Το Ποντίκι
Μπορεί η επιτροπεία να μην έχει ακόμη αποσαφηνιστεί πλήρως, μπορεί το φορολογικό να μην έχει ακόμη ψηφιστεί, αλλά ο λογαριασμός που μας έρχεται από Μνημόνιο και το νέο σύστημα φορολόγησης είναι τόσο μεγάλος, που είναι πολύ χρήσιμο να δούμε τι μπορεί να σημαίνει για εμάς. