λι­τι­κές μπο­ρεί να α­ντι­με­τω­πι­στεί το σε­νά­ριο  αυ­τό; Θα υ­πάρ­ξουν και συ­μπλη­ρω­μα­τι­κές πο­λι­τι­κές, ό­πως του «ερ­γο­δό­τη ύ­στα­της προ­σφυ­γής»;
Η πο­λι­τι­κή της λι­τό­τη­τας έ­χει σχε­δόν πα­ρα­λύ­σει τη χώ­ρα με  συ­νέ­πεια  την πρω­το­φα­νή α­νερ­γία του 27,4%  σύμ­φω­να με τα τε­λευ­ταία στοι­χεία της Στα­τι­στι­κής Αρχής  για τον Σε­πτέμ­βρη. Αν τα μέ­τρα λι­τό­τη­τας συ­νε­χι­στούν και αν λη­φθούν και ε­πί πλέ­ον άλ­λα μέ­τρα, για να ε­πι­τευ­χθούν οι στό­χοι των δα­νει­στών, τό­τε η α­νερ­γία θα ε­κτο­ξευ­θεί  στο 30%. Με την πα­ρού­σα οι­κο­νο­μι­κή κα­τά­στα­ση εί­ναι α­δύ­να­τη η δη­μιουρ­γία θέ­σεων ερ­γα­σίας α­πό τον ι­διω­τι­κό το­μέα. Όπως έ­χει α­πο­δει­χθεί, η εγ­χώ­ρια κα­τα­νά­λω­ση έ­χει μειω­θεί κα­τά πο­λύ με­γά­λο βαθ­μό και οι ε­ξα­γω­γές, πα­ρό­τι λί­γο αυ­ξη­μέ­νες, δεν μπο­ρούν να α­ντι­στρέ­ψουν την α­πώ­λεια της δη­μό­σιας κα­τα­νά­λω­σης, που έ­χει κα­ταρ­ρεύ­σει.
 Η ά­με­ση α­πα­σχό­λη­ση μπο­ρεί να ε­πι­τευ­χθεί με προ­γράμ­μα­τα «ερ­γο­δό­τη ύ­στα­της προ­σφυ­γής» μα­ζί με προ­γράμ­μα­τα ε­σω­τε­ρι­κής πα­ρα­γω­γής, που θα αυ­ξή­σουν την α­νε­ξαρ­τη­σία της χώ­ρας α­πό ει­σα­γό­με­να προϊό­ντα. Ακό­μη πιο σο­βα­ρό ζή­τη­μα εί­ναι η ύ­παρ­ξη προ­γραμ­μά­των που θα συμ­βάλ­λουν στο να στα­μα­τή­σει η έ­ξο­δος των πτυ­χιού­χων νέων, εκ­παι­δευ­μέ­νων με δη­μό­σια δα­πά­νη, που προ­σφέ­ρουν το τα­λέ­ντο τους στις χώ­ρες της Ευ­ρώ­πης για έ­να κα­λύ­τε­ρο μέλ­λον.
Μι­λή­σα­τε για α­να­γκαία ώ­θη­ση ύ­ψους 30 δισ. α­πό τα τα­μεία της ΕΕ. Δε­δο­μέ­νης της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης ι­δε­ο­λο­γι­κής κα­θα­ρό­τη­τας της η­γε­σίας της ΕΕ, για­τί θα υιο­θε­τή­σουν και θα χρη­μα­το­δο­τή­σουν έ­να τέ­τοιο σχέ­διο κεϋνσια­νής κα­τεύ­θυν­σης, που εί­ναι στον α­ντί­πο­δα των α­ντι­λή­ψεων τους;
Ύστε­ρα α­πό έ­ξι χρό­νια ύ­φε­σης και τρία χρό­νια βίαιης δη­μο­σιο­νο­μι­κής προ­σαρ­μο­γής, η Ελλά­δα δεν θα μπο­ρέ­σει να μπει στο ρεύ­μα της α­νά­πτυ­ξης σύ­ντο­μα και με γρή­γο­ρο ρυθ­μό, χω­ρίς ε­ξω­τε­ρι­κή βοή­θεια. Έχε­τε δί­κιο ό­τι οι οιω­νοί μέ­χρι τώ­ρα δεν έ­χουν δώ­σει τα κα­τάλ­λη­λα σή­μα­τα τέ­τοιας βοή­θειας. Η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πο­λι­τι­κή α­κο­λου­θεί­ται χω­ρίς έν­δει­ξη δια­φο­ρο­ποίη­σης. Πι­στεύω ό­μως ό­τι σύ­ντο­μα θα υ­πάρ­ξει ι­δε­ο­λο­γι­κή προ­σαρ­μο­γή.
