Το σχόλιο της Λουτσιάνα Καστελίνα, πρώην
βουλευτού και ευρωβουλευτού του PDUP και του Ιταλικού ΚΚ
Είχα την τύχη να γνωρίσω και να συνεχίσω να συναναστρέφομαι για πολλές δεκαετίες έναν από τους μεγάλους, ή μάλλον εξαιρετικούς, πρωταγωνιστές της κομμουνιστικής ιστορίας του προηγούμενου αιώνα: τον Κώστα Φιλίνη, που πέθανε χθες στην Αθήνα. Πέρασε μια ζωή ανάμεσα στην φυλακή και την παρανομία, ακολουθώντας την ταραγμένη πολιτική ζωή της χώρας του, της Ελλάδας. Κάθε φορά, στις σύντομες αναλαμπές ελευθερίας, ήταν έτοιμος να ρισκάρει ξανά, με τη φρεσκάδα, την αισιοδοξία και τη διαύγεια ενός παιδιού.
Ο πόλεμος του 1940 βρήκε τον Κώστα ενώ ήταν φοιτητής του Πολυτεχνείου της Αθήνας, ήταν ήδη στέλεχος της ελληνικής κομμουνιστικής νεολαίας και αργότερα παράνομος κατά τη διάρκεια της φασιστικής ιταλικής και γερμανικής κατοχής. Το 1943 ήταν στην Κεντρική Επιτροπή και μετά στην προεδρία της ελληνικής αντιφασιστικής νεολαίας, της ένδοξης ΕΠΟΝ.
Το τέλος του πολέμου, όπως ξέρουμε, δεν οδήγησε την Ελλάδα στην ελευθερία και την ειρήνη, γιατί η χώρα ξανάπεσε αμέσως σε έναν αιματηρό και επώδυνο εμφύλιο πόλεμο, όπου ο Κώστας πολέμησε εκ νέου ως παράνομος για 8 ολόκληρα χρόνια, μέχρι τη σύλληψή του, το 1955, οπότε και καταδικάστηκε σε ισόβια από το στρατιωτικό δικαστήριο. Εγώ άκουσα να μιλάνε γι' αυτόν για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του '50, με την ευκαιρία της σημαντικής εκλογικής επιτυχίας της ΕΔΑ, της νόμιμης οργάνωσης μέσα στην οποία δρούσαν οι κομμουνιστές, το κόμμα των οποίων ήταν πάντα παράνομο. Γι' αυτόν, όπως και για τόσους άλλους συντρόφους, που για δεκαετίες ενάλλασσαν τις κακουχίες της φυλακής και της παρανομίας. Κατάφερα να τον συναντήσω μόνο το 1966, γιατί είχε αποφυλακιστεί, τη μικρή περίοδο που η κυβέρνηση του γέρου Παπανδρέου, του Γιώργου, είχε ξαναδημιουργήσει μια εύθραυστη δημοκρατία. Μα επρόκειτο για μια σύντομη ελευθερία: μετά από κάτι περισσότερο από ένα χρόνο το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, τον Απρίλιο του 1967, θα τον εξαναγκάσει σε νέα παρανομία, την τρίτη της ζωής του. Δεν είχε σκεφτεί ποτέ να φύγει, να βρει επιτέλους ένα καταφύγιο. Αντίθετα, ήταν γι' αυτόν φυσικό να ξαναρχίσει τον αγώνα και μαζί με τον Θεοδωράκη δημιούργησαν το ΠΑΜ, την οργάνωση αντίστασης στον νέο φασισμό. Μετά από μερικούς μήνες, το φθινόπωρο, τον συνέλαβαν ξανά. Τον είδα τότε στην Αθήνα, στο δικαστήριο, από μακριά, στη δίκη που τον καταδίκασαν για δεύτερη φορά σε ισόβια. Μα όλα αυτά τα χρόνια και χρόνια της φυλακής δεν τον λύγισαν ποτέ. Έγραψε πάρα πολύ και πολλά ήταν τα βιβλία του για την πολιτική και τη θεωρητική εμβάθυνση.
