ένα φως που δεν σβήνει ποτέ

Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2012

Ποιος χρειάζεται την καλλιτεχνική παιδεία; Σε εποχές κρίσης, αλλά και πολέμων, η αξία ενός λαού δεν φαινόταν μόνον μέσα από την μαζική ένοπλη ή πολιτική αντίστασή του, αλλά κυρίως μέσα από το τρόπο που ορισμένα ευαίσθητα τέκνα του, τα οποία ονομάζουμε καλλιτέχνες, μεταστοιχείωναν όλο το ζόφο και την αρνητικότητα γύρω τους, παράγοντας Τέχνη.  

Του Γιώργου Στάμκου
 
Ούτε η κρίση ούτε ο πόλεμος μπορούν να σταματήσουν την παραγωγή της Τέχνης. Για παράδειγμα ο Γιουγκοσλάβος Νομπελίστας Ίβο Άντριτς (Ivo Adric, 1892-1975)  πληκτρολογούσε ασταμάτητα το αριστούργημά του «Το Γεφύρι του Ποταμού Δρίνου», σ’ ένα υπόγειο στο Βελιγράδι κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής. Ο πόλεμος, που μαινόταν έξω απ’ το παράθυρό του, και η συγκυριακή εκμηδένιση της αξίας της ζωής, δεν ήταν αρκετά για να τον σταματήσουν. Αντίθετα αποτελούσαν ερεθίσματα που προσέδιδαν ακόμη μεγαλύτερη δύναμη στα γραπτά του. Κανένας πόλεμος και καμιά κρίση δεν μπορούν να σταματήσουν την καλλιτεχνική δημιουργία. Μπορούν όμως να σκοτώσουν την καλλιτεχνική παιδεία. 

