του Ευθύμη Δημόπουλου, μέλους
της Δημοκρατικής Αριστεράς
Τα δημοσκοπικά ευρήματα των τελευταίων μηνών
δείχνουν μια σταθερή άνοδο της ΔΗΜΑΡ. Αναδεικνύεται ως το κόμμα που υποδέχεται
ένα πλήθος ψηφοφόρων το οποίο φεύγει από το ΠΑΣΟΚ αλλά παράλληλα δε
συμμερίζεται τις κραυγές της παλαβής αριστεράς. Το γεγονός είναι οπωσδήποτε
θετικό όχι μόνο για τη ΔΗΜΑΡ αλλά και για την ελληνική πολιτική ζωή, όμως από
μόνο του δεν αρκεί για να έχει η Δημοκρατική Αριστερά έναν ωφέλιμο ρόλο στην
υπόθεση της διάσωσης της Ελλάδας. Το μειλίχιο και χαμηλότονο ύφος του προέδρου
Κουβέλη οπωσδήποτε συνιστά αρετή μέσα σε ένα περιβάλλον αριστερής εξαλλοσύνης
και κερδίζει πόντους στο χρηματιστήριο συναισθημάτων της πολιτικής. Εντούτοις
δεν ισοδυναμεί με τις εμπράγματες πολιτικές εγγυήσεις που οφείλει να παρέχει
ένα κόμμα αν φιλοδοξεί να μπολιάσει με τις ιδέες και τις τεχνικές του προτάσεις
του τη μεταρρύθμιση στη χώρα.
Η πολιτική της ΔΗΜΑΡ περιστρέφεται τον τελευταίο
καιρό κυρίως γύρω από τις έννοιες της υπεύθυνης και κυβερνώσας αριστεράς.
Αυτές οι έννοιες προβάλλονται ως διακριτό χαρακτηριστικό της, προτάσσονται ως ο
πυρήνας του πολιτικού αυτοπροσδιορισμού ενός κόμματος που δημοσκοπικά θέτει
υποψηφιότητα για τρίτο κόμμα. Ωστόσο, οι έννοιες αυτές αν δεν αποτυπωθούν στο
πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής, αν δεν συνοδευτούν από πολιτικό λόγο και
δράση που ευνοούν τον αναπροσανατολισμό του εκλογικού σώματος στην κατεύθυνση
του ρεαλισμού, του συμβιβασμού και της συνεννόησης της ελληνικής κοινωνίας,
κινδυνεύουν να μετατραπούν σε ρητορικό σχήμα. Αυτό είναι το πεδίο στο οποίο θα
κριθεί ο πολιτικός λόγος της ΔΗΜΑΡ και μάλιστα τώρα, όχι αύριο. Επομένως,
παλινωδίες και βολονταρισμοί της δημαρικής πολιτικής που δείχνουν φοβία και
σύγχυση, αλλά και μια προσπάθεια να διατηρηθούμε στην επιφάνεια της πολιτικής
επικαιρότητας χωρίς ανάληψη ευθυνών και χωρίς κόστος, λειτουργούν
αποπροσανατολιστικά και βλάπτουν την ισχυροποίηση του μεταρρυθμιστικού μετώπου.
Ας εξετάσουμε αυτές τις διαστάσεις πιο συγκεκριμένα.
Καταρχήν, η ΔΗΜΑΡ αν και αρχικά είχε υποστηρίξει το
κούρεμα του ελληνικού χρέους ως μέρος μιας ευρύτερης λύσης του χρέους, όταν
συγκροτήθηκε η κυβέρνηση Παπαδήμου με πρωταρχικό στόχο τη διαχείριση αυτού του
ζητήματος, δηλαδή τη διαδικασία ανταλλαγής ομολόγων με τους ιδιώτες, αρνήθηκε
τη συμμετοχή της σε αυτή, υποστηρίζοντας πως πρέπει να προηγηθούν εκλογές οι
οποίες θα εξασφάλιζαν τη δημοκρατική νομιμοποίηση στη νέα κυβέρνηση για να
διαπραγματευτεί το ζήτημα. Η απόφαση αυτή προκάλεσε αναστάτωση στο κόμμα και
στην Κ.Ε., συνοδεύτηκε από παραιτήσεις και αποχωρήσεις. Σήμερα γνωρίζουμε πολύ
καλά πως η απόφαση αυτή ήταν εσφαλμένη και περιείχε τεράστιο ρίσκο, γιατί οι
χρόνοι δεν επαρκούσαν σε καμία περίπτωση και αν προκηρύσσονταν εκλογές, πολύ
σύντομα, ίσως και εν μέσω εκλογών, θα οδηγούμαστε σε χρεοκοπία. Η όλη στάση οφείλουμε να παραδεχθούμε πως καθόλου δεν
ταίριαζε με το προφίλ ενός κόμματος που θέλει να αυτοπροσδιορίζεται ως
κυβερνώσα αριστερά. Σήμερα βέβαια η ΔΗΜΑΡ υποστηρίζει και σωστά πως οι εκλογές
πρέπει να ακολουθήσουν την ολοκλήρωση του PSI, αναγνωρίζοντας έτσι τη σημασία αυτής
της διαδικασίας στην υπόθεση της ελληνικής διάσωσης. Κάλλιο αργά παρά ποτέ.
