Ταξική πόλωση, μεσαία στρώματα και κομματικές εκπροσωπήσεις

Χά­ρα­ξη πο­λι­τι­κής στρα­τη­γι­κής δεν γί­νε­ται με υ­πο­θέ­σεις

Του Χρι­στό­φο­ρου Πα­πα­δό­που­λου Με­γά­λη συ­ζή­τη­ση γί­νε­ται για τον με­σαίο χώ­ρο, για τον προ­σε­ται­ρι­σμό του κέ­ντρου, ως την α­πα­ραί­τη­τη συν­θή­κη που δί­νει κυ­βερ­νή­σεις. Ακου­μπά και την Αρι­στε­ρά, ι­διαί­τε­ρα τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, α­φού α­πο­στρο­φές ο­μι­λιών και αρ­θρο­γρα­φία στε­λε­χών του, αλ­λά και του ί­διου του Αλέ­ξη Τσί­πρα, δί­νουν βά­σι­μες υ­πό­νοιες ό­τι η πο­λι­τι­κή ρη­το­ρι­κή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έ­χει προ­σαρ­μο­στεί σε έ­να πο­λι­τι­κό σχε­δια­σμό προ­σε­ται­ρι­σμού του πο­λι­τι­κού κέ­ντρου. Στη δη­μο­σιο­γρα­φι­κή γλώσ­σα το πο­λι­τι­κό κέ­ντρο ταυ­τί­ζε­ται με τα με­σαία στρώ­μα­τα και αυ­τά με τα με­σαία ει­σο­δή­μα­τα, τώ­ρα μά­λι­στα σε και­ρούς οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης, με ε­κεί­νους «που τα φέρ­νουν βόλ­τα». Αυ­τό, δη­μιουρ­γεί ό­χι μό­νο εν­νοιο­λο­γι­κές συγ­χύ­σεις, αλ­λά κυ­ρίως πο­λι­τι­κές -και σε πολ­λές πε­ρι­πτώ­σεις συγ­χύ­σεις στην πο­λι­τι­κή στρα­τη­γι­κή. Ο Α. Τσί­πρας στην ο­μι­λία του στο συ­νέ­δριο που διορ­γά­νω­σαν το Ι­ΝΤΕΡ­ΠΟ­ΣΤ και το Levy Institute δια­φο­ρο­ποίη­σε το κοι­νω­νι­κό α­πό το πο­λι­τι­κό κέ­ντρο, μι­λώ­ντας για την προ­λε­τα­ριο­ποίη­ση των με­σαίων στρω­μά­των και την α­κραία τα­ξι­κή πό­λω­ση που δη­μιουρ­γεί η μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή, ο­ρί­ζο­ντας ως κα­θή­κον της Αρι­στε­ράς και του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ την εκ­προ­σώ­πη­ση των ητ­τη­μέ­νων της α­γο­ράς. Διευ­κρί­νι­σε, μά­λι­στα, ό­τι η εκ­προ­σώ­πη­ση των λαϊκών στρω­μά­των που θί­γο­νται δεν μπο­ρεί να γί­νει με τα ό­πλα του α­ντι­πά­λου, αλ­λά με έ­να ρι­ζο­σπα­στι­κό πρό­γραμ­μα με­τα­σχη­μα­τι­σμών. Σω­στά, ό­πως ε­πί­σης εί­ναι σω­στή η δια­πί­στω­ση ό­τι η διεκ­δί­κη­ση της η­γε­μο­νίας α­να­με­τρά­ται την ί­δια στιγ­μή με το κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα, αλ­λά και με την ι­δε­ο­λο­γία και τις ε­γκα­τε­στη­μέ­νες κομ­μα­τι­κές ταυ­τό­τη­τες, ό­ταν μά­λι­στα στην κλί­μα­κα Αρι­στε­ρά-Δε­ξιά έ­να πο­λύ με­γά­λο μέ­ρος του πλη­θυ­σμού αυ­το-προσ­διο­ρί­ζε­ται στο πο­λι­τι­κό