Του Αλέξη Π. Μητρόπουλου(*)
Ένας ακόμη εφαρμοστικός νόμος του τρίτου Μνημονίου συζητείται αυτές
τις μέρες στη Βουλή, αναζητώντας τις κακοδαιμονίες του Ασφαλιστικού
Συστήματος σε λάθος κατεύθυνση.
Αρκετές ρυθμίσεις του, που στοχεύουν στην πάταξη της παραβατικότητας και στον «εξορθολογισμό» των Υπηρεσιών που μεριμνούν για την Απασχόληση και την Κοινωνική Ασφάλιση, θα είχαν σημασία, αν δεν λειτουργούσαν στο κενό.
Γιατί μετά τη διαχρονική λεηλασία των αποθεματικών, μετά το κούρεμα των ομολόγων των Ταμείων (που αναγκαστικά είχαν τοποθετήσει τις εισφορές στο δημόσιο χρέος), μετά την εισφοροκτόνο ανεργία του Μνημονίου, μετά την εισοδηματική καταβύθιση του συνόλου των εργατοϋπαλλήλων, μετά την άρνηση της επαναρτίωσης των πόρων τους με κάθε μέτρο, η όποια μεμονωμένη κατεύθυνση «απολύμανσης» ενός συρρικνωμένου και καθημαγμένου πεδίου δεν μπορεί να οδηγήσει σε θεσμικά αποτελέσματα εν μέσω γενικής -εργασιακής και κοινωνικής- κατάρρευσης.
Το Ασφαλιστικό Σύστημα βρίσκεται σε κραχ. Οι συντάξεις (έστω και αυτές οι δραστικά συρρικνωμένες) κινδυνεύουν. Τα Ταμεία αδυνατούν, παρά τον όποιο εξορθολογισμό, να καταβάλουν συντάξεις και παροχές. Παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις των κυβερνητικών παραγόντων, που διαψεύδονται όμως από την πραγματικότητα, είναι σίγουρο ότι, και τους προσεχείς μήνες, θα επέλθει νέα μείωση στις συντάξεις κατά τουλάχιστον 20-30%.
Τα Μνημόνια έστησαν έναν μηχανισμό διαρκούς απομείωσης των συνταξιοδοτικών παροχών μέχρι το 2060! Στόχος τα επόμενα χρόνια είναι, σύμφωνα με το πρώτο Μνημόνιο (ν. 3845/2010, σελ. 1381), σύνταξη για όλους, «υπολογισμένη με βάση τα ελάχιστα απαιτούμενα μέσα διαβίωσης». Όλα τα μεγέθη, μετά τη σταδιακή αποχώρηση του κράτους από το σύστημα και την εγγύηση μόνον της βασικής σύνταξης των 360 ευρώ, θα βρίσκονται υπό διαρκή μείωση αναλόγως των εισπράξεων από τις εισφορές και του αριθμού των συνταξιούχων.
Γι' αυτό δεν πρέπει οι εκπρόσωποι της συγκυβέρνησης να ξαναπούν στον ελληνικό λαό ότι, υπό το καθεστώς των Μνημονίων, δεν θα ληφθούν νέα μέτρα μείωσης των συντάξεων και των άλλων προνοιακών παροχών. Η συνταξιοδοτική δαπάνη έχει καθοριστεί ποια είναι ως ποσοστό του ΑΕΠ και από πού προέρχεται, ήδη από το πρώτο Μνημόνιο και μέχρι το 2060! Είναι άλλο ζήτημα, αν αυτοί οι μηχανισμοί μόνιμης μείωσης καταργηθούν με νεώτερους νόμους.
Έτσι λοιπόν είναι προσχηματικός και παραπλανητικός ο τίτλος του νομοσχεδίου «Αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην Κοινωνική Ασφάλεια...». Μεγάλες οι φιλοδοξίες του… Να χτυπήσει «με το κοντάρι τους ανεμόμυλους», αφού μεταθέτει την ευθύνη διάλυσης του Ασφαλιστικού Συστήματος στις ανεπαίσθητες συνέπειες της παραβατικότητας κάποιων πολιτών και παραγόντων των δομών απασχόλησης και συντάξεων.
