του Δημήτρη Σεβαστάκη
«Να μην μπει σε κίνδυνο η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας». Όπως ακριβώς κατασκευάστηκε ένας γενικόλογος «ευρωπαϊσμός» που αυτονομείται από τους όρους λογικής άρθρωσής του με την πραγματικότητα, έτσι σήμερα διαμορφώνεται μια εξίσου αφηρημένη απειλητική σφαίρα, που σκηνοθετεί ως υποχρεωτικό και απολύτως μοναδιαίο αυτόν τον ευρωπαϊσμό. Μακράν από τους λογικούς όρους οικονομικοπολιτικής του πραγμάτωσης. Πότε; Όταν η ίδια η «Ευρώπη» απομακρύνεται από την Ευρώπη. Μεγάλα σχήματα, μεγάλες έννοιες που συχνά κρύβουν το τίποτα. Στον τόπο μας λατρεύουμε τα αφηρημένα σχήματα ίσως γιατί μέσα τους χωράνε οι ευλύγιστες πονηριές. Μια εκλεκτικίστικη κατασκευή από ένα μείγμα Διαφωτισμού, με λίγο ανθρωπιστικό Μοντέρνο και Γαλλικό Μάη, να η Ευρώπη για σημαντικό μέρος της Αριστεράς.
Η Ευρώπη των μεγάλων δημοκρατικών μορφωμάτων Γκωλικού ή Χριστιανοδημοκρατικού τύπου, να ή Ευρώπη για την Δεξιά. Μέσα στα εννοιολογικά σύννεφα, φτιάχνονται διάφορες ευρωκατηγορίες συμπιληματικές, αντιφατικές, ανύπαρκτες, επινοημένες. Ή ακόμα φτιάχνονται ακαδημαϊκά αξιώματα. Π.χ. «Ευρώπη χωρίς Δημοκρατία δεν θα 'ναι Ευρώπη». Σοβαρά; Αφού υπάρχει η Κίνα, η Ευρώπη μόνο εκτός δημοκρατίας είναι δυνατή. Η Κίνα θέτει τα εργασιακά και δικαιικά πρωτόκολλα που γίνονται ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για εταιρείες ή χώρες - εταιρείες. Και ενώ η ουσιώδης πολιτική και ιδεολογική άμυνα της Ευρώπης, αλλά και μέγιστο ανθρωπιστικό καθήκον, θα ήταν η πίεση για εργασιακή εξυγίανση της Κίνας, που μάλιστα θα εξισορροπούσαν τις δύο περιοχές ως οικονομικές οντότητες, επειδή η Ευρώπη σταδιακά μεταφέρει την παραγωγή της στην Κίνα, η εργασιακή έρημος τής μιας γίνεται παραγωγική δύναμη τής άλλης.Υπάρχει δε και το εξής εξοργιστικό.
Επιβάλλουν οι εταιρείες π.χ. αυτοκινήτου απίθανες και εξωπραγματικές προδιαγραφές καυσαερίων (που σκοτώνουν τους ανταγωνιστές τους), αλλά από την άλλη δεν επιβάλλουν και εργασιακές «προδιαγραφές». Μπορεί ένα «καθαρό» αυτοκίνητο για την Ε.Ε. να παράγεται από ένα καρκινοπαθές παιδί του μισού ευρώ μεροκάματου στην Κίνα. Και αυτό ονομάζεται ευρωπαϊκό ιδεώδες. Ποιοτικές προδιαγραφές στο προϊόν και όχι στην εργασία! Ακριβώς στη μέσα πλευρά αυτής της διεφθαρμένης μεταφυσικής, τοποθετώ τον από-ευρωπαϊσμό της Ευρώπης. Με την έννοια ότι καταστρέφεται όχι μόνο ως θεσμοποιητική ισορροπία που, αφού απορρόφησε την έκπτωτη εκδοχή του σοσιαλιστικού υποδείγματος, τώρα απορροφά τα άτυπα πολιτικά και δικαιικά πρωτόκολλα του αυταρχικού ασιατικού καπιταλισμού (η Ελλάδα μέρος αυτής της μεταλλαγής είναι).