κέ­ντρο, α­κό­μα και ψη­φο­φό­ροι του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, υιο­θε­τώ­ντας πολ­λές φο­ρές συ­ντη­ρη­τι­κές και νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες α­ξίες. Αλλά ού­τε σε αυ­τή τη μά­χη πη­γαί­νεις με τα ό­πλα του α­ντι­πά­λου: τη γλώσ­σα, την αι­σθη­τι­κή, την κοι­νω­νι­κή η­θι­κή, δη­λα­δή υιο­θε­τώ­ντας τις α­ξίες του α­ντι­πά­λου (ού­τε τα πρό­σω­πα που υ­πο­στα­σιο­ποίη­σαν την ε­ξου­σία του). Μό­νο που η συ­ζή­τη­ση, πό­σο μάλ­λον η χά­ρα­ξη πο­λι­τι­κής στρα­τη­γι­κής, δεν μπο­ρεί να γί­νε­ται στον αέ­ρα, χω­ρίς πραγ­μα­το­λο­γι­κά στοι­χεία, χω­ρίς κα­τα­γε­γραμ­μέ­νες τά­σεις, μό­νο με ε­μπει­ρίες και υ­πο­θέ­σεις. Η κοι­νω­νι­κή σύν­θε­ση και η δο­μή της α­πα­σχό­λη­σης Την τε­λευ­ταία δε­κα­πε­ντα­ε­τία μέ­χρι την κρί­ση, η συ­νο­λι­κή α­πα­σχό­λη­ση πα­ρου­σία­ζε αυ­ξη­τι­κή τά­ση, φθά­νο­ντας το 2008 τα 4,3 ε­κα­τομ­μύ­ρια α­πα­σχο­λού­με­νους. Η Τρά­πε­ζα Ελλά­δος στην έκ­θε­σή της υ­πο­λο­γί­ζει ό­τι α­πό την κρί­ση (2008-2012) χά­θη­καν 850.000 θέ­σεις ερ­γα­σίας και ο Κ. Καλ­λω­νιά­της ε­πι­ση­μαί­νει ό­τι οι α­πώ­λειες ε­πι­στρέ­φουν την α­πα­σχό­λη­ση στα ε­πί­πε­δα της δε­κα­ε­τίας του 90 (3.681.926 στο τέ­λος του 2012). Για να δη­μιουρ­γη­θούν αυ­τές οι θέ­σεις ερ­γα­σίας χρειά­σθη­καν 17 χρό­νια, με μέ­ση ε­τή­σια αύ­ξη­ση του Α­ΕΠ κα­τά 4%. Η ε­πί­ση­μη α­νερ­γία τρέ­χει με 26%, (1.295.535 ά­νερ­γοι το 2012), η πραγ­μα­τι­κή με 30%, οι μα­κρο­χρό­νια ά­νερ­γοι εί­ναι 845.984. Ο α­ριθ­μός των μι­σθω­τώ­ν το 2012 εί­ναι πε­ρί­που ί­διος με το 2001, 2,4 ε­κα­τομ­μύ­ρια, αλ­λά αυ­τό α­πο­κρύ­πτει μια ση­μα­ντι­κή αύ­ξη­ση του α­ριθ­μού τους πριν την εκ­δή­λω­ση της κρί­σης και στη συ­νέ­χεια τα­χεία μείω­ση. Στο σύ­νο­λο των α­πα­σχο­λού­με­νων ή­ταν 59,4% το 2001 και 63,3% το 2012. Πριν την κρί­ση ο ρυθ­μός με­τα­βο­λής ή­ταν με­γα­λύ­τε­ρος. Το πο­σο­στό των αυ­το­α­πα­σχο­λού­με­νω­ν στο σύ­νο­λο εμ­φα­νί­ζε­ται λί­γο αυ­ξη­μέ­νο, α­πό 23,6% το 2001 σε 24,3% το 2012. Ωστό­σο, α­πό­λυ­το μέ­γε­θος πα­ρα­μέ­νει στα­θε­ρό, στις 950.000. Πε­ρι­λαμ­βά­νει και έ­να ση­μα­ντι­κό τμή­μα μι­σθω­τής ερ­γα­σίας (μπλο­κά­κια). Υπήρ­ξε πο­ρεία μείω­σης μέ­χρι την εκ­δή­λω­ση της κρί­σης, ε­νώ η αύ­ξη­ση στη συ­νέ­χεια συ­γκα­λύ­πτει έ­να πο­σο­στό υ­πο­α­πα­σχό­λη­σης