Στη Γερμανία βρίσκονται ήδη υπό εξέταση 53.000 περιπτώσεις ιατρικών λαθροχειριών στα Ασφαλιστικά Ταμεία για τα έτη 2010-2011, όπως μας πληροφορεί έγκυρο δημοσίευμα του δημοσιογράφου Andreas Mihm της Allgemeine Zeitung στις 17-1-2013. Ο Γερμανός εκπρόσωπος δεν βγήκε να δυσφημήσει τη χώρα του και τους συμπατριώτες του ούτε η είδηση είναι κάθε μέρα στα κεντρικά γερμανικά δελτία ειδήσεων. Απλώς ανέφερε ότι το φαινόμενο δεν είναι γενικευμένο και ότι είναι αντιμετωπίσιμο. Και το θέμα έπαψε να απασχολεί την επικαιρότητα. Εμείς, με την αμετροέπεια και τον μνημονιακό ζήλο που μας διακρίνει, προσπαθούμε να καλύψουμε τις αληθινές πληγές του Ασφαλιστικού Συστήματος και «πιπιλίζουμε» διαρκώς την «καραμέλα» των απατηλών συντάξεων ως κύριο λόγο απομείωσης του ποσού τους.
Και βεβαίως ο περιορισμός της παραβατικότητας είναι σε σωστή κατεύθυνση, κυρίως στους νομούς όπου έδρασαν ισχυροί παράγοντες του μετανοημένου πολιτικού συστήματος. Και βεβαίως όλο το πλέγμα της αυστηροποίησης και της πειθαρχικής αντιμετώπισης των παραβατικών συμπεριφορών και η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για την καταπολέμηση της «μαύρης» ή αδήλωτης εργασίας πρέπει να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Και βεβαίως είναι σοβαρή η εξοικονόμηση των 420 εκατ. ευρώ, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, που θα έχει το σύστημα κατ' έτος όταν παταχθεί το φαινόμενο. Όμως όταν ένα σύστημα καταρρέει, δεν αιμοδοτείται, έχει διαρκείς απώλειες, σε ετήσια βάση, 6-7 δισ. ευρώ από την ανεργία και τη μείωση των μισθών, 2 δισ. ευρώ από τη «μαύρη», ανασφάλιστη, ελαστική και νεανική απασχόληση της εργασιακής «ειλωτείας» και 1,4 δισ. ευρώ από τον περιορισμό της κρατικής επιχορήγησης για το έτος 2013, τα όποια μέτρα εξορθολογισμού και πάταξης της παραβατικότητας δεν πρόκειται να επηρεάσουν τη βιωσιμότητά του.
Εξάλλου, η συρρίκνωση του ρόλου του ΟΑΕΔ, ο περιορισμός του σε διεκπεραιωτικά καθήκοντα υπέρ της ενίσχυσης του ρόλου των Ιδιωτικών Γραφείων Ευρέσεως Εργασίας (ΙΓΕΕ) και των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ), υποβαθμίζει την κρατική πολιτική απασχόλησης και πάταξης της ανεργίας.
Οδεύουμε, όπως επιτάσσει το Μνημόνιο, σε προϊούσα ιδιωτικοποίηση των πολιτικών απασχόλησης, κάτι που φαντάζει εντελώς ανώδυνο για το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα, εμπερικλείει όμως μέγιστους κινδύνους για τους πολίτες.
Το θεσμικό τέλος δύο ιστορικών Οργανισμών, του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας και του Οργανισμού Εργατικής Εστίας, που είχαν σπουδαίο ρόλο στη στήριξη των κατώτερων εργατικών και συνταξιοδοτικών στρωμάτων, δείχνει ότι το μνημονιακό κράτος εγκαταλείπει την όποια κοινωνικότητα τού είχε απομείνει. Ο πολιτισμός, η αναψυχή, η διασκέδαση των εργατικών στρωμάτων, η λαϊκή στέγη, δεν αποτελούν πλέον γι' αυτό προτεραιότητα.
Αυτός ο προσανατολισμός προκύπτει ανάγλυφα και από το κεφάλαιο για τους ανάπηρους, που εξελίσσεται σε δράμα: Από την καθυστέρηση για τη συγκρότηση των Επιτροπών και από τη μνημονιακή δέσμευση για δραστική μείωση των αναπηρικών συντάξεων μέχρι την ακραία αναλγησία του άρθρου 66 του νομοσχεδίου, που ζητάει πίσω τις καταβληθείσες αναπηρικές συντάξεις, αν το ποσοστό αναπηρίας που θα τους αποδοθεί θα είναι κάτω από 67%.
