Η Ελλάδα έχει πτωχεύσει, οι τράπεζές της επίσης, υποστηρίζει ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Βαρουφάκης.
Η λύση, κατά
την άποψή του, βρίσκεται στην άρνηση αποπληρωμής του ομολόγου που λήγει
στις 20 Αυγούστου, ενώ για την περίφημη επιμήκυνση εκτιμά ότι καθιστά
την πτώχευση πιο σίγουρη. Αναλύει πώς η Ευρωζώνη θα μπορούσε να βγει από
την κρίση και επιμένει ότι «το πουλόβερ θα ξηλωθεί γρήγορα», μόλις η
πρώτη χώρα ανοίξει την πόρτα της εξόδου από την Ευρωζώνη. Είναι έντονα
επικριτικός απέναντι στα «επιτεύγματα» της κυβέρνησης
Παπαδήμου-Βενιζέλου, ενώ λέει πολλά και για την υπόθεση Σάλλα.
Εκτιμάτε, κ. Βαρουφάκη, ότι η Ευρωζώνη θυσιάζεται στο βωμό των επερχόμενων γερμανικών εκλογών;
Εκτιμώ ότι η Ευρωζώνη θυσιάζεται στο
βωμό της άρνησης του γεγονότος ότι δομήθηκε με τρόπο που δεν μπορούσε να
αντέξει μια μεγάλη χρηματοπιστωτική κατάρρευση όπως εκείνη του 2008.
Ιδίως οι πλεονασματικές χώρες εντός της Ευρωζώνης, και όχι μόνο η
Γερμανία, πίστεψαν ότι ήταν δυνατόν να επωφεληθούν μακροπρόθεσμα από την
εξαφάνιση των συναλλαγματικών αυξομειώσεων με την περιφέρεια χωρίς να
δημιουργηθεί, παράλληλα, ένας ικανός μηχανισμός ανακύκλωσης των
πλεονασμάτων. Τώρα που αποδεικνύεται ότι κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν
και ότι ο μηχανισμός ανακύκλωσης των πλεονασμάτων αποτελεί
προαπαιτούμενο για την επιβίωση της Ευρωζώνης, δεν είναι διατεθειμένοι
να τον δημιουργήσουν, προτιμώντας σε τελική ανάλυση τη διάλυσή της. Σε
αυτό το πλαίσιο, ο ορίζοντας που δημιουργούν οι επόμενες βουλευτικές
εκλογές στην Ομοσπονδιακή Γερμανία αποτρέπει την κ. Μέρκελ από το να
αποδεχτεί τα ελάχιστα που απαιτεί η διάσωση της Ευρωζώνης και, κατ’
επέκταση, της Ε.Ε.
Υπάρχει, ωστόσο, οδός διαφυγής για την Ευρώπη;
Και βέβαια. Με τρία απλά βήματα:
Πρώτον, επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απευθείας από τον EFSF, με
παράλληλη υπαγωγή τους στην επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
(ΕΚΤ), η οποία να μπορεί να τις κλείνει όταν κρίνονται μη βιώσιμες.
Δεύτερον, ενοποίηση του κατά Μάαστριχτ νόμιμου χρέους όλων των
χωρών-μελών της Ευρωζώνης. Τρίτον, ένα επενδυτικό New Deal για την
Ευρώπη το οποίο θα εκπονήσει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και
το οποίο θα χρηματοδοτήσουν από κοινού η ΕΤΕπ και η ΕΚΤ με εκδόσεις
ομολόγων έργων (τα οποία θα αποπληρώνονται από τα έσοδα των έργων).
Οι συνέπειες της επιμήκυνσης
Και η Ελλάδα; Ακούει ο πολίτης σενάρια –και πάλι– για χρεοκοπία,
για αναδιάρθρωση χρέους, για έξοδο από το ευρώ, και δεν ξέρει τι απ’
όλα αυτά θα είναι για εκείνον λιγότερο κακό... Να δούμε τα επιμέρους
σενάρια πιο αναλυτικά; Και πρώτα την περίφημη επιμήκυνση. Έχετε γράψει
ότι στο τέλος αυτής της επιλογής βρίσκεται η... δραχμή. Γιατί, κ.