που προ­σεγ­γί­ζει ο­ρια­κά την α­νερ­γία. Εργο­δο­τι­κή τά­ξη: Οι ερ­γο­δό­τες σχε­δόν ο­λό­κλη­ρη τη δε­κα­ε­τία του 2000 κυ­μαί­νο­νταν λί­γο πά­νω α­πό 8%, ε­νώ τώ­ρα εί­ναι στο 7%. Από 330.000 το 2001, έ­φτα­σαν 390.000 το 2008 και σή­με­ρα εί­ναι 260.000. Η μείω­ση των 130.000 α­πό το 2008 σε με­γά­λο βαθ­μό εί­ναι ε­πι­χει­ρή­σεις που κλεί­σα­νε. Με­τα­νά­στες και με­τα­νά­στριες: το 2011 στην Ελλά­δα, στοι­χεία της Eurostat, υ­πήρ­χαν ε­πί­ση­μα κα­τα­γε­γραμ­μέ­νοι 956.007 με­τα­νά­στες, 8,45% του πλη­θυ­σμού, (α­νέρ­χε­ται στα 11.309.885). Εί­ναι αρ­κε­τά υ­ψη­λό­τε­ρο α­πό τον μέ­σο ό­ρο στην ΕΕ (6,63%). Η σύν­θε­σή τους έ­χει δια­φο­ρο­ποιη­θεί, κα­θώς έ­χει μεν προ­στε­θεί νέο κύ­μα με­τα­να­στών - η Ελλά­δα πύ­λη ει­σό­δου για την Ευ­ρώ­πη - με­γά­λο μέ­ρος τους ό­μως έ­χει ε­πα­να­πα­τρι­στεί, ως συ­νέ­πεια της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης. Οι με­τα­νά­στες πα­ρου­σιά­ζουν υ­ψη­λό βαθ­μό συμ­με­το­χής στα α­νει­δί­κευ­τα ερ­γα­τι­κά ε­παγ­γέλ­μα­τα (πε­ρί­που 20%), ε­νώ στις κα­τη­γο­ρίες των ει­δι­κευ­μέ­νων και η­μιει­δι­κευ­μέ­νων εί­ναι σα­φώς μι­κρό­τε­ρη. Εί­ναι ε­πί­σης γνω­στό, η οι­κια­κή ερ­γα­σία (προ­σω­πι­κές υ­πη­ρε­σίες) πα­ρα­πέ­μπει σε ε­πάγ­γελ­μα κυ­ρίως γυ­ναι­κείο και με­τα­να­στευ­τι­κό, που κυ­ριαρ­χεί η μαύ­ρη ερ­γα­σία. Τα­ξι­κές α­να­διαρ­θρώ­σεις Μπο­ρούν να ε­ξαχ­θούν πρώ­τα συ­μπε­ρά­σμα­τα για τις γε­νι­κό­τε­ρες τά­σεις της τα­ξι­κής δο­μής της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νίας και ταυ­τό­χρο­να να ε­ντο­πί­σου­με τις δια­φο­ρο­ποιή­σεις και με­τα­σχη­μα­τι­σμούς που συ­ντε­λού­νται στο πλαί­σιο της κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης και της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης δια­χεί­ρι­σης. Η Γεωρ­γία Πε­τρά­κη* (Τα­ξι­κές α­να­διαρ­θρώ­σεις στη σύγ­χρο­νη ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία) δια­πι­στώ­νει τη μείω­ση της πα­ρα­δο­σια­κής, δη­λα­δή κυ­ρίως της βιο­μη­χα­νι­κής ερ­γα­τι­κής τά­ξης, με ταυ­τό­χρο­νη αύ­ξη­ση της ε­πι­στη­μο­νι­κής-τε­χνι­κής ερ­γα­σίας και τη διείσ­δυ­ση των με­τα­να­στών στην ερ­γα­τι­κή α­πα­σχό­λη­ση. Με  τα α­να­λυ­τι­κά ερ­γα­λεία που μας κλη­ρο­δό­τη­σε ο Νί­κος Που­λα­ντζάς, μπο­ρού­με να πού­με ό­τι πα­ρα­τη­ρεί­ται ταυ­τό­χρο­νη