του Θάνου Παναγόπουλου
Το πρώτο ευκρινές στίγμα για το πού θα κινείται το νέο Μεσοπρόθεσμο έδωσε τα τελευταία 24ωραη κυβέρνηση και αυτό συμπυκνώνεται στο "ανελέητη λιτότητα". Παρ' ότι το νέο, επικαιροποιημένο Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα με τα έσοδα και τους στόχους της ελληνικής οικονομίας θα πρέπει να έχει ψηφιστεί έως τις 5 Μαΐου, ήδη τα πρώτα δείγματα φανερώθηκαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών, βάσει της οποίας οι κάτοικοι του Ψυχικού και της Φιλοθέης που είχαν πληρώσει τους αδικαιολόγητα υψηλούς φόρους ακίνητης περιουσίας δεν θα πάρουν πίσω τα λεφτά τους. Αυτή η απόφαση δεν αξιολογείται μόνοπεριπτωσιολογικά, αλλά κινείται και στο πλαίσιο των εντολών που έδωσαν οι δανειστές ότι ώς το 2018, δηλαδή στο διάστημα κατά το οποίο θα ισχύσει το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Σταθερότητας, η κυβέρνηση θα αναλάβει συμψηφιστικές δράσεις στην περίπτωση που υλοποιηθούν τυχόν πρόσθετες δικαστικές αποφάσεις που θα προκύψουν για μια σειρά θεμάτων, από τα ειδικά μισθολόγια μέχρι τις εισφορές στα ακίνητα.
Έτσι, οι εφορίες, στο συγκεκριμένο παράδειγμα, δεν θα επιστρέφουν τα τυχόν καταβληθέντα ποσά που θα προκύπτουν από τη νέα εκκαθάριση για τους κατοίκους του Ψυχικού και της Φιλόθεης, αλλά θα τα συμψηφίζουν αποκλειστικά με οφειλές φόρου ακίνητης περιουσίας ή ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων. Και αυτό, διότι οι τροϊκανοί απαίτησαν από την ελληνική κυβέρνηση να κλειδώσουν κάτω από το επίπεδο του 2013 τα ανώτατα όρια δαπανών -οροφές- στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Σταθερότητας.
Στίγμα όμως του νέου Μεσοπροθέσμου δίνουν και τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στα οποία καταγράφεται συνεχές ψαλίδισμα των μισθών και των συντάξεων των υπαλλήλων και των συνταξιούχων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, καθώς και περαιτέρω περιορισμός των κοινωνικών δαπανών του κράτους, πολιτικές μέσω των οποίων "επετεύχθη" το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, οι αμοιβές εξηρτημένης εργασίας μειώθηκαν στο 22% των συνολικών δαπανών (καθώς διαμορφώθηκαν σε 5.595 εκατ. ευρώ) το δ' τρίμηνο του 2013, από το 23,1% (6.439 εκατ. ευρώ) και το 23,5% (6,96 δισ. ευρώ) τα αντίστοιχα τρίμηνα του 2012 και του 2011. Αναφορικά με τις δαπάνες για κοινωνικές παροχές, αυτές διαμορφώθηκαν στο 39,6% των συνολικών δαπανών (ήταν ύψους 10.087 εκατ. ευρώ) το δ' τρίμηνο πέρυσι, από 42,7% (11.901 εκατ. ευρώ) και 41,6% (12.318 εκατ. ευρώ) τα αντίστοιχα τρίμηνα το 2012 και το 2011. Η εξέλιξη αυτή (και όχι μόνο αυτή) περιγράφει τον επώδυνο τρόπο με τον οποίο φτάσαμε στην καταγραφή πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2013. Η διατηρησιμότητα όμως των πρωτογενών πλεονασμάτων προϋποθέτει «μαχαίρι» στις δαπάνες των προϋπολογισμών για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, προκειμένου να παραμείνουν κάτω από τα επίπεδα του 2013. Ειδικά αυτό το όριο το έθεσαν ρητώς οι εκπρόσωποι των δανειστών και η πρόβλεψη αυτή αναμένεται να αναφέρεται και στο αναθεωρημένο Μνημόνιο που θα δοθεί στη δημοσιότητα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο προσεχές διάστημα. Πρακτικά, αυτό σημαίνει "ούτε ευρώ δαπάνη πάνω από εκείνην του 2013 για μισθούς στο Δημόσιο, ώς το 2018".
Πέραν όμως των δανειστών, αισθητή είναι η πίεση που ασκείται και από πλευράς αγορών. Οι τελευταίες επιλέγουν το "timing" του νέου Μεσοπροθέσμου για να επιβάλουν τους όρους τους. Δεν θεωρείται άλλωστε τυχαίο το μπαράζ δημοσιευμάτων του διεθνούς Τύπου που κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση. Τέτοιο παράδειγμα είναι το δημοσίευμα του βρετανικού περιοδικού Economist που χαρακτηρίζει ως "φούσκα" την αγορά ομολόγων της Ελλάδας (αλλά και των υπολοίπων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου). Με αφορμή την πρόσφατη "έξοδο στις αγορές" διαπιστώνει έναν άκρατο ενθουσιασμό των επενδυτών και κάνει λόγο για συντελεσθείσα πρόοδο που όμως δεν δικαιολογεί την άκρατη αισιοδοξία, για διάφορους λόγους ("παθογένειες", δυσχέρειες στη συρρίκνωση του χρέους, ακόμη και συγκυριακή μείωση των επιτοκίων της περιφέρειας τονίζοντας ότι αυτή δεν αντανακλά κάποια πρόοδο, αλλά την προσδοκία των επενδυτών πως η ΕΚΤ θα τυπώσει νέο χρήμα).
Αλλά και οι Financial Times πρόσφατα δημοσίευσαν άρθρο του Βόλφγκανγκ Μύνχαου ότι αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για την Ελλάδα να κηρύξει πτώχευση ("...This could be the moment for Greece to default...") επαναφέροντας σενάρια που κυριαρχούσαν στα διεθνή ΜΜΕ πριν δύο χρόνια.
Έτσι, παρά τη διαβεβαίωση της κυβέρνησης πως δεν θα περιλαμβάνονται νέα μέτρα στο Μεσοπρόθεσμο, αλλά οι στόχοι του προγράμματος, βέβαιο είναι ότι οι στόχοι αυτοί θα περιλαμβάνουν και "σκληρά μέτρα". Μεταξύ τους περιλαμβάνονται τα "ορόσημα" για τα 2 δισ. ευρώ των δόσεων που απομένουν, αλλά και νέα μέτρα για την επόμενη τριετία. Στα "ορόσημα" περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων φόροι υπέρ τρίτων και ρυθμίσεις σε υγεία, συνταξιοδοτικό και ενέργεια.