καθηγητά;
Όταν το χρέος σου είναι μεγαλύτερο από
τα δυνητικά σου έσοδα (τωρινά και μελλοντικά), έχεις πτωχεύσει. Τελεία
και, δυστυχώς, παύλα. Αν σου δανείσουν κι άλλα ποσά, απλώς καθυστερείς
την πτώχευση (καθώς χρησιμοποιείς τα δανεικά για να αποπληρώνεις τις
δόσεις των προηγούμενων δανείων), εξασφαλίζοντας όμως ότι όταν θα έρθει
(η πτώχευση), το «μπαμ» θα είναι μεγαλύτερο. Μια επιμήκυνση ισοδυναμεί
με νέο δανεισμό: Πας στην τράπεζα και συμφωνείτε ότι θα πληρώνεις
μικρότερες δόσεις κάθε μήνα, καθώς «δεν βγαίνεις». Η τράπεζα όμως
προσθέτει κι άλλους τόκους, τους οποίους θα πρέπει να αποπληρώσεις στο
μέλλον. Είναι σαν να δανείστηκες κι άλλο ένα ποσό. Στην περίπτωση ενός
ατόμου, αυτό μπορεί να βοηθήσει εφόσον προσμένει αύξηση του εισοδήματος.
Όμως στην περίπτωση του κράτους μια τέτοια επιμήκυνση (ένας νέος
τέτοιος δανεισμός) δίνεται από την τρόικα υπό τον όρο ότι θα... μειώσει
το εθνικό εισόδημα στο εγγύς μέλλον αλλά και μακροπρόθεσμα (η λεγόμενη
εσωτερική υποτίμηση). Άρα μια επιμήκυνση όχι μόνο δεν αποτρέπει την
πτώχευση, αλλά την καθιστά πιο σίγουρη. Οι επενδυτές το γνωρίζουν αυτό
και απέχουν από κάθε σοβαρή παραγωγική επένδυση, μια κίνηση που φέρνει
την πτώχευση ακόμα πιο κοντά. Να γιατί λέω και ξαναλέω ότι αν είναι να
έρθει η πτώχευση του Δημοσίου, είναι καλύτερα να έρθει πιο νωρίς – π.χ.
τον Ιανουάριο του 2010, αν μπορούσε! Εμείς αυτό που καταφέραμε είναι να
πτωχεύσει επισήμως το ελληνικό Δημόσιο το Μάρτιο του 2012 και,
παράλληλα, το δημόσιο χρέος να παραμείνει μη βιώσιμο. Δεν έχει
ξανασυμβεί κάτι τέτοιο στην οικονομική ιστορία. Το κατάφερε όμως η
κυβέρνηση Παπαδήμου-Βενιζέλου.
Έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ συνεπάγεται και διάλυση της
Ευρωζώνης, ή μήπως όχι; Και αν ναι, γιατί ο κ. Ρέσλερ εμφανίζεται
τόσο... άνετος με το ενδεχόμενο απομάκρυνσης της χώρας μας από την
Ευρωζώνη;
Πράγματι, μια οποιαδήποτε έξοδος θα
σημάνει τη διάλυση της Ευρωζώνης. Η φυγή κεφαλαίων από τις υπόλοιπες
αδύναμες χώρες θα είναι τέτοια που δεν θα αντέξουν εντός της Ευρωζώνης
χωρίς να καταστρατηγήσουν τη βασική αρχή της Ε.Ε. για ελεύθερη
μετακίνηση κεφαλαίων. Το πουλόβερ θα ξηλωθεί γρήγορα. Όσο για την άνεση
του κ. Ρέσλερ, δύο είναι οι πιθανές εξηγήσεις: είτε εκφράζει τα
συμφέροντα γερμανικών τραπεζών που δεν βλέπουν με κακό μάτι την
επιστροφή της Γερμανίας στο μάρκο (καθώς έτσι ένα τσουνάμι ξένων
κεφαλαίων θα ξεσπάσει προς αυτές) είτε είναι εντελώς ηλίθιος. Διαλέξτε
εξήγηση.
