του Αριστείδη Μπαλτά
Στην πολιτική ο αντίπαλος εκπαιδεύει. Αλλά τούτος ο αντίπαλος, η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου, έχει υποβιβάσει την αντιπαράθεση στα κάτω επίπεδα της ευτέλειας. Όπου προφανώς δεν μπορούμε να μάθουμε τίποτε. Ας την αφήσουμε μόνη εκεί και ας αναζητήσουμε την εκπαίδευσή μας αλλού.
Πολλά σοβαρά επιτελεία στις μεγάλες χώρες μελετούν εις βάθος κάθε όψη
των εξελίξεων στην Ελλάδα και κάθε πτυχή της φυσιογνωμίας του ΣΥΡΙΖΑ. Η
Ελλάδα είναι το πειραματόζωο όπου δοκιμάζεται συστηματικά μια
συγκεκριμένη πολιτική προκειμένου να συναχθούν ευρύτερα συμπεράσματα,
ενώ η ανάδυση του ΣΥΡΙΖΑ συνιστά νέο φαινόμενο, άξιο ιδιαίτερης
προσοχής. Κεντρικό ερώτημα των μελετών είναι το πόσο μπορεί να αντέξει
το πειραματόζωο και το τι μπορεί να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ συναφώς.
Οι μελέτες διαμορφώνουν σενάρια με κόμβους τις εικαζόμενες πολιτικές εξελίξεις. Το σενάριο που τρέχει ξεκινά με υπόθεση εργασίας το ότι οι εθνικές εκλογές ωθούνται σε βάθος τετραετίας. Καθώς ο πολιτικός χρόνος είναι ιδιαίτερα πυκνός, ουσιαστικά τίποτε δεν μπορεί να εκτιμηθεί πέρα από εκεί. Θεμελιώδης σταθερά του σεναρίου είναι το ότι οι "δεσμεύσεις που έχει υπογράψει η Ελλάδα" παραμένουν ακέραιες. Μόνον έτσι μπορούν να διατηρηθούν σταθερές οι συνθήκες του πειράματος και άρα να μετρηθούν αξιόπιστα οι κοινωνικές και πολιτικές αντοχές της χώρας. Κύριοι κόμβοι του σεναρίου είναι το ενδεχόμενο "κοινοβουλευτικού ατυχήματος" και το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών.
Το "κοινοβουλευτικό ατύχημα" γίνεται πιθανότερο όσο η καταστροφή επιδεινώνεται. Δεν αποκλείεται, ακόμη, μια αντίδραση που θα οδηγούσε σε κάποιου τύπου αριστοτέλεια κάθαρση. Δηλαδή το μαρτύριο της σταγόνας, στο οποίο υποβάλλονται οι βουλευτές της πλειοψηφίας, μπορεί να σταματήσει απλώς με μια κραυγή: "Δεν αντέχω άλλο. Ας πέσει η κυβέρνηση και μετά έχει ο Θεός.
Η αλλαγή κυβέρνησης και πρωθυπουργού υπό την παρούσα κοινοβουλευτική σύνθεση δεν προσφέρει ουσιαστικά τίποτε. Όσο οι "δεσμεύσεις" παραμένουν ακέραιες, δεν διατίθεται προίκα που θα πρόσφερε πνοή ζωής στο κυβερνητικό σχήμα που θα προέκυπτε. Στην ίδια απαισιοδοξία συντείνουν εύλογες εκτιμήσεις σχετικά με το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Αν η πτώση της Ν.Δ. εκεί προσεγγίσει τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής, τότε οι εθνικές εκλογές γίνονται περίπου αναπόδραστες, ενώ η ήδη διαφαινόμενη ήττα της Ν.Δ. σε αυτές θα γινόταν πιθανότατα συντριπτική.
Με αυτά τα δεδομένα, μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται αναπόφευκτη. Πολλοί έχουν αρχίσει να συμφιλιώνονται με την ιδέα. Οπότε το σενάριο προσαρμόζεται: είτε μια τέτοια κυβέρνηση θα καταρρεύσει γρήγορα υπό το βάρος των προβλημάτων που θα αντιμετωπίσει είτε θα συμμορφωθεί και θα καταστεί τελικά ανώδυνη. Και στις δύο περιπτώσεις νέο πολιτικό προσωπικό θα διαμορφώσει στο μεταξύ νέα συντηρητικά σχήματα. Μετά από μια μεγάλη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, το έργο που θα έχουν αυτά να επιτελέσουν εικάζεται ως σχετικά εύκολο.