Οι Ευ­ρωε­κλο­γές του Μαΐου θα δεί­ξουν ό­τι η Ευ­ρώ­πη χρειά­ζε­ται άλ­λη κα­τεύ­θυν­ση. Προ­γράμ­μα­τα βοή­θειας μπο­ρούν να ε­πι­τευ­χθούν εύ­κο­λα με αυ­ξη­μέ­να κον­δύ­λια του Ε­ΣΠΑ, π.χ. α­πό τα 20 δισ. ευ­ρώ, που έ­χουν προσ­διο­ρι­στεί για την Ελλά­δα για την πε­ρίο­δο 2014-20, στα 50 δισ. ευ­ρώ. Όπως ό­λοι ξέ­ρουν, η ευ­ρω­ζώ­νη έ­χει πολ­λά δο­μι­κά προ­βλή­μα­τα, τα ο­ποία, αν δεν λυ­θούν σύ­ντο­μα, θα έ­χουν ως α­πο­τέ­λε­σμα τη διά­λυ­σή της. Εί­ναι λοι­πόν προς το συμ­φέ­ρον των ι­σχυ­ρών κρα­τών να βο­η­θή­σουν στη λύ­ση των προ­βλη­μά­των ύ­φε­σης και α­νερ­γίας των κρα­τών του Νό­του, αν θέ­λουν να δια­τη­ρή­σουν την ευ­ρω­ζώ­νη α­πό την ο­ποία έ­χουν ω­φε­λη­θεί πο­λύ πε­ρισ­σό­τε­ρο α­πό τα κρά­τη μέ­λη του Νό­του. Αν αυ­τό πά­λι δεν το ε­πι­θυ­μούν, τό­τε το πρό­βλη­μα της Ελλά­δας με­τά τη διά­λυ­ση της ευ­ρω­ζώ­νης γί­νε­ται δια­χει­ρί­σι­μο α­πό την ί­δια, με το δι­κό της νό­μι­σμα. Ας μην ξε­χνά­με πως και η Γερ­μα­νία και ό­λες οι άλ­λες  χώ­ρες ο­φεί­λουν τη γι­γα­ντιαία  πα­ρα­γω­γι­κή  μη­χα­νή τους στην αρ­χι­κή τους κεϋνσια­νή κα­τεύ­θυν­ση. Δυ­στυ­χώς ό­μως, έ­χουν ε­κλε­κτι­κή μνή­μη.
Η ε­σω­τε­ρι­κή υ­πο­τί­μη­ση ο­δη­γεί στον πά­το

Τι εί­ναι αυ­τό που κά­νει ορ­γα­νι­σμούς ό­πως το ΔΝΤ ή η ΕΕ να εμ­μέ­νουν σε μια οι­κο­νο­μι­κή πο­λι­τι­κή, που έ­φε­ρε την α­νερ­γία στο α­πί­θα­νο 27,4%, υ­ψη­λό­τε­ρη και απ’ αυ­τή που έ­χει κα­τα­γρα­φεί στις Η­ΠΑ τα χρό­νια της με­γά­λης ύ­φε­σης, ε­νώ ού­τε χρέ­ος τι­θα­σεύε­ται;
Η οι­κο­νο­μι­κή πο­λι­τι­κή που α­κο­λου­θεί το ΔΝΤ και η ΕΕ, εί­ναι βα­σι­σμέ­νη σε μια οι­κο­νο­μι­κή θεω­ρία που στη­ρί­ζε­ται στην α­πε­λευ­θέ­ρω­ση των α­γο­ρών α­πό το κρά­τος, η ύ­παρ­ξη του ο­ποίου πε­ριο­ρί­ζε­ται στις λί­γες υ­πη­ρε­σίες που δεν ι­διω­τι­κο­ποιού­νται, για­τί δεν υ­πάρ­χει ι­διω­τι­κό συμ­φέ­ρον. Η πο­λι­τι­κή του ΔΝΤ εί­ναι πά­ντα η ί­δια, στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή, στην Ευ­ρώ­πη, την Αφρι­κή και ο­που­δή­πο­τε αλ­λού το ΔΝΤ κλή­θη­κε να βο­η­θή­σει. Πά­ντα η συ­ντα­γή εί­ναι δη­μο­σιο­νο­μι­κή προ­σαρ­μο­γή με με­γά­λη μείω­ση δη­μο­σίων δα­πα­νών, αύ­ξη­ση φό­ρων, ι­διω­τι­κο­ποίη­ση δη­μο­σίων ε­ται­ρειών και ού­τω κα­θε­ξής.