Το νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην Κοινωνική Ασφάλιση είναι στο κενό. Ή μάλλον περιφέρεται σαν φάντασμα στα πολεμικά συντρίμμια του Μνημονίου. Ζητάει άλλοθι για τη συνολική καταστροφή που προξένησαν -και προξενούν ακόμη- οι μνημονιακές πολιτικές στην Ελλάδα, κυρίως στο κοινωνικό κράτος και όλα τα υποσυστήματά του. Άλλοθι που δεν πρέπει να του δοθεί.
Συμπερασματικά, το συζητούμενο νομοσχέδιο:
* Αναγορεύει την υπαλληλική τάξη, κυρίως των υπηρετούντων στις Υπηρεσίες Εργασίας και Ασφάλισης, σε οιονεί εγκληματούσα τάξη.
* Αυστηροποιεί το ήδη σκληρό Δημοσιοϋπαλληλικό Πειθαρχικό Δίκαιο που θέσπισε το τρίτο Μνημόνιο (ν. 4093/2012), αντίθετα στις αρχές του κράτους δικαίου και ειδικότερα στην ασφάλεια που πρέπει να παρέχει στους πολίτες, αντίθετα στις αρχές του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού και του Συντάγματός μας.
* Μετακυλίει την ευθύνη για τη λεηλασία των αποθεματικών και για το «κραχ» του Ασφαλιστικού Συστήματος, στους περήφανους και φιλόπονους Έλληνες δημοσίους υπαλλήλους.
* Δημιουργεί μόνιμες τεχνητές δεξαμενές παραγωγής επίορκων δημοσίων υπαλλήλων, προκειμένου να υλοποιείται κατ’ έτος η σκληρή μνημονιακή δέσμευση για μαζικές απολύσεις.
Το προωθούμενο νομοσχέδιο δεν απαντά στα τραγικά αδιέξοδα της ελληνικής κοινωνίας, στα οποία έχει περιπέσει λόγω της καταστροφικής πολιτικής του Μνημονίου.
* Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ και πρόεδρος της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ, www.enypekk.gr).
Αρκετές ρυθμίσεις του, που στοχεύουν στην πάταξη της παραβατικότητας και στον «εξορθολογισμό» των Υπηρεσιών που μεριμνούν για την Απασχόληση και την Κοινωνική Ασφάλιση, θα είχαν σημασία, αν δεν λειτουργούσαν στο κενό.
Γιατί μετά τη διαχρονική λεηλασία των αποθεματικών, μετά το κούρεμα των ομολόγων των Ταμείων (που αναγκαστικά είχαν τοποθετήσει τις εισφορές στο δημόσιο χρέος), μετά την εισφοροκτόνο ανεργία του Μνημονίου, μετά την εισοδηματική καταβύθιση του συνόλου των εργατοϋπαλλήλων, μετά την άρνηση της επαναρτίωσης των πόρων τους με κάθε μέτρο, η όποια μεμονωμένη κατεύθυνση «απολύμανσης» ενός συρρικνωμένου και καθημαγμένου πεδίου δεν μπορεί να οδηγήσει σε θεσμικά αποτελέσματα εν μέσω γενικής -εργασιακής και κοινωνικής- κατάρρευσης.
Το Ασφαλιστικό Σύστημα βρίσκεται σε κραχ. Οι συντάξεις (έστω και αυτές οι δραστικά συρρικνωμένες) κινδυνεύουν. Τα Ταμεία αδυνατούν, παρά τον όποιο εξορθολογισμό, να καταβάλουν συντάξεις και παροχές. Παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις των κυβερνητικών παραγόντων, που διαψεύδονται όμως από την πραγματικότητα, είναι σίγουρο ότι, και τους προσεχείς μήνες, θα επέλθει νέα μείωση στις συντάξεις κατά τουλάχιστον 20-30%.