Πορευόμαστε εν μέσω αυτού του βασικού σεναρίου. Και είναι στο χέρι μας να το διαψεύσουμε. Αλλά υπό έναν όρο. Δηλαδή έναν αριστερό γνώμονα. Τον γνώμονα ότι η κατεύθυνση της σκέψης και της δράσης μας θα είναι από το μέλλον προς το παρόν. Όχι αντίστροφα. Όχι αντιμετωπίζοντας το παρόν και περιμένοντας το μέλλον. Αλλά εστιάζοντας στο μέλλον προκειμένου να αντιμετωπίσουμε επαρκώς το παρόν.
Στην πολιτική ο αντίπαλος εκπαιδεύει. Αλλά τούτος ο αντίπαλος, η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου, έχει υποβιβάσει την αντιπαράθεση στα κάτω επίπεδα της ευτέλειας. Όπου προφανώς δεν μπορούμε να μάθουμε τίποτε. Ας την αφήσουμε μόνη εκεί και ας αναζητήσουμε την εκπαίδευσή μας αλλού.
Οι μελέτες διαμορφώνουν σενάρια με κόμβους τις εικαζόμενες πολιτικές εξελίξεις. Το σενάριο που τρέχει ξεκινά με υπόθεση εργασίας το ότι οι εθνικές εκλογές ωθούνται σε βάθος τετραετίας. Καθώς ο πολιτικός χρόνος είναι ιδιαίτερα πυκνός, ουσιαστικά τίποτε δεν μπορεί να εκτιμηθεί πέρα από εκεί. Θεμελιώδης σταθερά του σεναρίου είναι το ότι οι "δεσμεύσεις που έχει υπογράψει η Ελλάδα" παραμένουν ακέραιες. Μόνον έτσι μπορούν να διατηρηθούν σταθερές οι συνθήκες του πειράματος και άρα να μετρηθούν αξιόπιστα οι κοινωνικές και πολιτικές αντοχές της χώρας. Κύριοι κόμβοι του σεναρίου είναι το ενδεχόμενο "κοινοβουλευτικού ατυχήματος" και το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών.
Το "κοινοβουλευτικό ατύχημα" γίνεται πιθανότερο όσο η καταστροφή επιδεινώνεται. Δεν αποκλείεται, ακόμη, μια αντίδραση που θα οδηγούσε σε κάποιου τύπου αριστοτέλεια κάθαρση. Δηλαδή το μαρτύριο της σταγόνας, στο οποίο υποβάλλονται οι βουλευτές της πλειοψηφίας, μπορεί να σταματήσει απλώς με μια κραυγή: "Δεν αντέχω άλλο. Ας πέσει η κυβέρνηση και μετά έχει ο Θεός.
Η αλλαγή κυβέρνησης και πρωθυπουργού υπό την παρούσα κοινοβουλευτική σύνθεση δεν προσφέρει ουσιαστικά τίποτε. Όσο οι "δεσμεύσεις" παραμένουν ακέραιες, δεν διατίθεται προίκα που θα πρόσφερε πνοή ζωής στο κυβερνητικό σχήμα που θα προέκυπτε. Στην ίδια απαισιοδοξία συντείνουν εύλογες εκτιμήσεις σχετικά με το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Αν η πτώση της Ν.Δ. εκεί προσεγγίσει τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής, τότε οι εθνικές εκλογές γίνονται περίπου αναπόδραστες, ενώ η ήδη διαφαινόμενη ήττα της Ν.Δ. σε αυτές θα γινόταν πιθανότατα συντριπτική.
Με αυτά τα δεδομένα, μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται αναπόφευκτη. Πολλοί έχουν αρχίσει να συμφιλιώνονται με την ιδέα. Οπότε το σενάριο προσαρμόζεται: είτε μια τέτοια κυβέρνηση θα καταρρεύσει γρήγορα υπό το βάρος των προβλημάτων που θα αντιμετωπίσει είτε θα συμμορφωθεί και θα καταστεί τελικά ανώδυνη. Και στις δύο περιπτώσεις νέο πολιτικό προσωπικό θα διαμορφώσει στο μεταξύ νέα συντηρητικά σχήματα. Μετά από μια μεγάλη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, το έργο που θα έχουν αυτά να επιτελέσουν εικάζεται ως σχετικά εύκολο.
Πορευόμαστε εν μέσω αυτού του βασικού σεναρίου. Και είναι στο χέρι μας να το διαψεύσουμε. Αλλά υπό έναν όρο. Δηλαδή έναν αριστερό γνώμονα. Τον γνώμονα ότι η κατεύθυνση της σκέψης και της δράσης μας θα είναι από το μέλλον προς το παρόν. Όχι αντίστροφα. Όχι αντιμετωπίζοντας το παρόν και περιμένοντας το μέλλον. Αλλά εστιάζοντας στο μέλλον προκειμένου να αντιμετωπίσουμε επαρκώς το παρόν.