Η ε­μπει­ρία αυ­τής της πο­λι­τι­κής δεν έ­χει φέ­ρει πο­τέ αί­σιο α­πο­τέ­λε­σμα. Εί­ναι αυ­τό που βλέ­που­με να γί­νε­ται στην Ελλά­δα. Μείω­ση Α­Ε­Π, με­γά­λη α­νερ­γία και συ­νε­πώς με­γα­λύ­τε­ρος λό­γος χρέ­ους προς Α­ΕΠ. Η συ­ντα­γή πε­ριο­ρί­ζε­ται στη μείω­ση ελ­λείμ­μα­τος του κρα­τι­κού προϋπο­λο­γι­σμού και δεν στο­χεύει στην προώ­θη­ση α­νά­πτυ­ξης. Αυ­τό φυ­σι­κά συ­ντε­λεί­ται ε­πει­δή ο λό­γος χρέ­ους προς Α­ΕΠ ο­λοέ­να αυ­ξά­νε­ται, διό­τι η ε­λα­χι­στο­ποίη­ση του Α­ΕΠ ( πα­ρο­νο­μα­στή) εί­ναι με­γα­λύ­τε­ρη της ε­λα­χι­στο­ποίη­σης του χρέ­ους (α­ριθ­μη­τή). Δη­μιουρ­γεί­ται λοι­πόν έ­νας φαύ­λος κύ­κλος, α­πό τον ο­ποίο κα­μιά χώ­ρα δεν μπο­ρεί να ξε­φύ­γει χω­ρίς τα ε­πα­κό­λου­θα που περ­νά­ει τώ­ρα η Ελλά­δα, γι’ αυ­τό και οι πε­ρισ­σό­τε­ρες χώ­ρες τε­λι­κά α­πε­λευ­θε­ρώ­νο­νται α­πό αυ­τά τα δε­σμά και υιο­θε­τούν δι­κές τους πο­λι­τι­κές με ποι­κί­λα α­πο­τε­λέ­σμα­τα. Και φυ­σι­κά μέ­νουν έ­ξω α­πό τη χρη­μα­το­πι­στω­τι­κή α­γο­ρά για αρ­κε­τά χρό­νια, μέ­χρι να ε­πι­τύ­χουν την α­να­συ­γκρό­τη­ση ε­σω­τε­ρι­κής πα­ρα­γω­γής και οι­κο­νο­μι­κής α­νά­πτυ­ξης. Υπάρ­χουν και success stories χω­ρών που α­κο­λού­θη­σαν αυ­τή την τρο­χιά και οι οι­κο­νο­μία τους ε­πα­νήλ­θε στην α­νά­πτυ­ξη, ό­πως, για πα­ρά­δειγ­μα, της Κό­στα Ρί­κα.
Τα τρία χρό­νια  των μνη­μο­νίων κα­τα­κρή­μνι­σαν το ερ­γα­τι­κό κό­στος, α­φαί­ρε­σαν ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα, διέ­λυ­σαν το ε­λά­χι­στο κρά­τος πρό­νοιας, αλ­λά πα­ρά ταύ­τα δεν εί­χα­με ση­μα­ντι­κή αύ­ξη­ση των ε­ξα­γω­γών. Πώς ε­ξη­γεί­ται αυ­τό;
Η ε­σω­τε­ρι­κή υ­πο­τί­μη­ση, που εί­ναι στό­χος των Μνη­μο­νίων για ε­γκα­θί­δρυ­ση α­ντα­γω­νι­σμού στις ε­ξα­γω­γές, στην πε­ρί­πτω­ση της Ελλά­δας  δεν συ­νέ­βα­λε στη ση­μα­ντι­κή αύ­ξη­ση των ε­ξα­γω­γών, πα­ρά τη  μείω­ση του ερ­γα­τι­κού κό­στους κα­τά 25% πε­ρί­που. Η μι­κρή αύ­ξη­ση που πα­ρα­τη­ρεί­ται, εί­ναι μό­νον στα πε­τρε­λαιο­ει­δή, προϊό­ντα α­πό διυ­λι­στή­ρια, που οι τι­μές τους εί­ναι συν­δε­δε­μέ­νες με την τι­μή πε­τρε­λαίου. Όταν η τι­μή πε­τρε­λαίου αυ­ξά­νε­ται, τό­τε αυ­ξά­νε­ται και η τι­μή πε­τρε­λαιο­ει­δών και πα­ρου­σιά­ζο­νται  αυ­ξη­μέ­νες οι ε­ξα­γω­γές σε ευ­ρώ. Και αυ­τό για­τί η οι­κο­νο­μία τής χώ­ρας δια­κρί­νε­ται για τη μη βιο­μη­χα­νι­κή βά­ση.