Ο θάνατος της Ευρώπης δεν είναι μόνο η λήξη του τελευταίου αναφορικού υποδείγματος μετά τη Σοβιετική Ένωση, είναι ο ενταφιασμός της συγκρότησης υποδείγματος. Η Ευρώπη της Δημοκρατίας και Ελευθερίας γίνεται το τελευταίο οχυρό της ψευδαίσθησης. Ο φανατικός, μη κριτικός «ευρωπαϊσμός» με τον οποίο ξεκίνησα το κείμενο, έχει αιτιακές σχέσεις μ' αυτή την παρέλκυση. Πολλοί το λένε απλούστερα. Ο νεοφιλελευθερισμός δολοφονεί το κράτος δικαίου στις ευρωπαϊκές ενσαρκώσεις του και διαμορφώνει τον οικονομισμό ως νεοϊμπεριαλισμό. Όταν ο ελληνικός ψευδοευρωπαϊσμός, καταφεύγει στην κινδυνολογική εμπορία του ευρωπαϊκού κουφαριού, στην πραγματικότητα προσπαθεί να αποκρύψει το γεγονός ότι απλώς δεν μπορεί να διατυπώσει τίποτα. Π.χ. η πληκτική επανάληψη για τον «συστημικό κίνδυνο στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας» που αποτελεί ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι το τέχνασμα της πολιτικής λούφας, της ανεπάρκειας, της μη πράξης, της μη πολιτικής παραγωγής, του μη σχεδιασμού.
Η αδυναμία να συγκροτηθεί στοιχειωδώς ορθολογική πολιτική, στοιχειωδώς επεξεργασμένο στρατήγημα, οδηγεί στις παπαγαλίες περί αντιευρωπαϊσμού του ΣΥΡΙΖΑ, πολυγλωσσίας κ.λπ. Γιατί να μη δούμε το πραγματικό; Η Ευρώπη είναι μια ομάδα τραπεζών με μια σχεδόν υποχείρια πολιτική ελίτ. Επίσης είναι μια αυτονομημένη γραφειοκρατία που σκεβρώνει πότε την μια και πότε της άλλη παραγωγική πράξη ανάλογα με την εντολή. Να η Ευρώπη ενός απίστευτου κρατικού παρεμβατισμού που τρώει το σώμα της ως μορφή κέρδους της Γερμανίας (όχι όλης βέβαια). Αυτό είναι το φαινόμενο. Αυτό διεκδικεί την Όλη Ευρώπη, τις ιδεολογικές παραδόσεις, τα ποικίλα περιεχόμενα που δίνουν οι λαοί στον όρο. Αυτό το φτωχό πράγμα ενός πειρατικού νεοκρατισμού, ενός αντιδημοκρατικού συγκεντρωτισμού που απλώς νικάει ο ισχυρός και ο αδίστακτος πετώντας την κρισιακή λάσπη στους άλλους, ε αυτό, ούτε Ευρώπη νοείται, ούτε ευρωπαϊκό ιδεώδες συστήνει. Δεν είναι μόνο η αρχιτεκτονική του νομίσματος που πάσχει, είναι η αρχιτεκτονική του υπερκράτους, είναι η πολιτική αρχιτεκτονική που διεκπεραιώνει χαμηλού επιπέδου πολιτικές, είναι οι ασήμαντοι ηγέτες τύπου Ολάντ. Για μας εδώ, είναι και η ψυχική αρχιτεκτονική της πολιτικής ελίτ, που απλώς επιβιώνει, ενοχοποιώντας μάλιστα τον αντίπαλο ότι «βάζει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας». Πολλά κουσούρια έχει η Αριστερά, αλλά τα διασκεδάζει μια τέτοια απλοϊκή Δεξιά.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ.