Ωστόσο, πολύ γρήγορα η ΔΗΜΑΡ διολισθαίνει σε νέο
σφάλμα. Η διαδικασία ανταλλαγής των ελληνικών ομολόγων δεν είναι σε καμία
περίπτωση ανεξάρτητη από τη νέα Δανειακή Σύμβαση. Χωρίς τη σύναψη της δεύτερης,
η επιτυχία της πρώτης είναι απλώς χωρίς νόημα. Παρόλα αυτά η ΔΗΜΑΡ θα
καταψηφίσει την επικείμενη Δανειακή Σύμβαση για την εκταμίευση του νέου πακέτου
βοήθειας, απορρίπτοντας τα μέτρα τα οποία εισηγούνται εταίροι και δανειστές ως
μέτρα που «αποσαρθρώνουν την κοινωνία, διαλύουν τον κοινωνικό ιστό, διογκώνουν
την ύφεση και την ανεργία». Κάπου εκεί εξαντλείται η συμβολή της ΔΗΜΑΡ στην
υπόθεση διαπραγμάτευσης της νέας Δανειακής Σύμβασης. Κατά τη γνώμη μου
πρόκειται για ένα είδος πολιτικής, συνηθισμένο στην ελληνική αντιπολιτευτική
πρακτική, που αγνοεί την πραγματικότητα και προσφεύγει στον βολονταρισμό,
παρασύροντας το δημόσιο λόγο στα μονοπάτια του λαϊκισμού. Τι εννοώ ;
Πρώτα απ’ όλα, δεν είναι όλα τα μέτρα που προτείνουν
οι δανειστές μας «αποσαρθρωτικά και διαλυτικά για την κοινωνία». Γιατί επί
παραδείγματι η μείωση επικουρικών συντάξεων και η δημιουργία ενιαίου
επικουρικού ταμείου, η καθιέρωση ετήσιου ελέγχου των περιουσιακών στοιχείων
όσων εμπλέκονται στη φορολογική διαχείριση, ο περιορισμός των ρυθμίσεων για
ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο και η επιτάχυνση των δικαστικών
διαδικασιών περί τα φορολογικά μάς αποσαρθρώνουν ως κοινωνία ; Από πότε η
απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων, η κατάργηση των ειδικών μισθολογίων στις
ΔΕΚΟ, η μείωση των εισαγόμενων στα σώματα ασφαλείας, ο τρόπος
ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, η πώληση εισηγμένων επιχειρήσεων του Δημοσίου
παράλληλα με την ολοκληρωμένη απογραφή των χρήσεων γης και το ξεκαθάρισμα
τίτλων είναι μέτρα διαλυτικά του κοινωνικού ιστού ; Βέβαια, παράλληλα
απαιτείται από την Τρόικα μείωση του κατώτατου μισθού, κατάργηση του 13ου και
14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, κλείσιμο δημοσίων οργανισμών και απολύσεις στο
Δημόσιο. Τα μέτρα αυτά είναι οπωσδήποτε επώδυνα για τη ζωή και την
καθημερινότητα πολλών συμπολιτών μας. Ωστόσο, μια χώρα που είναι χρεοκοπημένη
οφείλει είτε στο επίπεδο των κοινωνικών εταίρων είτε στο επίπεδο των πολιτικών
δυνάμεων να τα συζητήσει νηφάλια και διεξοδικά μέσα σε ένα οργανωμένο και
δίκαιο πλάνο εσωτερικής υποτίμησης και όχι να κραυγάζει περί «κόκκινων γραμμών»
ή να υπεκφεύγει διαρκώς κάνοντας καθυστέρηση ή επικαλούμενη το φαντομά «κάποιων
ισοδύναμων μέτρων».