Όταν ήταν φυλακισμένος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο νησί της Αίγινας, το 1968, ο Κώστας ήταν πρωταγωνιστής στη διάσπαση του ελληνικού ΚΚ, υπεύθυνου για τον σεχταρισμό και την τυφλή εξάρτησή του από τη Μόσχα και των όχι λίγων λαθών του. Ήταν μέσα από τη φυλακή που έγινε ένας από τους ιδρυτές της νέας οργάνωσης, ως μέλος του Πολιτικού Γραφείου, του ΚΚΕ Εσωτερικού, όπως ονομάστηκε, για να δείξουν ότι δεν ήθελαν να παίρνουν διαταγές από το εξωτερικό. Οι φοιτητικές εξεγέρσεις που κατέληξαν στη μεγάλη εξέγερση του Πολυτεχνείου της Αθήνας το 1973 εξανάγκασαν τους συνταγματάρχες, που είχαν ταρακουνηθεί, να απελευθερώσουν έναν αριθμό κρατουμένων, αλλά ο Κώστας δεν αρνήθηκε ούτε τότε να αντισταθεί, μέχρι την τελική πτώση του στρατιωτικού καθεστώτος.
Στα πιο πρόσφατα χρόνια ο Κώστας Φιλίνης έκανε πολλά πράγματα: συμμετείχε δραστήρια σε πολλά εγχειρήματα ενοποίησης της ελληνικής Αριστεράς, την Ελληνική Αριστερά, μετά τον Συνασπισμό, τώρα τον ΣΥΡΙΖΑ. Είχα την τιμή να είμαι μαζί του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου είχε εκλεγεί τη δεκαετία του '80. Ο θάνατός του αποτελεί για μένα ένα μεγάλο προσωπικό και πολιτικό πόνο. Ήθελα να τον συμμεριστώ με τους αναγνώστες του "Μανιφέστο" γιατί η ζωή του Κώστα Φιλίνη μάς κάνει να σκεφτόμαστε πια ήταν η ιστορία των κομμουνιστών. Η κόρη του Άννα Φιλίνη, που κατά τη διάρκεια της δικτατορίας έζησε στην Ιταλία και είναι συντρόφισσα του ΣΥΡΙΖΑ, θέλουμε να ξέρει ότι όλοι μαζί τη σφίγγουμε στην αγκαλιά μας.
* Το σχόλιο της Λουτσιάνα Καστελίνα, πρώην βουλευτού και ευρωβουλευτού του PDUP και του Ιταλικού ΚΚ και ιδρυτικού στελέχους του "Μανιφέστο" και της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, δημοσιεύτηκε στην πρώτη σελίδα τις ιταλικής κομμουνιστικής εφημερίδας στις 21/1/2014.
Είχα την τύχη να γνωρίσω και να συνεχίσω να συναναστρέφομαι για πολλές δεκαετίες έναν από τους μεγάλους, ή μάλλον εξαιρετικούς, πρωταγωνιστές της κομμουνιστικής ιστορίας του προηγούμενου αιώνα: τον Κώστα Φιλίνη, που πέθανε χθες στην Αθήνα. Πέρασε μια ζωή ανάμεσα στην φυλακή και την παρανομία, ακολουθώντας την ταραγμένη πολιτική ζωή της χώρας του, της Ελλάδας. Κάθε φορά, στις σύντομες αναλαμπές ελευθερίας, ήταν έτοιμος να ρισκάρει ξανά, με τη φρεσκάδα, την αισιοδοξία και τη διαύγεια ενός παιδιού.
Ο πόλεμος του 1940 βρήκε τον Κώστα ενώ ήταν φοιτητής του Πολυτεχνείου της Αθήνας, ήταν ήδη στέλεχος της ελληνικής κομμουνιστικής νεολαίας και αργότερα παράνομος κατά τη διάρκεια της φασιστικής ιταλικής και γερμανικής κατοχής. Το 1943 ήταν στην Κεντρική Επιτροπή και μετά στην προεδρία της ελληνικής αντιφασιστικής νεολαίας, της ένδοξης ΕΠΟΝ.