«Να μην μπει σε κίνδυνο η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας». Όπως ακριβώς κατασκευάστηκε ένας γενικόλογος «ευρωπαϊσμός» που αυτονομείται από τους όρους λογικής άρθρωσής του με την πραγματικότητα, έτσι σήμερα διαμορφώνεται μια εξίσου αφηρημένη απειλητική σφαίρα, που σκηνοθετεί ως υποχρεωτικό και απολύτως μοναδιαίο αυτόν τον ευρωπαϊσμό. Μακράν από τους λογικούς όρους οικονομικοπολιτικής του πραγμάτωσης. Πότε; Όταν η ίδια η «Ευρώπη» απομακρύνεται από την Ευρώπη. Μεγάλα σχήματα, μεγάλες έννοιες που συχνά κρύβουν το τίποτα. Στον τόπο μας λατρεύουμε τα αφηρημένα σχήματα ίσως γιατί μέσα τους χωράνε οι ευλύγιστες πονηριές. Μια εκλεκτικίστικη κατασκευή από ένα μείγμα Διαφωτισμού, με λίγο ανθρωπιστικό Μοντέρνο και Γαλλικό Μάη, να η Ευρώπη για σημαντικό μέρος της Αριστεράς.
Η Ευρώπη των μεγάλων δημοκρατικών μορφωμάτων Γκωλικού ή Χριστιανοδημοκρατικού τύπου, να ή Ευρώπη για την Δεξιά. Μέσα στα εννοιολογικά σύννεφα, φτιάχνονται διάφορες ευρωκατηγορίες συμπιληματικές, αντιφατικές, ανύπαρκτες, επινοημένες. Ή ακόμα φτιάχνονται ακαδημαϊκά αξιώματα. Π.χ. «Ευρώπη χωρίς Δημοκρατία δεν θα 'ναι Ευρώπη». Σοβαρά; Αφού υπάρχει η Κίνα, η Ευρώπη μόνο εκτός δημοκρατίας είναι δυνατή. Η Κίνα θέτει τα εργασιακά και δικαιικά πρωτόκολλα που γίνονται ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για εταιρείες ή χώρες - εταιρείες. Και ενώ η ουσιώδης πολιτική και ιδεολογική άμυνα της Ευρώπης, αλλά και μέγιστο ανθρωπιστικό καθήκον, θα ήταν η πίεση για εργασιακή εξυγίανση της Κίνας, που μάλιστα θα εξισορροπούσαν τις δύο περιοχές ως οικονομικές οντότητες, επειδή η Ευρώπη σταδιακά μεταφέρει την παραγωγή της στην Κίνα, η εργασιακή έρημος τής μιας γίνεται παραγωγική δύναμη τής άλλης.Υπάρχει δε και το εξής εξοργιστικό.
Επιβάλλουν οι εταιρείες π.χ. αυτοκινήτου απίθανες και εξωπραγματικές προδιαγραφές καυσαερίων (που σκοτώνουν τους ανταγωνιστές τους), αλλά από την άλλη δεν επιβάλλουν και εργασιακές «προδιαγραφές». Μπορεί ένα «καθαρό» αυτοκίνητο για την Ε.Ε. να παράγεται από ένα καρκινοπαθές παιδί του μισού ευρώ μεροκάματου στην Κίνα. Και αυτό ονομάζεται ευρωπαϊκό ιδεώδες. Ποιοτικές προδιαγραφές στο προϊόν και όχι στην εργασία! Ακριβώς στη μέσα πλευρά αυτής της διεφθαρμένης μεταφυσικής, τοποθετώ τον από-ευρωπαϊσμό της Ευρώπης. Με την έννοια ότι καταστρέφεται όχι μόνο ως θεσμοποιητική ισορροπία που, αφού απορρόφησε την έκπτωτη εκδοχή του σοσιαλιστικού υποδείγματος, τώρα απορροφά τα άτυπα πολιτικά και δικαιικά πρωτόκολλα του αυταρχικού ασιατικού καπιταλισμού (η Ελλάδα μέρος αυτής της μεταλλαγής είναι).
