Ο στρατός προέρχεται και απο τις δύο πλευρές του Αιγυπτιακού διχασμού- πρέπει τώρα να τις κρατήσει διαιρεμένες;

Του Ρόμπερτ Φίσκ

Ο στρατός ανέλαβε. Πείτε το πραξικόπημα, αν θέλετε. Όμως, ο αιγυπτιακός στρατός- ή το περίφημο «Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων», όπως πρέπει να το αποκαλούμε– κάνει κουμάντο τώρα στην Αίγυπτο. Απειλώντας,  αρχικά, με τα άρματα στους δρόμους του Καΐρου, στη συνέχεια. Οι δρόμοι έχουν μπλοκαριστεί. Συρματοπλέγματα. Τα στρατεύματα περικυκλώνουν τον ραδιοφωνικό σταθμό. Ο Μοχάμεντ Μόρσι (ήταν) ακόμα ο Πρόεδρος -μπορεί να το αποκάλεσε  «πραξικόπημα» και να έκανε ηθικές εκκλήσεις («νομιμότητα», «δημοκρατία» κλπ), αλλά πολύ πριν δούμε τους στρατιώτες στην πόλη, παρακαλούσε τους στρατηγούς να επιστρέψουν στους στρατώνες. Γελοιότητες; Οι στρατηγοί δεν χρειάστηκε να εγκαταλείψουν στρατώνες, να  σπείρουν τη μήνη του Θεού (μεταφορικά ή κυριολεκτικά) πάνω στην υπό κατάρρευση διοίκησή του. Ο Μόρσι μίλησε, χύνοντας το αίμα του. Το ίδιο έκανε και ο στρατός. Ζοφερή κατάσταση. Με απογοήτευση έβλεπα ελεύθερους ανθρώπους  να χειροκροτούν μια στρατιωτική επέμβαση, αν και οι αντίπαλοι του Μόρσι που διεκδικούσαν τις ελευθερίες τους είχαν προδοθεί. Αλλά τώρα, ενθαρρύνουν τους στρατιώτες να πάρουν τη θέση των πολιτικών. Και οι δύο πλευρές μπορούν να κυματίζουν την αιγυπτιακή σημαία, η οποία αποτελείται από κόκκινο, λευκό και μαύρο. Το χακί χρώμα δεν είναι υποκατάστατο. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα δε θα εξαφανιστεί, ανεξάρτητα από την τύχη του Μόρσι.  Φαιδρός μπορεί να ήταν στην διακυβέρνηση, θλιβερός στις ομιλίες του, αλλά το καλύτερα οργανωμένο πολιτικό κόμμα στην Αίγυπτο γνωρίζει πώς να επιβιώσει σε αντίξοες συνθήκες. Η Αδελφότητα είναι ο πιο παρεξηγημένος -ή, ίσως, ο πιο  σκόπιμα παρεξηγημένος- σχηματισμός στη σύγχρονη αιγυπτιακή ιστορία. Απέχει αρκετά από το να είναι ένα ισλαμικό κόμμα, οι ρίζες του ήταν πάντα δεξιές κι όχι θρησκευτικές, o  Χασάν αλ-Μπάνα την ενέταξε εγκαίρως   στο στρατόπεδο όσων ανέχονταν τον βασιλιά Φαρούκ και τους άρχοντες της Αιγύπτου, ένταξη  η οποία έγινε, τότε,  υπό την προϋπόθεση ότι θα ζούσαν σύμφωνα  με την  ισλαμική παράδοση.  Ακόμα και όταν η επανάσταση του 2011 ήταν στο ζενίθ της και τα εκατομμύρια των αντι-Μουμπαρακικών διαδηλωτών είχε καταλάβει την πλατεία Ταχρίρ, η Αδελφότητα ήταν απασχολημένη στην προσπάθειά της να διαπραγματευτεί με τον Μουμπάρακ,  με την ελπίδα ότι θα μπορούσε να βρει κάποια ψίχουλα στο τραπέζι για τον εαυτό της. Η ηγεσία της Αδελφότητας δεν στάθηκε ποτέ στο πλευρό του λαού κατά τη διάρκεια της εξέγερσης στην Αίγυπτο. Ο ρόλος αυτός εκπληρώθηκε από την