μείω­ση της ερ­γα­τι­κής τά­ξης και μια αύ­ξη­ση της νέ­ας μι­κρο­α­στι­κής τά­ξης, χω­ρίς βέ­βαια να α­πο­σιω­πού­νται τα τμή­μα­τα της ερ­γα­τι­κής α­πα­σχό­λη­σης που βρί­σκο­νται στην γκρί­ζα ζώ­νης της ε­πί­ση­μης οι­κο­νο­μίας και δεν κα­τα­γρά­φο­νται. Με­σαία στρώ­μα­τα: νέα και πα­ρα­δο­σια­κή μι­κρο­α­στι­κή τά­ξη Η νέα μι­κρο­α­στι­κή τά­ξη, σε σύ­γκρι­ση με την πα­ρα­δο­σια­κή μι­κρο­α­στι­κή (που α­πο­τε­λεί­ται α­πό μι­κρούς πα­ρα­γω­γούς, ε­μπό­ρους, αυ­το­α­πα­σχο­λού­με­νους, α­γρό­τες με μι­κρό κλή­ρο), α­πο­τε­λεί­ται α­πό ε­πι­στη­μο­νι­κά και τε­χνι­κά ε­παγ­γέλ­μα­τα ι­διω­τι­κού και δη­μο­σίου το­μέα. Ο Χρή­στος Λά­σκος* στο κεί­με­νο του για τον Που­λα­ντζά και την έν­νοια της κοι­νω­νι­κής τά­ξης κα­τα­γρά­φει τα βα­σι­κά στοι­χεία που προσ­διο­ρί­ζουν τη θέ­ση της στον κοι­νω­νι­κό σχη­μα­τι­σμό: 1. Δεν δια­θέ­τουν κυ­ριό­τη­τα στα μέ­σα πα­ρα­γω­γής. 2. Ασκούν λει­τουρ­γίες διοί­κη­σης και ε­πι­τή­ρη­σης στο πλαί­σιο της ερ­γα­σια­κής δια­δι­κα­σίας. 3. Γε­νι­κό­τε­ρα α­σκούν ε­ξου­σίες του κε­φα­λαίου. 4.Εί­ναι μέ­ρος του συλ­λο­γι­κού ερ­γά­τη. Άρα 5. Εί­ναι εκ­με­ταλ­λευό­με­νοι α­πό το κε­φά­λαιο. 6. Εί­ναι πα­ρα­γω­γι­κά ερ­γα­ζό­με­νοι. Σε συν­θή­κες κρί­σης και α­να­διά­τα­ξης των τα­ξι­κών συ­σχε­τι­σμών α­πό τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη -μνη­μο­νια­κή- δια­χεί­ρι­σή της η νέα μι­κρο­α­στι­κή τά­ξη α­πο­δυ­να­μώ­νε­ται, οι­κο­νο­μι­κά και πο­λι­τι­κά, στο πλαί­σιο της πα­λιάς κοι­νω­νι­κής συμ­μα­χίας με το α­στι­κό μπλοκ ε­ξου­σίας, γε­γο­νός που την κα­θι­στά (δυ­νά­μει) προ­νο­μια­κό α­κρο­α­τή­ριο της Αρι­στε­ράς. Για την πα­ρα­δο­σια­κή μι­κρο­α­στι­κή τά­ξη, τα με­σαία στρώ­μα­τα, ό­πως συ­νή­θως λέ­με, η Βά­λια Αρα­νί­του* στο κεί­με­νό της «Πα­ρα­δο­σια­κή μι­κρο­α­στι­κή τά­ξη, εν­νοιο­λο­γι­κοί προσ­διο­ρι­σμοί» ε­πι­ση­μαί­νει την «ι­στο­ρι­κή» ε­κτί­μη­ση των μαρ­ξι­στών για προ­λε­τα­ριο­ποίη­ση στο μέλ­λον των με­σαίων στρω­μά­των, θέ­ση που στο κα­θε­στώς της κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης τεί­νει να ε­πα­λη­θεύε­ται για έ­να ση­μα­ντι­κό μέ­ρος των με­σαίων στρω­μά­των, και υ­πεν­θυ­μί­ζει ό­τι τα α­πει­λού­με­να με­σαία στρώ­μα­τα, ι­στο­ρι­κά, α­πο­τέ­λε­σαν τη δε­ξα­με­νή της α­κρο­δε­ξιάς. Σή­με­ρα, αυ­τό, φαί­νε­ται