Του Ντόναλντ Σασούν
Όμορφος και κομψός, ο Λούτσιο Μάγκρι ήταν δημοφιλής στα ριζοσπαστικά σικ σαλόνια της Ρώμης
Ο Λούτσιο Μάγκρι, ο οποίος πέθανε στην ηλικία των 79, ήταν ένας βετεράνος της ιταλικής Νέας Αριστεράς της δεκαετίας του ΄60 και ΄70. Το τελευταίο του βιβλίο, μια ιστορία για τον ιταλικό κομμουνισμό, η οποία εκδόθηκε πρόσφατα στα αγγλικά, με τίτλο «Ο ράφτης του Ουλμ», ανασύροντας από την ιστορίαέναν γερμανό του 18ου αιώνα που ισχυρίστηκε ότι έχει εφεύρει μια ιπτάμενη μηχανή, και όταν προκλήθηκε να αποδείξει ότι δούλευε, πέταξε από τον καθεδρικό ναο και συνετρίβη στο έδαφος. Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο οποίος επανέλαβε την ιστορία, επεσήμανε ότι ο ράφτης ήταν απλώς μπροστά από την εποχή του, αλλά αυτό δεν συνιστούσε παρηγοριά για τον Μάγκρι, ο οποίος προφανώς ήταν απογοητευμένος κυνηγώντας μια ζωή το όραμα μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας στην Ιταλία που απέτυχε να υλοποιηθεί.
Γεννήθηκε στην Εμίλια – Ρομάνια, μια από τις πιο αριστερές περιοχές της Ιταλίας, αλλά μεγάλωσε στο Μπέργκαμο, της Λομβαρδίας, ένα προπύργιο του καθολικισμού. Η πρώτη ενασχόληση με την πολιτική ήταν στο Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα. Ένας γεννημένος αντιφρονών, ο Μάγκρι άνηκε στο αριστερό περιθώριό του, του οποίου οι κριτικές για το απαράδεκτο πρόσωπο του καπιταλισμού ήταν ανεκτές ακόμα και αν το ίδιο το κόμμα ήταν απασχολημένο με την ανάπτυξη του καπιταλισμού, με όλα του τα στραβά.
Στον κόσμο του πολιτικού καθολικισμού στην Ιταλία, υπήρχαν πολλοί σαν τον Μάγκρι: διανοούμενοι παθιασμένοι για την πολιτική, με σταθερές αρχές και απρόθυμοι να πειθαρχήσουν. Το 1958 ο Μάγκρι ήταν ένας από εκείνους τους καθολικούς διανοούμενους που προσχώρησε στο Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα (PIC), τη στιγμή που εκατοντάδες διανοούμενοι το είχαν ήδη εγκαταλείψει έπειτα από την ομιλία του Χρουστσόφ που κατήγγειλε τις εκκαθαρίσεις του Στάλιν. Οι καθολικοί, με ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή έτειναν να είναι στα αριστερά του κόμματος, παρά στη σοσιαλδημοκρατική πτέρυγα. Ήταν ο ηγέτης αυτού του κομματιού, o Τζόρτζιο Αμέντολα, ο οποίος συμβούλευσε τον Μάγκρι να αποκτήσει επαφές με τη βάση του κόμματος στο Μπέργκαμο. Ο Μάγκρι συμφώνησε, και έχοντας αποδείξει την αξία του, κλήθηκε πίσω στη Ρώμη.
Αν ο Αμέντολα ήλπιζε να ενσταλάξει μια δόση κοινού νου στο φλογερό πνεύμα του Μάγκρι, δεν κατάφερε τον στόχο του. Ο Μάγκρι γρήγορα έγινε κομμάτι της ομάδας των νέων ριζοσπαστών κομμουνιστών, οι οποίοι περιελάμβαναν τη Ροσάνα Ροσάντα και τη Λουτσιάνα Καστελίνα, η οποία ήταν σύντροφος του Μάγκρι για πολλά χρόνια. Η ομάδα ξεκίνησε μια εφημερίδα, το Manifesto, την οποία ο Μάγκρι εξέδωσε με τη Ροσάντα. Αυτό συνέβη τον Ιούνιο του 1969, λίγους μήνες μετά την συντριβή της Άνοιξης της Πράγας, εν μέσω της κινεζικής πολιτιστικής επανάστασης, και μερικές βδομάδες πριν τους αγώνες των συνδικάτων και το Καυτό Φθινόπωρο στην Ιταλία.
