του Κοσμά Κέφαλου
«Θα προχωρήσουμε χωρίς τους κομμουνιστές;», είναι το αγωνιώδες ερώτημα των συνεργατών του Γιάννη Πασαλίδη. Η Ελλάδα έχει αποτινάξει τη γερμανική κατοχή και έχει υποστεί έναν Εμφύλιο. Το κομμουνιστικό κίνημα έχει ηττηθεί, το ΚΚΕ έχει τεθεί εκτός νόμου και όλα σχεδόν τα στελέχη του είναι εκτοπισμένα. Ο Πασαλίδης, υλοποιώντας το όραμά του για μια ενιαία Αριστερά, ιδρύει το 1951 την ΕΔΑ, ως συνασπισμό 5 κομμάτων και με τη συμμετοχή βουλευτών που ιδεολογικά ανήκαν στο ΚΚΕ.
Ο Γιάννης Πασαλίδης γεννήθηκε το 1885 στην Τραπεζούντα του Πόντου, τελείωσε το Ρωσικό γυμνάσιο στην Τιφλίδα και σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Οδησσού. Το 1918 εκλέγεται με τους μενσεβίκους στο Κοινοβούλιο της Γεωργίας και εκτελεί χρέη υπουργού Υγείας. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση βρίσκεται στο Βερολίνο, από όπου σκιαγραφεί σε γράμματά του τις πολιτικές του θέσεις και την έννοια της σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Η ρωσική λογοτεχνία αλλά και ο γερμανικός ορθολογισμός και ο κλασικός πολιτισμός διαμόρφωσαν καθοριστικά την ψυχοσύνθεσή του.
Το 1922 έρχεται στην Ελλάδα και εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη. Ασκεί το επάγγελμα του ιατρού-μαιευτήρα, προσφέροντας αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του σε όσους έχουν ανάγκη. Δικαίως τον αποκαλούν «ο γιατρός των φτωχών».
Συνεργάζεται με τον Αλ. Παπαναστασίου και εκλέγεται στην Εθνοσυνέλευση του 1924 πληρεξούσιος βουλευτής Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συλλαμβάνεται ως μέλος του ΕΑΜ από τους Γερμανούς και του επιβάλλεται εγκλεισμός στις φυλακές του Επταπυργίου.
Στις εκλογές 11ης Μαΐου 1958, μόλις 9 χρόνια από την ήττα του κομμουνιστικού κινήματος, η ΕΔΑ αναδεικνύεται αξιωματική αντιπολίτευση με 24,49% και 79 βουλευτές. Στην ιδιαίτερη περιφέρεια του Πασαλίδη, τη Θεσσαλονίκη, η ΕΔΑ είναι πρώτο κόμμα με 43%!
Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής διαθέτει όλο τον διωκτικό μηχανισμό στον υπουργό Εθνικής Ασφαλείας Ευ. Καλαντζή (στοιχεία από το βιβλίο του «Σαράντα χρόνια αναμνήσεις»), προκειμένου να μειώσει τη δύναμη της ΕΔΑ. Αρχίζουν συλλήψεις και εκτοπίσεις, ενώ η κρατική βία ενθαρρύνει το παρακράτος. Βλέποντας τη δικτατορία να πλησιάζει, ο Πασαλίδης αποτρέπει βίαιες αντιδράσεις μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Ο εγγονός του Γιάννης Νισύριος περιγράφει έναν άνθρωπο με ελεύθερες απόψεις, χωρίς προκαταλήψεις. Αν και ήταν σφόδρα αντιμοναρχικός, αντιτάχθηκε στην εκτέλεση των έξι υπαιτίων της μικρασιατικής καταστροφής. Αν και αποτρέπει τον Ζαχαριάδη στο να προχωρήσει στον ένοπλο αγώνα, προβλέποντας τις οδυνηρές συνέπειες του Εμφυλίου, «ανέλαβε τη βαριά ευθύνη να στεγάσει κάτω από την ΕΔΑ την παράταξη που είχε συντριβεί στον ένοπλο αγώνα» (Π. Κανελλόπουλος). Αν και εκδιώχθηκε από τα σταλινικά στρατεύματα, ζήτησε την αναγνώριση της Σοβιετικής Ένωσης από τη Βουλή του 1924. Πολύ αργότερα, όταν ο Χρουστσόφ προχωράει στην αποκαθήλωση του Στάλιν, ο Πασαλίδης θα πει: «όταν γκρεμίζεται το είδωλο κλονίζεται και η θρησκεία».
Ο Γιάννης Πασαλίδης διετέλεσε πρόεδρος της ΕΔΑ και βουλευτής Θεσσαλονίκης από το 1951 μέχρι τη δικτατορία. Η χούντα φοβήθηκε τον ηλικιωμένο ηγέτη της Αριστεράς και του επέβαλε κατ' οίκον περιορισμό. Τον φοβήθηκε ακόμα και νεκρό, και απαγόρευσε στις 14 Μαρτίου 1968 τη γνωστοποίηση του θανάτου του.