να ε­πα­λη­θεύε­ται εν μέ­ρει, α­φού α­πό αυ­τά τα στρώ­μα­τα αν­τλεί η Χρυ­σή Αυ­γή με­γά­λο μέ­ρος της ε­κλο­γι­κής και πο­λι­τι­κοϊδε­ο­λο­γι­κής ε­πιρ­ροής. Πο­λι­τι­κές και ε­κλο­γι­κές συ­μπε­ρι­φο­ρές, με βά­ση την κοι­νω­νι­κή σύν­θε­ση Η α­νά­λυ­ση των α­πο­τε­λε­σμά­των του Ιου­νίου, σε συ­νάρ­τη­ση με τα κοι­νω­νι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά των ψη­φο­φό­ρων κά­θε κόμ­μα­τος, δί­νει χρή­σι­μες πλη­ρο­φο­ρίες για τις κοι­νω­νι­κές α­ντι­προ­σω­πεύ­σεις των κομ­μά­των Από την α­νά­λυ­ση (Πη­γή: Public Issue) προ­κύ­πτει ό­τι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ αν­τλεί την πο­λι­τι­κή του υ­πε­ρο­χή κυ­ρίως α­πό τον κό­σμο της μι­σθω­τής ερ­γα­σίας, ά­νερ­γους, νε­α­ρές και πα­ρα­γω­γι­κές η­λι­κίες, τα λαϊκά στρώ­μα­τα των α­στι­κών κέ­ντρων, με μέ­ση και α­νώ­τε­ρη μόρ­φω­ση. Αντί­θε­τα, υ­στε­ρεί σε ε­παγ­γέλ­μα­τα ε­κτός πα­ρα­γω­γής, στα α­νώ­τε­ρα ει­σο­δη­μα­τι­κά στρώ­μα­τα, κα­θώς και στα χα­μη­λό­τε­ρα μορ­φω­τι­κά στρώ­μα­τα. Η Ν.Δ. έ­χει ι­σορ­ρο­πη­μέ­νη ε­πιρ­ροή, σε ό­λες σχε­δόν τις κοι­νω­νι­κές κα­τη­γο­ρίες, υ­στε­ρεί χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά στις νε­α­ρές η­λι­κίες, υ­περ­τε­ρεί ό­μως στις με­γά­λες, ι­διαί­τε­ρα στους ά­νω των 65, στους συ­ντα­ξιού­χους και τις νοι­κο­κυ­ρές, με δυ­να­μι­κή πα­ρου­σία στους α­γρό­τες, ό­πως και στα στρώ­μα­τα με χα­μη­λή εκ­παί­δευ­ση. Ισχυ­ρό προ­βά­δι­σμα έ­χει η ΝΔ στα εύ­πο­ρα στρώ­μα­τα. Εξ αυ­τών μπο­ρεί να ερ­μη­νευ­θεί η στρα­τη­γι­κή της, του «Νό­μου και της Τά­ξης» η ο­ποία στο­χεύει στα συ­ντη­ρη­τι­κά α­κρο­α­τή­ρια, α­φού γνω­ρί­ζει ό­τι η συρ­ρί­κνω­ση των με­σαίων στρω­μά­των και η υ­πο­χώ­ρη­σή της στα πλητ­τό­με­να στρώ­μα­τα της ερ­γα­τι­κής τά­ξης, κα­θι­στούν ε­ξαι­ρε­τι­κά δύ­σκο­λη την η­γε­μο­νι­κή α­να­πα­ρα­γω­γή της, με βά­ση τις κοι­νω­νι­κές συμ­μα­χίες της προ-μνη­μο­νια­κής πε­ριό­δου. Το ΠΑ­ΣΟΚ στην ε­κλο­γι­κή κα­τα­γρα­φή του Ιου­νίου 2012 έ­χει ε­ντυ­πω­σια­κά ό­μοια με τη ΝΔ κοι­νω­νι­κή κα­τα­γρα­φή, τα δυ­να­τά και τα α­δύ­να­μα στοι­χεία κοι­νω­νι­κής α­ντι­προ­σώ­πευ­σης εί­ναι α­κρι­βώς τα ί­δια, α­να­λο­γι­κά, με ε­κεί­να της συ­ντη­ρη­τι­κής πα­ρά­τα­ξης. Οι νέες σφυγ­μο­με­τρή­σεις του 2013, ε­πι­δει­νώ­νουν ό­λους τους δεί­κτες α­ντι­προ­σώ­πευ­σης