Το Manifesto έγινε πολύ δημοφιλές άμεσα, γεγονος που θορύβησε έντονα την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος. Πήρε την πολιτιστική επανάσταση στα σοβαρά, ενθουσιάστηκε με την Άνοιξη της Πράγας, και, πάνω απ’ όλα, είχε διαπράξει την αμαρτία να δημοσιοποιεί ζητήματα τα οποία θα έπρεπε να έχουν συζητηθεί μέσω των «συμβατικών» καναλιών – πχ, πίσω από κλειστές πόρτες. Μέχρι το τέλος του 1969, ο Μάγκρι και η παρέα του είχαν αποκλειστεί. Αλλά δεν υπήρξε κανένας αφορισμός. Οι παλιές φιλίες παρέμειναν. Η ομάδα του Μανιφέστο και το κόμμα που τελικά σχηματίστηκε γύρω από αυτό το 1972, το PDUP, (Προλεταριακό Κόμμα Ενότητας), ποτέ δεν έπαψαν να θεωρούν το ιταλικό ΚΚ ως τη μοναδική πολιτική δομή η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει τη χώρα σε μια αντικαπιταλιστική κατεύθυνση. Σε αντίθεση με πολλά άλλα αναδυόμενα ριζοσπαστικά κόμματα, θεωρούσαν τον εαυτό τους ως μια ομάδα εμπνευστών και όχι ως την πρωτοπορία της επανάστασης.
Το Manifesto, το οποίο έγινε καθημερινή εφημερίδα μετά το 1970 μέχρι και σήμερα, συνέχισε να ασκεί κριτική στο ρεφορμισμό του ιταλικού ΚΚ. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ΄70, το ιταλικό ΚΚ γινόταν όλο και πιο φιλελεύθερο, πιο πρόθυμο να συναινέσει με τις κυρίαρχες δυνάμεις ενώ τα διάφορα «κόμματα πρωτοπορίας» (Avanguardia Operaia, Potere Operaio και Lotta Continua) βρίσκονταν σε αδιέξοδο. Ο Μάγκρι και το PDUP επανήλθαν στο ιταλικό ΚΚ το 1984, και έμειναν μέχρι που το ίδιο το ιταλικό ΚΚ, μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, άλλαξε το όνομά του και εγκατέλειψε ακόμα και τον προσχηματικό αγώνα για μια σοσιαλιστική κοινωνία. Ο Μάγκρι μάταια αντιτάχθηκε στην απόφαση. Για μερικά χρόνια παρέμεινε μέλος του Rifondazione Comunista (το Κόμμα της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης), το απομεινάρι του παλιού ιταλικού ΚΚ. Το 1995 αποχώρησε από το κόμμα οριστικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποστρατεύτηκε από την υπόθεση της αριστεράς.
Ο Μάγκρι ήταν ένας κομψός άντρας ο οποίος ήταν δημοφιλής στα ριζοσπαστικά, σικ σαλόνια της Ρώμης. Θα μπορούσε να έχει αποκτήσει μεγαλύτερη φήμη και προβολή αν είχε ενστερνιστεί τον πολιτικό κυνισμό που επικρατεί στους κύκλους των ελίτ και συμπυκνώνεται από τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Αλλά ήταν αυθεντικός – ένας επαναστάτης που δεν έζησε την επανάσταση.
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του έπασχε από κατάθλιψη, η οποία επιδεινώθηκε από τον θάνατο της γυναίκας του, Μάρα, πριν τρία χρόνια. Η ζωή είχε γίνει αφόρητη για τον ίδιον, είπε στους φίλους του. Αποφάσισε να δώσει σε αυτήν ένα τέλος στη Ζυρίχη, στην Ελβετία, με τη βοήθεια γιατρών. Έχει μια κόρη, την Τζέσικα και μια εγγονή, την Έμμα.
Μετάφραση: Αιμιλία Κουκούμα
Πηγή: The Guardian