Μια α­νά­λυ­ση των ε­ξα­γω­γι­κών προϊό­ντων βα­σι­σμέ­νη στο πε­ριε­χό­με­νο τε­χνο­λο­γίας δεί­χνει ό­τι οι ε­ξα­γω­γές εί­ναι πε­ριο­ρι­σμέ­νες σε προϊό­ντα με πο­λύ χα­μη­λή τε­χνο­λο­γία. Αυ­τός εί­ναι και ο κύ­ριος λό­γος που το ελ­λη­νι­κό ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό, αν και ερ­γά­ζε­ται πο­λύ πε­ρισ­σό­τε­ρες ώ­ρες την ε­βδο­μά­δα σε σύ­γκρι­ση με τους Γερ­μα­νούς και τους Ολλαν­δούς, η πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τα του εί­ναι σχε­δόν η μι­σή. Ιδιαί­τε­ρα μια α­νά­λυ­ση του του­ρι­στι­κού κλά­δου δεί­χνει ό­τι, πα­ρά τη μείω­ση κό­στους, η α­πα­σχό­λη­ση στο κλά­δο, ι­δίως στους μή­νες Ιου­λίου και Αυ­γού­στου του 2013, ή­ταν στο ί­διο και ί­σως μι­κρό­τε­ρο ε­πί­πε­δο α­πό τον πε­ρα­σμέ­νο χρό­νο. Η πο­λι­τι­κή λοι­πόν της ε­σω­τε­ρι­κής υ­πο­τί­μη­σης, ι­δίως για τα κρά­τη μέ­λη του ευ­ρω­παϊκού Νό­του, εί­ναι μια κούρ­σα προς τον πά­το, που κα­μιά χώ­ρα δεν μπο­ρεί να κερ­δί­σει. Μα­ζί με την υ­πο­τί­μη­ση του ερ­γα­τι­κού κό­στους έρ­χο­νται και η α­φαί­ρε­ση ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των και η διά­λυ­ση του κρά­τους πρό­νοιας,  ι­διαί­τε­ρα για πε­ρί­θαλ­ψη και συ­ντά­ξεις.
Κίν­δυ­νος διά­λυ­σης της ευ­ρω­ζώ­νης

Η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή της «ε­πε­κτα­τι­κής λι­τό­τη­τας», ό­πως την ο­νο­μά­σα­τε, ή το success story, ό­πως το με­τέ­φρα­σε στα ελ­λη­νι­κά ο Σα­μα­ράς, α­φο­ρά ό­λα τα κρά­τη του Νό­του. Το προ­τει­νό­με­νο σχέ­διό σας σε τι βαθ­μό α­φο­ρά και αυ­τές τις χώ­ρες;
Η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή της ε­πε­κτα­τι­κής λι­τό­τη­τας εί­ναι βα­σι­σμέ­νη σε μια α­νό­η­τη οι­κο­νο­μι­κή θεω­ρία, η ο­ποία έ­χει δε­χθεί σκλη­ρή κρι­τι­κή πλη­θώ­ρας οι­κο­νο­μο­λό­γων και πολ­λών α­να­λυ­τών, και έ­χει α­πο­δει­χθεί α­να­ξιό­πι­στη. Η κυ­βέρ­νη­ση του κ. Σα­μα­ρά θεω­ρεί την α­κο­λου­θού­με­νη πο­λι­τι­κή ως «success story», για­τί έ­τσι μπο­ρεί να πε­τύ­χει πρω­το­γε­νές πλεό­να­σμα στο δη­μο­σιο­νο­μι­κό πε­δίο. Αυ­τό το «ε­πί­τευγ­μα», για το ο­ποίο η κυ­βέρ­νη­ση πα­νη­γυ­ρί­ζει, έ­χει τε­ρά­στια οι­κο­νο­μι­κά και κοι­νω­νι­κά κό­στη, που αν υ­πο­λο­γι­στούν αλ­λά­ζουν το τυ­χόν πλεό­να­σμα σε πο­λύ με­γα­λύ­τε­ρο έλ­λειμ­μα. Η πε­ρί­πτω­ση της Ελλά­δας εί­ναι πιο βίαιη α­πό αυ­τές της Πορ­το­γα­λίας, Ισπα­νίας, και Ιρλαν­δίας. Το προ­τει­νό­με­νο σχέ­διο ε­ξω­τε­ρι­κής βοή­θειας δεν εί­ναι το ί­διο για ό­λες τις χώ­ρες. Η Πορ­το­γα­λία εί­ναι κο­ντά στην πε­ρί­πτω­ση της Ελλά­δας, αλ­λά στην Ισπα­νία και Ιρλαν­δία το πρό­βλη­μα  εί­ναι το ι­διω­τι­κό χρέ­ος και η κα­τάρ­ρευ­ση του τρα­πε­ζι­κού συ­στή­μα­τός τους.