Η εκπαίδευση ταλαντούχων παιδιών πάνω στην τέχνη τους είναι μια μακροχρόνια κι επίπονη διαδικασία, που απαιτεί κατάλληλους δασκάλους κι ένα συνδυασμό πολλών ειδικών συνθηκών. Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Σε πολλές χώρες και κοινωνίες μόνο τα παιδιά των αριστοκρατών και των πλουσίων είχαν και έχουν την πολυτέλεια να λαμβάνουν «καλλιτεχνική παιδεία». Κι αυτό συνέβαινε μέχρι πρόσφατα και στην Ελλάδα, όπου μόνο τα παιδιά των ευκατάστατων οικογενειών είχαν την ευκαιρία να «φλερτάρουν με τη Μούσα», αποκτώντας καλλιτεχνική παιδεία σε ιδιωτικά πάντα σχολεία. Αυτό όμως άλλαξε κάπως με την ίδρυση Δημόσιων Ειδικών Σχολείων, στην αρχή Μουσικών και στη συνέχεια και Καλλιτεχνικών, όπου η καλλιτεχνική παιδεία θα παρέχονταν δωρεάν παράλληλα με το κανονικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα που ίσχυε και για τα υπόλοιπα σχολεία.
Τα Μουσικά Γυμνάσια ιδρύθηκαν το 1989, ενώ τα Καλλιτεχνικά Γυμνάσια (τρία μόνον για όλη την Ελλάδα) ιδρύθηκαν το 2003 κι από το 2004 άρχισαν να δέχονται μαθητές. Σκοπός τους, σύμφωνα με τη σχετική υπουργική εγκύκλιο ((ΦΕΚ 1497/2003 - Αριθμ.107922/Γ7), ήταν «η προετοιμασία, η ενθάρρυνση και στήριξη του ενδιαφέροντος των μαθητών για τις Τέχνες. Η καλλιέργεια και η εκπαίδευση των δεξιοτήτων και κλίσεων που διαθέτουν και η προετοιμασία των νέων που επιθυμούν να ακολουθήσουν την επαγγελματική κατεύθυνση του θεάτρου -Κινηματογράφου, του Χορού και των Εικαστικών». «Επιτέλους!», θα αναφωνούσε κανείς, ζώντας σε μια χώρα που ετοιμαζόταν να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες και αυτάρεσκα χαρακτήριζε τον εαυτό της ως κοιτίδα της ευρωπαϊκής τέχνης και του πολιτισμού. Αλλά όπως γίνονται και τα περισσότερα πράγματα σ’ αυτή τη χώρα τα προβλήματα δεν άργησαν να ανακύψουν. Προβλήματα έλλειψης χώρων, κατάλληλου εκπαιδευτικού προσωπικού, έλλειψης βασικών υποδομών, προχειρότητες, προβλήματα στη σίτιση και στις μετακινήσεις των μαθητών κ.α. Αρκετά απ’ αυτά προβλήματα αντιμετωπίστηκαν χάρη στην υπομονή και το ζήλο των ίδιων παιδιών που αφιερώθηκαν στην τέχνη για την οποία έχουν ταλέντο και αγαπάνε. Υπόψιν, αυτά τα παιδιά επέλεξαν να πάνε στα Μουσικά και Καλλιτεχνικά σχολεία κι επιλέχθηκαν από αυτά μέσω σχετικών κι αδιάβλητων εξετάσεων. Δεν είναι τίποτε «ψώνια», χωρίς ταλέντα και ουσία.  Καθηγητές και γονείς πάλεψαν μαζί, όλα αυτά τα χρόνια, για να κρατήσουν τα σχολεία ζωντανά, δυναμικά κι αντάξια του σκοπού τους.
Η «αμαρτία» όμως αυτών των Ειδικών Σχολείων, των Μουσικών και Καλλιτεχνικών Γυμνασίων-Λυκείων, είναι πως είναι Δημόσια –μια λέξη που προκαλεί ανατριχίλα στην Τρόικα. Προσφέρουν «δωρεάν παιδεία» στα παιδιά του λαού, κι αυτό είναι, φαίνεται, «αχρείαστη πολυτέλεια» στην Ελλάδα της κρίσης. «Εδώ ο κόσμος καίγεται για την καλλιτεχνική παιδεία θα νοιαστούμε τώρα;» θα πούνε ορισμένοι κυνικοί, που τη μόνη «τέχνη» που παραδέχονται είναι εκείνη των τουρκικών σίριαλ. Δυστυχώς όμως αυτή είναι και η λογική του Υπουργού Παιδείας. Όταν μαθητές, καθηγητές και γονείς του καλλιτεχνικού και μουσικού δημόσιου σχολείου επισκέφθηκαν το Υπουργείο Παιδείας για να ζητήσουν να μην καταργηθούν τα μέσα μεταφοράς τους στα σχολεία (τα λεωφορεία που τους μεταφέρουν είναι επί δύο χρόνια απλήρωτα), η απάντηση του Υπουργού ήταν αφοπλιστική: «ΕΙΣΤΕ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ. Τι το θέλετε το Μουσικό Σχολείο; Πηγαίνετε σ’ ένα Ωδείο στη γειτονιά σας». Μάλιστα, κύριε υπουργέ, να πάνε σε ιδιωτικά ωδεία και δραματικές σχολές. Δεν σας νοιάζει καν αν τα περισσότερα από αυτά τα ταλαντούχα παιδιά προέρχονται από φτωχές οικογένειες. Γιατί δεν καταργείτε και την δωρεάν δημόσια εκπαίδευση να τελειώνουμε; «Πολυτέλεια» δεν είναι κι αυτή;
Μέχρι πάντως να καταργηθεί η «δωρεάν δημόσια παιδεία» στην Ελλάδα –ελπίζω ποτέ– τα προβλήματα των ειδικών σχολείων παραμένουν και αυξάνονται. Το Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο-Λύκειο Αμπελοκήπων (το μοναδικό στη Θεσσαλονίκη και βόρεια Ελλάδα) δεν έχει ακόμη δικό του χώρο και φιλοξενείται στο χώρο ενός άλλου Λυκείου των Αμπελοκήπων. Το πρόβλημα των μετακινήσεων είναι ιδιαίτερα έντονο και ταλαιπωρεί παιδιά και γονείς. Υπάρχουν παιδιά, όπως η 14χρονη Ρέα, μαθήτρια Γ’ Γυμνασίου στο τμήμα Θεάτρου-Κινηματογράφου του Καλλιτεχνικού Γυμνασίου Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης, που σηκώνεται κάθε μέρα στις 5.50 το πρωί κι επιστρέφει στις 18.00 το απόγευμα, ξοδεύοντας τέσσερις ώρες σε μετακινήσεις, αλλάζοντας λεωφορεία, επειδή ο Δήμος «αδυνατεί» να καλύψει το σχετικό δρομολόγιο. Αυτές οι αλλεπάλληλες αλλαγές λεωφορείων εγκυμονούν όμως κινδύνους. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2012, στην στάση Μπότσαρη της Θεσσαλονίκης, παρασύρθηκε από διερχόμενο αυτοκίνητο ο 12χρονος μαθητής της πρώτης Γυμνασίου του Μουσικού Σχολείου Θεσσαλονίκης, Πρωτόγερος Γεώργιος.