Κατά συνέπεια, με το να εξαντλεί η ΔΗΜΑΡ την
προπαγάνδα της στη συνθηματολογία για τα «ανάλγητα μέτρα» καθόλου δεν δίνει
εγγυήσεις υπευθυνότητας τόσο για το παρόν όσο και για άμεσο μέλλον. Πρώτον,
γιατί αυτού του είδους ο συνθηματολογικός κατά Τρόικας και μνημονίου λόγος
ψαρεύει στα θολά νερά της αγωνίας και της οργής, καλλιεργεί ψεύτικες προσδοκίες
και εξασθενεί τις δυνατότητες συνεννόησης σε μια κοινωνία που την έχει μεγάλη
ανάγκη. Δεύτερον, γιατί η Δανειακή Σύμβαση και το υπερδεκαετές Μνημόνιο θα
έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή πριν τις εκλογές. Σε αυτό το πλαίσιο δεν μπορώ
να καταλάβω αφενός τι είδους προγραμματικές συγκλίσεις και με ποιους θα
αναζητήσει εκ των υστέρων η ΔΗΜΑΡ και αφετέρου σε ποια κατεύθυνση θα
προσανατολίσει τον ελληνικό λαό την επόμενη των εκλογών.
Τέλος, η επίσημη ΔΗΜΑΡ, ειδικά μετά το συνέδριο,
προσεγγίζει την ελληνική χρεοκοπία με μια νοοτροπία εθνικής μεροληψίας. Δηλαδή
εντάσσει το ελληνικό ζήτημα κυρίως στο ευρωπαϊκό του πλαίσιο και συνδέει την
επίλυσή του σχεδόν αποκλειστικά με πανευρωζωνικές λύσεις (π.χ. σχέδια Μάρσαλ
και ευρωομόλογα). Οπωσδήποτε αυτή η διάσταση είναι απαραίτητη για τη διαχείριση
της ελληνικής χρεοκοπίας. Ωστόσο, δεν μπορούμε ούτε ως κοινωνία ούτε ως
υπεύθυνη πολιτική δύναμη να την επικαλούμαστε ως άλλοθι για να μην αλλάξουμε
τίποτα στα του οίκου μας. Τι είδους αντίληψη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης είναι
αυτή που μας επιτρέπει από τη μια να κοπτόμαστε για βαθύτερη οικονομική και
πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης και την ίδια στιγμή, αν και υπερχρεωμένη χώρα,
αρνούμαστε να αναλάβουμε τις δεσμεύσεις που μας αναλογούν ; Πως από τη μια
διεκδικούμε τη συνδρομή των εταίρων μας για τη διάσωσή μας και από την άλλη, αν
και βρισκόμαστε μέσα σε συνθήκες διαρκώς αυξανόμενων αλληλεξαρτήσεων,
αρνούμαστε να δεχθούμε δημοσιονομική επιτήρηση και εποπτεία (π.χ. κάποιο είδος
επιτήρησης επί του προϋπολογισμού). Δυστυχώς, μέσα σε αυτό το περιβάλλον της
αποποίησης των εθνικών ευθυνών οι καναλάρχες της δραχμής κραυγάζουν για τη «γερμανική
μπότα της Τρόικα» και αποκαλούν τον Ράιχενμπαχ γκαουλάιτερ.
Μαζί με την «Αθηνά» (οικονομική βοήθεια δανειστών
και εταίρων) πρέπει να υπάρχει και ένα «χείρα κίνει» (θυσίες, μεταρρύθμιση,
δημιουργία) στην ελληνική κοινωνική πραγματικότητα. Χωρίς ριζική αλλαγή των
δομών του μεταπολιτευτικού οικονομικού, κοινωνικού, κρατικού και πολιτισμικού
προτύπου, χωρίς την ήττα και την ταπείνωση των προνομιούχων της μεταπολίτευσης
δεν υπάρχει καμία περίπτωση να διασωθούμε. Αντιθέτως αν συνεχίσουμε να ανάγουμε
το ελληνικό ζήτημα μόνο στην ευρωπαϊκή του διάσταση, αποσιωπώντας τις τεράστιες
εγχώριες ευθύνες, σύντομα ως κοινωνία θα παραδοθούμε στο βολικό εθνικό
νανούρισμα, που τόσο συχνά έχει ακουστεί στην ελληνική ιστορία, πως «φταίνε οι
ξένοι» και θα αποκοιμηθούμε μακάρια, αλλά στο βυθό.
*Ο Ευθύμης Δημόπουλος είναι δάσκαλος και μέλος της
Δημοκρατικής Αριστεράς