Διαβάσαμε όμως και συστάσεις εκ μέρους σας προς τον νέο τσάρο
της οικονομίας. Έχει τελικά τα περιθώρια το οικονομικό επιτελείο, η
ελληνική κυβέρνηση εν γένει, για κάτι που θα αλλάξει τη ρότα του...
Τιτανικού ή μήπως οι τύχες μας είναι ολοκληρωτικά πλέον στα χέρια άλλων;
Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση έχει
στενά περιθώρια ελευθερίας. Το τελευταίο χαρτί μας είναι να αρνηθούμε
την αποπληρωμή του ομολόγου της 20ής Αυγούστου που κατέχει η ΕΚΤ, εφόσον
δεν έχει συμφωνηθεί έως τότε με την τρόικα ένα νέο πρόγραμμα για την
Ελλάδα, που να δίνει στη χώρα μας έστω και μια αμυδρή ελπίδα ότι θα
παραμείνει στην Ευρωζώνη.
Πέπλος σιωπής για τον κ. Σάλλα
Μία από τις παραμέτρους της κρίσης είναι το τραπεζικό σύστημα.
Θα ήθελα να ρωτήσω εν πρώτοις πόσο σταθερό είναι, κατά την άποψή σας, το
ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αν μπορεί να είναι ήσυχος ο
μικροκαταθέτης...
Οι ελληνικές τράπεζες είναι παντελώς
πτωχευμένες. Κρατούν τις πόρτες ανοιχτές και τα ΑΤΜ να λειτουργούν από
τη ρευστότητα που τους παρέχει η ΕΚΤ. Κανείς δεν δικαιούται να είναι
ήσυχος ως προς αυτές, όταν η Ευρωζώνη κινδυνεύει, όπως σήμερα, και η
Ελλάδα φέρεται ως ο πρώτος αποδιοπομπαίος τράγος.
Γράψατε τις προάλλες και για τον «πέπλο της σιωπής». Τι αφορά; Ποια η δική σας προσέγγιση στο θέμα αυτό;
Μπορείτε να μπείτε στο πρόσφατο άρθρο
μου στο protagon.gr, που αναφέρεται διεξοδικά στο θέμα. Περιληπτικά,
αναφέρεται στην καταγγελία του πρακτορείου Reuters για μια κυνική
προσπάθεια του κ. Σάλλα να παραβιάσει τις βασικές αρχές της
επανακεφαλαιοποίησης της Τράπεζας Πειραιώς, παρουσιάζοντας έναν σαθρό
και σκοτεινό δανεισμό (μέσω offshore εταιρειών της οικογένειας Σάλλα)
από μια άλλη πτωχευμένη τράπεζα, τη Marfin του κ. Βγενόπουλου, ως νέα
κεφάλαια που εισέρευσαν στην Τράπεζα Πειραιώς. Όσο για τον «πέπλο της
σιωπής», η έκφρασή μου αυτή αφορούσε την ενδιαφέρουσα παρατήρηση ότι η
καταγγελία αυτή από το έγκυρο Reuters δεν αναφέρθηκε πουθενά σε
«σοβαρές» εφημερίδες, όπως «Το Βήμα», ενώ ακόμα κι εκεί που σχολιάστηκε
(π.χ. στην «Καθημερινή») οι τίτλοι που δόθηκαν ήταν παραπλανητικοί (π.χ.
«Σύγκρουση του κ. Σάλλα με το Reuters», λες κι αυτό ήταν το ζήτημα).
Όλοι αυτοί οι καλοί δημοσιογράφοι που «κόπτονται» για τη χρηστότητα των
δημόσιων και των ιδιωτικών ηθών ξαφνικά κατάπιαν τη γλώσσα τους. Η
πτωχοτραπεζοκρατία στο αποκορύφωμά της!
Συνέντευξη στον Νίκο Παπαδημητρίου
http://www.citypress.gr