του κό­σμου της ερ­γα­σίας, ε­νώ σχε­δόν ε­ξα­φα­νί­ζε­ται στις νε­α­ρές η­λι­κίες και φοι­τη­τές. Η Χρυ­σή Αυ­γή έ­χει ι­σχυ­ρή πα­ρου­σία στις νεό­τε­ρες η­λι­κίες, στους ά­νερ­γους, στα με­σαία μορ­φω­τι­κά στρώ­μα­τα και στις η­μια­στι­κές πε­ριο­χές. Αντί­θε­τα υ­πο-εκ­προ­σω­πεί­ται σε ε­κεί­νες τις κα­τη­γο­ρίες που έ­χουν ι­στο­ρι­κή κομ­μα­τι­κή έ­ντα­ξη και πα­ρα­δο­σια­κούς δε­σμούς, ό­πως συ­ντα­ξιού­χοι και νοι­κο­κυ­ρές. Οι Ανε­ξάρ­τη­τοι Έλλη­νες και η ΔΗ­ΜΑΡ έ­χουν ι­σορ­ρο­πη­μέ­νη κοι­νω­νι­κή κα­τα­γρα­φή, σχε­δόν πα­ρό­μοια με το γε­νι­κό ε­κλο­γι­κό πο­σο­στό, με μια ε­λα­φρά υ­πε­ρο­χή σε νεό­τε­ρες η­λι­κίες και στα α­νώ­τε­ρα μορ­φω­τι­κά στρώ­μα­τα. Εξί­σου ι­σορ­ρο­πη­μέ­νο εί­ναι το κοι­νω­νι­κό προ­φίλ των ψη­φο­φό­ρων του ΚΚΕ, πε­ρισ­σό­τε­ρο ο­μοιο­γε­νές σε σύ­γκρι­ση με ο­ποιο­δή­πο­τε άλ­λο κόμ­μα, σε ό­λους τους κοι­νω­νι­κούς δεί­κτες. Στην κλί­μα­κα α­ρι­στε­ρά-δε­ξιά, στην Αρι­στε­ρά το­πο­θε­τεί­ται το σύ­νο­λο σχε­δόν των ψη­φο­φό­ρων του. Ανα­κε­φα­λαιώ­νο­ντας τα πα­ρα­πά­νω μπο­ρού­με να συ­μπε­ρά­νου­με ό­τι η Αρι­στε­ρά σή­με­ρα, ι­διαί­τε­ρα ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, εκ­προ­σω­πεί η­γε­μο­νι­κά τον κό­σμο της ερ­γα­σίας και μά­λι­στα με αυ­ξη­τι­κή τά­ση, α­φού δι­κομ­μα­τι­σμός α­φε­νός και πα­ρα­δο­σια­κά κόμ­μα­τα δεν μπο­ρούν να δώ­σουν νέα υ­πό­σχε­ση ευη­με­ρίας. Η δε δια­χεί­ρι­ση του φό­βου και της α­να­σφά­λειας τεί­νει να γί­νει πλέ­ον πο­λύ λι­γό­τε­ρο α­πο­τε­λε­σμα­τι­κή σε σύ­γκρι­ση με το πρό­σφα­το πα­ρελ­θόν, ό­πως και οι πα­ρα­δο­σια­κοί ε­κλο­γι­κοί δε­σμοί. Τέ­λος, ο κό­σμος της μι­σθω­τής ερ­γα­σίας, συ­νε­πι­κου­ρού­με­νος με ε­κεί­νο της φθί­νου­σας οι­κο­γε­νεια­κής ε­πι­χεί­ρη­σης, τους ά­νερ­γους και τα εκ­πτω­χευ­μέ­να στρώ­μα­τα α­πο­τε­λούν πλέ­ον τη συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία του πλη­θυ­σμού δια­λύο­ντας την πα­λιά ε­κλο­γι­κή α­ριθ­μη­τι­κή και δί­νο­ντας στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ τη δυ­να­τό­τη­τα να διεκ­δι­κή­σει α­κό­μα και την αυ­το­δυ­να­μία. * Τα κεί­με­να των Αρα­νί­του, Πε­τρά­κη και Λά­σκου εί­ναι στον τό­μο «Ο Που­λα­ντζάς σή­με­ρα», κοι­νή έκ­δο­ση «Νή­σος» και «Ι. Ν. Που­λα­ντζάς», σε ε­πι­μέ­λεια Χά­ρη Γο­λέ­μη και Ηρα­κλή Οι­κο­νό­μου. Πηγή: Η Εποχή