Τα Μνημόνια έστησαν έναν μηχανισμό διαρκούς απομείωσης των συνταξιοδοτικών παροχών μέχρι το 2060! Στόχος τα επόμενα χρόνια είναι, σύμφωνα με το πρώτο Μνημόνιο (ν. 3845/2010, σελ. 1381), σύνταξη για όλους, «υπολογισμένη με βάση τα ελάχιστα απαιτούμενα μέσα διαβίωσης». Όλα τα μεγέθη, μετά τη σταδιακή αποχώρηση του κράτους από το σύστημα και την εγγύηση μόνον της βασικής σύνταξης των 360 ευρώ, θα βρίσκονται υπό διαρκή μείωση αναλόγως των εισπράξεων από τις εισφορές και του αριθμού των συνταξιούχων.
Γι' αυτό δεν πρέπει οι εκπρόσωποι της συγκυβέρνησης να ξαναπούν στον ελληνικό λαό ότι, υπό το καθεστώς των Μνημονίων, δεν θα ληφθούν νέα μέτρα μείωσης των συντάξεων και των άλλων προνοιακών παροχών. Η συνταξιοδοτική δαπάνη έχει καθοριστεί ποια είναι ως ποσοστό του ΑΕΠ και από πού προέρχεται, ήδη από το πρώτο Μνημόνιο και μέχρι το 2060! Είναι άλλο ζήτημα, αν αυτοί οι μηχανισμοί μόνιμης μείωσης καταργηθούν με νεώτερους νόμους.
Έτσι λοιπόν είναι προσχηματικός και παραπλανητικός ο τίτλος του νομοσχεδίου «Αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην Κοινωνική Ασφάλεια...». Μεγάλες οι φιλοδοξίες του… Να χτυπήσει «με το κοντάρι τους ανεμόμυλους», αφού μεταθέτει την ευθύνη διάλυσης του Ασφαλιστικού Συστήματος στις ανεπαίσθητες συνέπειες της παραβατικότητας κάποιων πολιτών και παραγόντων των δομών απασχόλησης και συντάξεων.
Στη Γερμανία βρίσκονται ήδη υπό εξέταση 53.000 περιπτώσεις ιατρικών λαθροχειριών στα Ασφαλιστικά Ταμεία για τα έτη 2010-2011, όπως μας πληροφορεί έγκυρο δημοσίευμα του δημοσιογράφου Andreas Mihm της Allgemeine Zeitung στις 17-1-2013. Ο Γερμανός εκπρόσωπος δεν βγήκε να δυσφημήσει τη χώρα του και τους συμπατριώτες του ούτε η είδηση είναι κάθε μέρα στα κεντρικά γερμανικά δελτία ειδήσεων. Απλώς ανέφερε ότι το φαινόμενο δεν είναι γενικευμένο και ότι είναι αντιμετωπίσιμο. Και το θέμα έπαψε να απασχολεί την επικαιρότητα. Εμείς, με την αμετροέπεια και τον μνημονιακό ζήλο που μας διακρίνει, προσπαθούμε να καλύψουμε τις αληθινές πληγές του Ασφαλιστικού Συστήματος και «πιπιλίζουμε» διαρκώς την «καραμέλα» των απατηλών συντάξεων ως κύριο λόγο απομείωσης του ποσού τους.
Και βεβαίως ο περιορισμός της παραβατικότητας είναι σε σωστή κατεύθυνση, κυρίως στους νομούς όπου έδρασαν ισχυροί παράγοντες του μετανοημένου πολιτικού συστήματος. Και βεβαίως όλο το πλέγμα της αυστηροποίησης και της πειθαρχικής αντιμετώπισης των παραβατικών συμπεριφορών και η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για την καταπολέμηση της «μαύρης» ή αδήλωτης εργασίας πρέπει να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Και βεβαίως είναι σοβαρή η εξοικονόμηση των 420 εκατ. ευρώ, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, που θα έχει το σύστημα κατ' έτος όταν παταχθεί το φαινόμενο. Όμως όταν ένα σύστημα καταρρέει, δεν αιμοδοτείται, έχει διαρκείς απώλειες, σε ετήσια βάση, 6-7 δισ. ευρώ από την ανεργία και τη μείωση των μισθών, 2 δισ. ευρώ από τη «μαύρη», ανασφάλιστη, ελαστική και νεανική απασχόληση της εργασιακής «ειλωτείας» και 1,4 δισ. ευρώ από τον περιορισμό της κρατικής επιχορήγησης για το έτος 2013, τα όποια μέτρα εξορθολογισμού και πάταξης της παραβατικότητας δεν πρόκειται να επηρεάσουν τη βιωσιμότητά του.