Η α­πο­τυ­χία των προ­γραμ­μά­των λι­τό­τη­τας πό­σο ε­πι­κίν­δυ­νη εί­ναι για την ύ­παρ­ξη της ευ­ρω­ζώ­νης;
Όπως ή­δη εί­πα, τα ά­θλια α­πο­τε­λέ­σμα­τα των πο­λι­τι­κών λι­τό­τη­τας με την α­πώ­λεια του Α­ΕΠ ο­δη­γεί στα ε­πί­πε­δα προ­η­γού­με­νων δε­κα­ε­τιών με πρω­το­φα­νή πο­σο­στά α­νερ­γίας. Οσο  δεν φαί­νε­ται πι­θα­νή αλ­λα­γή πο­λι­τι­κής α­πό το Βε­ρο­λί­νο και τις Βρυ­ξέλ­λες, δεν πα­ρα­μέ­νει μό­νο ο κίν­δυ­νος  διά­λυ­σης της ευ­ρω­ζώ­νης,  αλ­λά και της α­νό­δου των α­κρο­δε­ξιών κομ­μά­των με ξε­νο­φο­βι­κά, ε­θνι­κι­στι­κά, ρα­τσι­στι­κά και ευ­ρω­σκε­πτι­στι­κά ι­δεώ­δη. Δεν α­να­φέ­ρο­μαι μό­νο στην Χρυ­σή Αυ­γή, αλ­λά και στο Εθνι­κό Μέ­τω­πο στη Γαλ­λία, το Κόμ­μα για την Ελευ­θε­ρία στην Ολλαν­δία, το κόμ­μα που εί­ναι ε­να­ντίον του ευ­ρώ «Εναλ­λα­κτι­κή για τη Γερ­μα­νία» και πα­ρό­μοια κόμ­μα­τα σε άλ­λες χώ­ρες της Ευ­ρω­ζώ­νης. Τα α­πο­τε­λέ­σμα­τα των Ευ­ρωε­κλο­γών του ερ­χό­με­νου Μάη, με με­γά­λη πι­θα­νό­τη­τα, θα βρουν τους ι­θύ­νο­ντες της Ευ­ρω­ζώ­νης α­προ­ε­τοί­μα­στους για την αι­σθη­τή μείω­ση υ­πο­στή­ρι­ξης των πο­λι­τών α­πέ­να­ντι στη ΕΕ και σε ό,τι αυ­τή α­ντι­προ­σω­πεύει. Τε­λευ­ταίες δη­μο­σκο­πή­σεις στις διά­φο­ρες χώ­ρες της Ευ­ρώ­πης ε­πι­βε­βαιώ­νουν τη δυ­σα­ρέ­σκεια των πο­λι­τών α­πέ­να­ντι στην ΕΕ.

* Ο Δη­μή­τρης Πα­πα­δη­μη­τρίου, εί­ναι πρό­ε­δρος του Levy Economics Institute, ε­κτε­λε­στι­κός α­ντι­πρό­ε­δρος και κα­θη­γη­τής οι­κο­νο­μι­κών στο Bard College. Εί­ναι συγ­γρα­φέ­ας πολ­λών βι­βλίων, με­λε­τών και άρ­θρων και α­ντι­πρό­ε­δρος της ε­πι­τρο­πής του α­με­ρι­κα­νι­κού Κο­γκρέ­σου για το ε­μπο­ρι­κό έλ­λειμ­μα. 

ΕΠΟΧΗ