Πηγή Η ΑΥΓΗ
«Θα προχωρήσουμε χωρίς τους κομμουνιστές;», είναι το αγωνιώδες ερώτημα των συνεργατών του Γιάννη Πασαλίδη. Η Ελλάδα έχει αποτινάξει τη γερμανική κατοχή και έχει υποστεί έναν Εμφύλιο. Το κομμουνιστικό κίνημα έχει ηττηθεί, το ΚΚΕ έχει τεθεί εκτός νόμου και όλα σχεδόν τα στελέχη του είναι εκτοπισμένα. Ο Πασαλίδης, υλοποιώντας το όραμά του για μια ενιαία Αριστερά, ιδρύει το 1951 την ΕΔΑ, ως συνασπισμό 5 κομμάτων και με τη συμμετοχή βουλευτών που ιδεολογικά ανήκαν στο ΚΚΕ.
Ο Γιάννης Πασαλίδης γεννήθηκε το 1885 στην Τραπεζούντα του Πόντου, τελείωσε το Ρωσικό γυμνάσιο στην Τιφλίδα και σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Οδησσού. Το 1918 εκλέγεται με τους μενσεβίκους στο Κοινοβούλιο της Γεωργίας και εκτελεί χρέη υπουργού Υγείας. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση βρίσκεται στο Βερολίνο, από όπου σκιαγραφεί σε γράμματά του τις πολιτικές του θέσεις και την έννοια της σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Η ρωσική λογοτεχνία αλλά και ο γερμανικός ορθολογισμός και ο κλασικός πολιτισμός διαμόρφωσαν καθοριστικά την ψυχοσύνθεσή του.
Το 1922 έρχεται στην Ελλάδα και εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη. Ασκεί το επάγγελμα του ιατρού-μαιευτήρα, προσφέροντας αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του σε όσους έχουν ανάγκη. Δικαίως τον αποκαλούν «ο γιατρός των φτωχών».
Συνεργάζεται με τον Αλ. Παπαναστασίου και εκλέγεται στην Εθνοσυνέλευση του 1924 πληρεξούσιος βουλευτής Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συλλαμβάνεται ως μέλος του ΕΑΜ από τους Γερμανούς και του επιβάλλεται εγκλεισμός στις φυλακές του Επταπυργίου.
Στις εκλογές 11ης Μαΐου 1958, μόλις 9 χρόνια από την ήττα του κομμουνιστικού κινήματος, η ΕΔΑ αναδεικνύεται αξιωματική αντιπολίτευση με 24,49% και 79 βουλευτές. Στην ιδιαίτερη περιφέρεια του Πασαλίδη, τη Θεσσαλονίκη, η ΕΔΑ είναι πρώτο κόμμα με 43%!
Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής διαθέτει όλο τον διωκτικό μηχανισμό στον υπουργό Εθνικής Ασφαλείας Ευ. Καλαντζή (στοιχεία από το βιβλίο του «Σαράντα χρόνια αναμνήσεις»), προκειμένου να μειώσει τη δύναμη της ΕΔΑ. Αρχίζουν συλλήψεις και εκτοπίσεις, ενώ η κρατική βία ενθαρρύνει το παρακράτος. Βλέποντας τη δικτατορία να πλησιάζει, ο Πασαλίδης αποτρέπει βίαιες αντιδράσεις μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Ο εγγονός του Γιάννης Νισύριος περιγράφει έναν άνθρωπο με ελεύθερες απόψεις, χωρίς προκαταλήψεις. Αν και ήταν σφόδρα αντιμοναρχικός, αντιτάχθηκε στην εκτέλεση των έξι υπαιτίων της μικρασιατικής καταστροφής. Αν και αποτρέπει τον Ζαχαριάδη στο να προχωρήσει στον ένοπλο αγώνα, προβλέποντας τις οδυνηρές συνέπειες του Εμφυλίου, «ανέλαβε τη βαριά ευθύνη να στεγάσει κάτω από την ΕΔΑ την παράταξη που είχε συντριβεί στον ένοπλο αγώνα» (Π. Κανελλόπουλος). Αν και εκδιώχθηκε από τα σταλινικά στρατεύματα, ζήτησε την αναγνώριση της Σοβιετικής Ένωσης από τη Βουλή του 1924. Πολύ αργότερα, όταν ο Χρουστσόφ προχωράει στην αποκαθήλωση του Στάλιν, ο Πασαλίδης θα πει: «όταν γκρεμίζεται το είδωλο κλονίζεται και η θρησκεία».
Ο Γιάννης Πασαλίδης διετέλεσε πρόεδρος της ΕΔΑ και βουλευτής Θεσσαλονίκης από το 1951 μέχρι τη δικτατορία. Η χούντα φοβήθηκε τον ηλικιωμένο ηγέτη της Αριστεράς και του επέβαλε κατ' οίκον περιορισμό. Τον φοβήθηκε ακόμα και νεκρό, και απαγόρευσε στις 14 Μαρτίου 1968 τη γνωστοποίηση του θανάτου του.
Πηγή Η ΑΥΓΗ