Ο θάνατος της Ευρώπης δεν είναι μόνο η λήξη του τελευταίου αναφορικού υποδείγματος μετά τη Σοβιετική Ένωση, είναι ο ενταφιασμός της συγκρότησης υποδείγματος. Η Ευρώπη της Δημοκρατίας και Ελευθερίας γίνεται το τελευταίο οχυρό της ψευδαίσθησης. Ο φανατικός, μη κριτικός «ευρωπαϊσμός» με τον οποίο ξεκίνησα το κείμενο, έχει αιτιακές σχέσεις μ' αυτή την παρέλκυση. Πολλοί το λένε απλούστερα. Ο νεοφιλελευθερισμός δολοφονεί το κράτος δικαίου στις ευρωπαϊκές ενσαρκώσεις του και διαμορφώνει τον οικονομισμό ως νεοϊμπεριαλισμό. Όταν ο ελληνικός ψευδοευρωπαϊσμός, καταφεύγει στην κινδυνολογική εμπορία του ευρωπαϊκού κουφαριού, στην πραγματικότητα προσπαθεί να αποκρύψει το γεγονός ότι απλώς δεν μπορεί να διατυπώσει τίποτα. Π.χ. η πληκτική επανάληψη για τον «συστημικό κίνδυνο στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας» που αποτελεί ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι το τέχνασμα της πολιτικής λούφας, της ανεπάρκειας, της μη πράξης, της μη πολιτικής παραγωγής, του μη σχεδιασμού.
Η αδυναμία να συγκροτηθεί στοιχειωδώς ορθολογική πολιτική, στοιχειωδώς επεξεργασμένο στρατήγημα, οδηγεί στις παπαγαλίες περί αντιευρωπαϊσμού του ΣΥΡΙΖΑ, πολυγλωσσίας κ.λπ. Γιατί να μη δούμε το πραγματικό; Η Ευρώπη είναι μια ομάδα τραπεζών με μια σχεδόν υποχείρια πολιτική ελίτ. Επίσης είναι μια αυτονομημένη γραφειοκρατία που σκεβρώνει πότε την μια και πότε της άλλη παραγωγική πράξη ανάλογα με την εντολή. Να η Ευρώπη ενός απίστευτου κρατικού παρεμβατισμού που τρώει το σώμα της ως μορφή κέρδους της Γερμανίας (όχι όλης βέβαια). Αυτό είναι το φαινόμενο. Αυτό διεκδικεί την Όλη Ευρώπη, τις ιδεολογικές παραδόσεις, τα ποικίλα περιεχόμενα που δίνουν οι λαοί στον όρο. Αυτό το φτωχό πράγμα ενός πειρατικού νεοκρατισμού, ενός αντιδημοκρατικού συγκεντρωτισμού που απλώς νικάει ο ισχυρός και ο αδίστακτος πετώντας την κρισιακή λάσπη στους άλλους, ε αυτό, ούτε Ευρώπη νοείται, ούτε ευρωπαϊκό ιδεώδες συστήνει. Δεν είναι μόνο η αρχιτεκτονική του νομίσματος που πάσχει, είναι η αρχιτεκτονική του υπερκράτους, είναι η πολιτική αρχιτεκτονική που διεκπεραιώνει χαμηλού επιπέδου πολιτικές, είναι οι ασήμαντοι ηγέτες τύπου Ολάντ. Για μας εδώ, είναι και η ψυχική αρχιτεκτονική της πολιτικής ελίτ, που απλώς επιβιώνει, ενοχοποιώντας μάλιστα τον αντίπαλο ότι «βάζει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας». Πολλά κουσούρια έχει η Αριστερά, αλλά τα διασκεδάζει μια τέτοια απλοϊκή Δεξιά.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ.