Το ατύχημα συνέβη στις 16.00 μ.μ. κατά την επιστροφή του από το σχολείο, την στιγμή που αποβιβαζόταν από το λεωφορείο της αστικής συγκοινωνίας (ΟΑΣΘ). Ο μαθητής μεταφέρθηκε με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και θλαστικά τραύματα στα πόδια και στα χέρια, στο Νοσοκομείο Παπαγεωργίου, στην παιδοχειρουργική κλινική, όπου και νοσηλεύθηκε…
Ακόμη χειρότερα στην Αττική οι λεωφορειούχοι σταμάτησαν πρόσφατα τις μετακινήσεις όλων των παιδιών των Ειδικών Σχολείων, επειδή είναι απλήρωτοι επί σχεδόν δύο χρόνια. Με ομήρους τα παιδιά και τους γονείς τους, οι λεωφορειούχοι εκβιάζουν το κράτος για να εισπράξουν τις απαιτήσεις τους. Αλλά αυτό το κράτος, που έχει αναδειχθεί σε υπ’ αριθμόν έναν κακοπληρωτή, νοιάζεται μόνο να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της Τρόικας, να δώσει «γη και ύδωρ» στους πιστωτές, ώστε να εισπράξει την πολυπόθητη δόση των 31,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, για να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες, κι αν περισσέψει τίποτε τότε μπορεί να δώσει και κάτι σ’ όλους αυτούς που χρωστάει…
Στο μεταξύ παιδιά και γονείς έχουν κάθε λόγο να αντιδρούν. Στις 2 Οκτωβρίου του 2012 οι μαθητές, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί των μουσικών και καλλιτεχνικών σχολείων της Αττικής βγήκαν στο δρόμο, καθώς, όπως λένε, το πρόβλημα της μεταφοράς των μαθητών απειλεί την ίδια την ύπαρξη των σχολείων. Ο τρόπος της διαμαρτυρίας τους πρωτότυπος, όπως αρμόζει στην καλλιτεχνική τους παιδεία, καθώς οι μαθητές των μουσικών σχολείων κατέβηκαν στους δρόμους με ταμπούρλα, τρομπέτες, τούμπες και φυσαρμόνικες, ενώ συμμαθητές τους, των καλλιτεχνικών σχολείων, επιστράτευσαν τα πινέλα τους, το χορό και τη θεατρικότητα τους!
Αφού τα πιο ταλαντούχα παιδιά της ελληνικής κοινωνίας αφήνονται παρατημένα στους δρόμους, να ταλαιπωρούνται και να κινδυνεύουν οι ζωές τους, τότε φανταστείτε τι μέλλον ετοιμάζει αυτή η χώρα σ’ εμάς τους υπόλοιπους!
Παιδιά… Τέχνας Κατεργάζεται
Δεν θέλω όμως να τελειώσω απαισιόδοξα, καθώς η Τέχνη αποτελεί αντίδοτο στη μιζέρια και τα παιδιά των καλλιτεχνικών σχολείων, δε το βάζουν κάτω και συνεχίζουν ν’ αντιστέκονται δημιουργικά. Για παράδειγμα το Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης –αυτό που δεν έχει ακόμη δικό του χώρο– διοργανώνει την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου, ώρα 20.00 και το Σάββατο 6 Οκτωβρίου από ώρα 18.00 στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης (Φράγκων 15 – Λέοντος Σοφού) ένα διήμερο εκδηλώσεων –με Ελεύθερη Είσοδο– που περιλαμβάνουν θεατρικές παραστάσεις, ανοιχτές συζητήσεις, διαλέξεις και… επιδαπέδιο παιχνίδι «δρόμου», ενώ παράλληλα στον ίδιο χώρο θα εκτίθενται έργα των μαθητών της κατεύθυνσης Εικαστικών (δείτε το σχετικό πρόγραμμα των εκδηλώσεων, στο τέλος του κειμένου). Έξω από τον ίδιο χώρο του κρατικού ωδείου Θεσσαλονίκης, το Σάββατο 6 Οκτωβρίου, η Πανελλήνια Ένωση Μουσικών και Καλλιτεχνικών σχολείων καλεί σε συγκέντρωση και διαμαρτυρία, όχι μόνον τους γονείς των παιδιών, τους εκπαιδευτικούς και τους φίλους της καλλιτεχνικής παιδείας, αλλά και όλους τους Έλληνες που νοιάζονται για τη διατήρηση και ενίσχυση του δωρεάν χαρακτήρα της Δημόσιας Παιδείας στη χώρα μας. Η καλλιτεχνική παιδεία βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην πρώτη γραμμή του αγώνα για να μη γυρίσουμε στο νέο Μεσαίωνα που μας ετοιμάζουν. Γι’ αυτό θα είμαι εκεί κι ελπίζω να σας δω κι εσάς…

Ο Γιώργος Στάμκος (stamkos@post.com) είναι συγγραφέας και δημιουργός του εναλλακτικού περιοδικού Ζενίθ (www.zenithmag.wordpress.com).

Popular Posts

Blog Archive

Download

Translate

ένα φως που δεν σβήνει ποτέ

ένα φως που δεν σβήνει ποτέ

Αναζήτηση του ιστολογίου

Copyright © ΦΡΥΚΤΩΡΙΑ | Powered by Blogger
Design by Dizzain Inc | Blogger Theme by Lasantha - PremiumBloggerTemplates.com