Το τέλος του πολέμου, όπως ξέρουμε, δεν οδήγησε την Ελλάδα στην ελευθερία και την ειρήνη, γιατί η χώρα ξανάπεσε αμέσως σε έναν αιματηρό και επώδυνο εμφύλιο πόλεμο, όπου ο Κώστας πολέμησε εκ νέου ως παράνομος για 8 ολόκληρα χρόνια, μέχρι τη σύλληψή του, το 1955, οπότε και καταδικάστηκε σε ισόβια από το στρατιωτικό δικαστήριο. Εγώ άκουσα να μιλάνε γι' αυτόν για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του '50, με την ευκαιρία της σημαντικής εκλογικής επιτυχίας της ΕΔΑ, της νόμιμης οργάνωσης μέσα στην οποία δρούσαν οι κομμουνιστές, το κόμμα των οποίων ήταν πάντα παράνομο. Γι' αυτόν, όπως και για τόσους άλλους συντρόφους, που για δεκαετίες ενάλλασσαν τις κακουχίες της φυλακής και της παρανομίας. Κατάφερα να τον συναντήσω μόνο το 1966, γιατί είχε αποφυλακιστεί, τη μικρή περίοδο που η κυβέρνηση του γέρου Παπανδρέου, του Γιώργου, είχε ξαναδημιουργήσει μια εύθραυστη δημοκρατία. Μα επρόκειτο για μια σύντομη ελευθερία: μετά από κάτι περισσότερο από ένα χρόνο το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, τον Απρίλιο του 1967, θα τον εξαναγκάσει σε νέα παρανομία, την τρίτη της ζωής του. Δεν είχε σκεφτεί ποτέ να φύγει, να βρει επιτέλους ένα καταφύγιο. Αντίθετα, ήταν γι' αυτόν φυσικό να ξαναρχίσει τον αγώνα και μαζί με τον Θεοδωράκη δημιούργησαν το ΠΑΜ, την οργάνωση αντίστασης στον νέο φασισμό. Μετά από μερικούς μήνες, το φθινόπωρο, τον συνέλαβαν ξανά. Τον είδα τότε στην Αθήνα, στο δικαστήριο, από μακριά, στη δίκη που τον καταδίκασαν για δεύτερη φορά σε ισόβια. Μα όλα αυτά τα χρόνια και χρόνια της φυλακής δεν τον λύγισαν ποτέ. Έγραψε πάρα πολύ και πολλά ήταν τα βιβλία του για την πολιτική και τη θεωρητική εμβάθυνση.
Όταν ήταν φυλακισμένος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο νησί της Αίγινας, το 1968, ο Κώστας ήταν πρωταγωνιστής στη διάσπαση του ελληνικού ΚΚ, υπεύθυνου για τον σεχταρισμό και την τυφλή εξάρτησή του από τη Μόσχα και των όχι λίγων λαθών του. Ήταν μέσα από τη φυλακή που έγινε ένας από τους ιδρυτές της νέας οργάνωσης, ως μέλος του Πολιτικού Γραφείου, του ΚΚΕ Εσωτερικού, όπως ονομάστηκε, για να δείξουν ότι δεν ήθελαν να παίρνουν διαταγές από το εξωτερικό. Οι φοιτητικές εξεγέρσεις που κατέληξαν στη μεγάλη εξέγερση του Πολυτεχνείου της Αθήνας το 1973 εξανάγκασαν τους συνταγματάρχες, που είχαν ταρακουνηθεί, να απελευθερώσουν έναν αριθμό κρατουμένων, αλλά ο Κώστας δεν αρνήθηκε ούτε τότε να αντισταθεί, μέχρι την τελική πτώση του στρατιωτικού καθεστώτος.
Στα πιο πρόσφατα χρόνια ο Κώστας Φιλίνης έκανε πολλά πράγματα: συμμετείχε δραστήρια σε πολλά εγχειρήματα ενοποίησης της ελληνικής Αριστεράς, την Ελληνική Αριστερά, μετά τον Συνασπισμό, τώρα τον ΣΥΡΙΖΑ. Είχα την τιμή να είμαι μαζί του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου είχε εκλεγεί τη δεκαετία του '80. Ο θάνατός του αποτελεί για μένα ένα μεγάλο προσωπικό και πολιτικό πόνο. Ήθελα να τον συμμεριστώ με τους αναγνώστες του "Μανιφέστο" γιατί η ζωή του Κώστα Φιλίνη μάς κάνει να σκεφτόμαστε πια ήταν η ιστορία των κομμουνιστών. Η κόρη του Άννα Φιλίνη, που κατά τη διάρκεια της δικτατορίας έζησε στην Ιταλία και είναι συντρόφισσα του ΣΥΡΙΖΑ, θέλουμε να ξέρει ότι όλοι μαζί τη σφίγγουμε στην αγκαλιά μας.
* Το σχόλιο της Λουτσιάνα Καστελίνα, πρώην βουλευτού και ευρωβουλευτού του PDUP και του Ιταλικού ΚΚ και ιδρυτικού στελέχους του "Μανιφέστο" και της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, δημοσιεύτηκε στην πρώτη σελίδα τις ιταλικής κομμουνιστικής εφημερίδας στις 21/1/2014.