Εξάλλου, η συρρίκνωση του ρόλου του ΟΑΕΔ, ο περιορισμός του σε διεκπεραιωτικά καθήκοντα υπέρ της ενίσχυσης του ρόλου των Ιδιωτικών Γραφείων Ευρέσεως Εργασίας (ΙΓΕΕ) και των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ), υποβαθμίζει την κρατική πολιτική απασχόλησης και πάταξης της ανεργίας.
Οδεύουμε, όπως επιτάσσει το Μνημόνιο, σε προϊούσα ιδιωτικοποίηση των πολιτικών απασχόλησης, κάτι που φαντάζει εντελώς ανώδυνο για το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα, εμπερικλείει όμως μέγιστους κινδύνους για τους πολίτες.
Το θεσμικό τέλος δύο ιστορικών Οργανισμών, του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας και του Οργανισμού Εργατικής Εστίας, που είχαν σπουδαίο ρόλο στη στήριξη των κατώτερων εργατικών και συνταξιοδοτικών στρωμάτων, δείχνει ότι το μνημονιακό κράτος εγκαταλείπει την όποια κοινωνικότητα τού είχε απομείνει. Ο πολιτισμός, η αναψυχή, η διασκέδαση των εργατικών στρωμάτων, η λαϊκή στέγη, δεν αποτελούν πλέον γι' αυτό προτεραιότητα.
Αυτός ο προσανατολισμός προκύπτει ανάγλυφα και από το κεφάλαιο για τους ανάπηρους, που εξελίσσεται σε δράμα: Από την καθυστέρηση για τη συγκρότηση των Επιτροπών και από τη μνημονιακή δέσμευση για δραστική μείωση των αναπηρικών συντάξεων μέχρι την ακραία αναλγησία του άρθρου 66 του νομοσχεδίου, που ζητάει πίσω τις καταβληθείσες αναπηρικές συντάξεις, αν το ποσοστό αναπηρίας που θα τους αποδοθεί θα είναι κάτω από 67%.
Το νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην Κοινωνική Ασφάλιση είναι στο κενό. Ή μάλλον περιφέρεται σαν φάντασμα στα πολεμικά συντρίμμια του Μνημονίου. Ζητάει άλλοθι για τη συνολική καταστροφή που προξένησαν -και προξενούν ακόμη- οι μνημονιακές πολιτικές στην Ελλάδα, κυρίως στο κοινωνικό κράτος και όλα τα υποσυστήματά του. Άλλοθι που δεν πρέπει να του δοθεί.
Συμπερασματικά, το συζητούμενο νομοσχέδιο:
* Αναγορεύει την υπαλληλική τάξη, κυρίως των υπηρετούντων στις Υπηρεσίες Εργασίας και Ασφάλισης, σε οιονεί εγκληματούσα τάξη.
* Αυστηροποιεί το ήδη σκληρό Δημοσιοϋπαλληλικό Πειθαρχικό Δίκαιο που θέσπισε το τρίτο Μνημόνιο (ν. 4093/2012), αντίθετα στις αρχές του κράτους δικαίου και ειδικότερα στην ασφάλεια που πρέπει να παρέχει στους πολίτες, αντίθετα στις αρχές του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού και του Συντάγματός μας.
* Μετακυλίει την ευθύνη για τη λεηλασία των αποθεματικών και για το «κραχ» του Ασφαλιστικού Συστήματος, στους περήφανους και φιλόπονους Έλληνες δημοσίους υπαλλήλους.
* Δημιουργεί μόνιμες τεχνητές δεξαμενές παραγωγής επίορκων δημοσίων υπαλλήλων, προκειμένου να υλοποιείται κατ’ έτος η σκληρή μνημονιακή δέσμευση για μαζικές απολύσεις.
Το προωθούμενο νομοσχέδιο δεν απαντά στα τραγικά αδιέξοδα της ελληνικής κοινωνίας, στα οποία έχει περιπέσει λόγω της καταστροφικής πολιτικής του Μνημονίου.
* Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ και πρόεδρος της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ, www.enypekk.gr).