ισχυρότερη κοσμική βάση της Αιγύπτου -το συνδικαλιστικό κίνημα, ιδιαίτερα τους εργάτες γης στην βαμβακοπαραγωγική περιοχή της Μαχάλα,  βόρεια του Καΐρου. Ακόμα και ο πόλεμος του Νάσερ με την Αδελφότητα αφορούσε λιγότερο τη θρησκεία και περισσότερο την ασφάλεια: Η ηγεσία του Ελεύθερου Στρατιωτικού Κινήματος διαπίστωσε ότι η Αδελφότητα ήταν το μόνο κόμμα σε θέση να διεισδύσει στο στρατό  -ένα μάθημα που οι αιγύπτιοι στρατηγοί σήμερα έχουν μάθει καλά. Αν η Μουσουλμανική Αδελφότητα εξοστρακιστεί και πάλι -όπως ήταν κάτω από τις διακυβερνήσεις του Νάσερ, του Σαντάτ και του Μουμπάρακ - δεν θα χάσει την υποστήριξή της εντός των ενόπλων δυνάμεων. Ο Σαντάτ δολοφονήθηκε από ένα μη μέλος  της Αδελφότητας - ισλαμιστή ονόματι Khaled el-Islambouli - αλλά και ο ίδιος έτυχε επίσης να είναι αξιωματικός του αιγυπτιακού στρατού. Ο Sayyed Qutub, ο ηγέτης της Αδελφότητας, επιτέθηκε στον Νάσερ γιατί οδήγησε τους ανθρώπους του πίσω, σε μια προ-ισλαμική εποχή άγνοιας (jahiliya), αλλά το κόμμα ήταν περισσότερο διαμορφωμένο από τις αναπτυσσόμενες σχέσεις της Αιγύπτου με την άθεους της Σοβιετικής Ένωσης.Ο Qutub απαγχονίστηκε. Αλλά παρότι  ευρισκόμενο υπό δίωξη, επίσημα απαγορευμένο, το κόμμα έμαθε -όπως συμβαίνει σε όλες τις υπόγειες οργανώσεις με ιδεολογία- πώς να οργανωθεί, πολιτικά, κοινωνικά, ακόμα και στρατιωτικά. Και έτσι έγινε πραγματικότητα. Ο στρατός, όπως λένε, ανήκει στο λαό. Ο Mohamed el-Baradei, ο πρώην επιθεωρητής πυρηνικών του ΟΗΕ, βραβευμένος με Νόμπελ και τώρα ηγέτης της αντιπολίτευσης, μου είπε κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 2011 ότι «τελικά, ο αιγυπτιακός στρατός θα πάρει το μέρος του λαού ... Και στο τέλος της ημέρας, όπως συμβαίνει στον καθένα που βγάζει τη στολή του, αποτελεί κομμάτι του λαού με τα ίδια προβλήματα, την ίδια καταστολή, την ίδια αδυναμία να κατακτήσει μια αξιοπρεπή ζωή. Έτσι, δεν νομίζω ότι πρόκειται να πυροβολήσουν το λαό τους». Αλλά αυτό ήταν τότε, και σήμερα είμαστε στο τώρα. Ο Μόρσι μπορεί να είχε υιοθετήσει τη ψευδο-ρητορική ενός δικτάτορα -σίγουρα μίλησε σαν Μουμπάρακ την Τρίτη, αλαζόνας, παρεξηγημένος,  εκτοξεύοντας απειλές εναντίον του Τύπου     -αλλά ήταν νόμιμα εκλεγμένος, όπως ο ίδιος μας υπενθύμιζε διαρκώς, και η νομιμότητα είναι αυτό που ο στρατός θέλει να ισχυρίζεται ότι υπερασπίζεται. Το 2011, ο «λαός» ήταν εναντίον του Μουμπάρακ. Τώρα, ο «λαός» είναι «όλοι εναντίον όλων». Μπορεί ο αιγυπτιακός στρατός, οι ήρωες της διέλευσης  της Διώρυγας του Σουέζ το 1973, να στέκεται ανάμεσα στους δύο, όταν και οι δυο πλευρές προέρχονται τώρα -ας το παραδεχτούμε - από τον «λαό»; Μετάφραση: Γιώργος Νιαουνάκης Πηγή: The Independent