Μιλώντας σε μια ομάδα συνδικαλιστών την Τετάρτη (4/1) ο Έλληνας πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος είπε πως αναμένει πως οι διαπραγματεύσεις για την περικοπή του ελληνικού χρέους κατά 50% θα έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς μέσα σε δύο εβδομάδες. Την προηγουμένη, η κυβέρνηση προειδοποίησε πως χωρίς αυτή τη συμφωνία, η Ελλάδα θα αναγκασθεί να εξέλθει από το ευρώ και να προχωρήσει σε άτακτη χρεοκοπία. Το πρόβλημα για την Αθήνα είναι πως οι ισχυρισμοί του πρωθυπουργού της μοιάζουν ολοένα και πιο αμφίβολοι, και η αποφυγή της χρεοκοπίας ίσως να μην είναι πια δυνατή.
Από τα 350 δις ευρώ που χρωστάει πάνω-κάτω η Ελλάδα, μόλις γύρω στα 206 δις συνεχίζουν να βρίσκονται στα χέρια επενδυτών. Τα υπόλοιπα τα κατέχουν η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), το «διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ) ή η «ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα» (ΕΚΤ) μέσω του εκτάκτου προγράμματος αγοράς ομολόγων της. Το «κούρεμα» και η αναδιάρθρωση αφορούν έτσι μόνο 206 δις, κι αυτός είναι ο λόγος που η Αθήνα χρειάζεται μείωση της ονομαστικής αξίας τους κατά 50% για να μειώσει όσα χρωστάει κατά 103 δις. Από τη μεριά του το ΔΝΤ εκτιμούσε πως έτσι η Ελλάδα θα έμενε με ένα βιώσιμο χρέος της τάξης του 120%. αλλά όλα αυτά βασίζονταν σε υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις όσον αφορά την μελλοντική οικονομική ανάπτυξη, τα κρατικά της έσοδα κ.ο.κ.
Οι περισσότεροι από τους μεγάλους πιστωτές της Ελλάδας συμφώνησαν κατ' αρχήν στο ενδεχόμενο ενός «κουρέματος» των πιστώσεών τους κατά 50% τον Οκτώβριο. Αυτό έγινε όταν αποδείχθηκε πως μια προηγούμενη συμφωνία για «κούρεμα» της τάξης του 21% ήταν κραυγαλέα ανεπαρκής.
Αλλά ένα από τα προβλήματα αυτής της συμφωνίας είναι πως οι μεγάλες τράπεζες του κόσμου δεν κατέχουν παρά το 60% αυτού του χρέους. Τα υπόλοιπα βρίσκονται στα χέρια επενδυτικών κεφαλαίων και άλλων ήδη καταπονημένων επενδυτών, που δεν είναι όλοι πρόθυμοι να συμμετάσχουν στο «κούρεμα». Μερικοί εξ αυτών είναι επίσης παράλληλα κάτοχοι ομολόγων διακινδύνευσης CDS ένα είδος ασφάλειας κατά πιθανής χρεοκοπίας της Ελλάδας, που σημαίνει πως πιθανότατα έχουν κίνητρο να οδηγήσουν την Ελλάδα σε πτώχευση για να τους καταβληθεί το σύνολο των πιστώσεών τους. 'Αλλοι μπορεί να κατέχουν ομόλογα που εκπνέουν σε λίγους μήνες, και πιθανό να φαντάζονται πως αν κρατήσουν λίγους ακόμα μήνες θα πάρουν πίσω όλα τα λεφτά τους. Φέτος ωριμάζουν ελληνικά χρεόγραφα αξίας περί τα 35 δις ευρώ.
Θα ήταν βέβαια δυνατό να φτάσουμε σε μια συμφωνία που θα εξαιρούσε ορισμένους κατόχους ομολόγων. Αλλά αυτό θα είχε δύο επιπτώσεις:
- Πρώτον, αν έστω κι ένα χρεόγραφο υποστεί ακούσιο «κούρεμα», αυτό θα ισοδυναμεί με χρεοκοπία, ό,τι δηλαδή ακριβώς πασχίζει να αποφύγει η ΕΕ.
- Δεύτερον, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του «κουρέματος» κατά 100 δις, όλοι οι υπόλοιποι πιστωτές της Ελλάδας θα χρειαστεί να υποστούν πολύ μεγαλύτερο «κούρεμα» από το 50%, κάτι που η αντιπροσωπεία των πιστωτών έχει αποσαφηνίσει πως θεωρεί ανεπιθύμητο
Ίσως τις επόμενες δύο εβδομάδες να έχουμε μια συμφωνία με τους σημαντικότερους πιστωτές της Ελλάδας, που όμως να μην είναι επαρκής να αποτρέψει τουλάχιστο μια μερική χρεοκοπία. Η ανακήρυξή της χρεοκοπίας της ίσως να μην είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί στην Ελλάδα. Το να μην προετοιμαζόμαστε για το ενδεχόμενο αυτό, ή να παριστάνουμε πως ισοδυναμεί με το τέλος του κόσμου, ίσως τελικά απλά να κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα.
Η Wall Street Journal είναι αμερικανική οικονομική εφημερίδα
