H υπόθεση έρευνα και αξιοποίηση υδρογονανθράκων στην Ελλάδα είναι μια πονεμένη ιστορία δεκαετιών. Ξεκίνησε την εποχή της δεκαετίας του ’70 με το πρώτο κοίτασμα στον Πρίνο. Υπήρξαν και τότε πολύ μεγάλες προσδοκίες για γρήγορες αποδόσεις που θα λύνανε το οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Δεν δικαιώθηκαν! Ακολούθησε μία περίοδος μοναχικής πορείας και αυτοδύναμης έρευνας. Εκ των πραγμάτων, φάνηκε ότι αυτό το πράγμα δεν μπορούσε να αποδώσει. Τώρα υπάρχει μία κινητικότητα, η οποία όμως συνοδεύεται και με άφθονη μυθολογία.
Το θέμα πουλάει πάρα πολύ στα ΜΜΕ και υπάρχουν και ορισμένοι χωρίς την αναγκαία επιστημονική τεκμηρίωση, με θεωρίες συνωμοσίας, που λένε ότι με αυτό το θέμα που θα προχωρήσει αύριο θα λύσουμε το οικονομικό πρόβλημα της χώρας και άρα δεν πρέπει να κάνουμε τίποτα για τη φοροδιαφυγή, για την παραγωγική ανασυγκρότηση, για τη βελτίωση της διοίκησης, για το να πληρώνουν και οι πλούσιοι σε αυτή τη χώρα αυτό που τους αναλογεί με βάση τη συνταγματική υποχρέωση κ.λπ.
Το πρώτο που πρέπει να διαπιστώσει είναι ότι οι χώρες που βρήκαν πετρέλαιο στο έδαφός τους δεν το αξιοποίησαν με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχει το παράδειγμα της Νορβηγίας, η οποία έχει το ισχυρότερο εθνικό αποθεματικό εκατοντάδων δισ. δολαρίων και ένα πολύ υψηλό βιοτικό επίπεδο, ενώ ήταν η φτωχότερη σκανδιναβική χώρα πριν από 49 χρόνια, και υπάρχει και το παράδειγμα της Νιγηρίας, που έχει πάρα πολύ πετρέλαιο, και ο λαός της πεινάει, το φυσικό περιβάλλον έχει διαλυθεί οδηγώντας σε ερήμωση των λίγο καλλιεργήσιμων εδαφών και είναι σε ένα καθεστώς όπου οι πολυεθνικές λυμαίνονται και διεφθαρμένα καθεστώτα παίζουν το παιχνίδι των πολυεθνικών.
Πρέπει να δούμε και εμείς στην Ελλάδα πώς θα κινηθούμε. Χωρίς έναν ισχυρό ρόλο του κράτους (που δεν μπορεί να τα κάνει όλα μόνο του) και χρειάζεται τη διεθνή συνεργασία, υπάρχει ο κίνδυνος άλλοι να ωφεληθούν από αυτόν τον πλούτο, εάν και εφόσον βρεθεί και μπει στη φάση της αξιοποίησης.
Να δούμε το παράδειγμα της Κύπρου. Η Κύπρος, που είναι μια μικρή χώρα, με το 40% υπό κατοχή, πρακτικά διχοτομημένη εδώ και 37 χρόνια, με μεγάλες γεωπολιτικές πιέσεις, κατάφερε με μία έξυπνη πολιτική, κρατώντας ουσιαστικό ρόλο για το κράτος και το δημόσιο, και βάζοντας και άλλους στο παιχνίδι της συνεργασίας, να προχωρά αυτήν την υπόθεση και σε ό,τι αφορά την οριοθέτηση με τις ΑΟΖ και όσον αφορά την εκμετάλλευση. Η Κύπρος έβαλε στην άκρη απειλές από την τουρκική πλευρά και τους λέει τώρα αν θέλετε και εσείς να έχετε μερίδιο από αυτήν την ανάπτυξη, ελάτε να λύσουμε και το Κυπριακό σε μία σωστή βάση.
Οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Αν εδώ πάμε από τη μία άκρη της αυτοδύναμης έρευνας, όπου όλα θα τα βρίσκαμε μόνοι μας, στη θεωρία της ψωροκώσταινας, όπου δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα και άρα να τα δώσουμε όλα στους ξένους, την έχουμε πατήσει. Η εποχή είναι δύσκολη. Νομίζω ότι εδώ πρέπει να βρούμε μία ισορροπία που να εξασφαλίζει για τον ελληνικό λαό και τους ελέγχους και το μεγαλύτερο δυνατό μερτικό. Χρειαζόμαστε την ξένη τεχνολογία, αλλά δεν θα πρέπει σε αυτό το θέμα να φανούμε υποχωρητικοί, ενδοτικοί κ.λπ. Μέσα στο γενικό κλίμα «τα πάντα στους ιδιώτες», «το κράτος δεν μπορεί να κάνει τίποτα», υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι.
Να μην ξεχνάμε ότι:
Πρώτον, η Ελλάδα είναι η πιο εξαρτημένη από εισαγόμενους υδρογονάνθρακες, από το πετρέλαιο, διότι, σε αντίθεση με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δεν επωφελήθηκε από τις διαδοχικές πετρελαϊκές κρίσεις για να μειώσει την εξάρτησή της από το εισαγόμενο πετρέλαιο.
Δεύτερον, είναι πολύ κάτω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και επομένως το ενεργειακό της καλάθι το συνολικό είναι αρκετά βρόμικο. Έχουμε τον λιγνίτη που είναι εθνικός φτηνός πόρος, αλλά περιβαλλοντικά κακής ποιότητας και σε λίγο θα αρχίζει να κοστίζει και με την πληρωμή των ρύπων σε διεθνές επίπεδο σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας στην προσπάθεια ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
Τρίτον, στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας παίρνουμε χρυσό βατόμουρο μέσα στην Ευρώπη. Είμαστε οι χειρότεροι και έχουμε και τεράστια αναξιοποίητα κονδύλια.
Τέταρτον, σε όλο αυτό τον σχεδιασμό θα έπρεπε να συνεκτιμηθεί η αποφυγή κινδύνων θαλάσσιας ρύπανσης στο Αιγαίο και το Ιόνιο. Σημαντικές παραγωγικές πηγές για τη χώρα μας, όπως η αλιεία και ο τουρισμός, καθώς και η διατήρηση της βιοποικιλότητας, είναι και αυτοί εθνικοί πόροι που πρέπει να προφυλαχτούν.
Η υπόθεση αξιοποίησης υδρογονανθράκων να μη γίνει το νέο εθνικό παραμύθι, όπως ήταν με τον Πρίνο, αλλά να συμβάλει με πιέσεις, με προτάσεις, με ιδέες στο πώς αυτή η ιστορία θα γίνει γρήγορα, αποδοτικά και επ' ωφελεία του ελληνικού λαού και πώς θα ενταχθεί σε μια γενικότερη ενεργειακή πολιτική που λείπει για τη χώρα, η οποία να στηρίζεται και στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και στη ραγδαία αξιοποίηση και ανάπτυξη προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας. Είμαστε η πιο ενεργοβόρα οικονομία της Ευρώπης κι αυτό επηρεάζει πάρα πολύ όχι μόνο τη ρύπανση, αλλά και το κόστος παραγωγής και επομένως και την ανταγωνιστικότητα προϊόντων και υπηρεσιών. Η συνολική ενεργειακή πολιτική θα πρέπει να ενταχθεί σε μια στρατηγική μείωσης της εξάρτησης από το πετρέλαιο.
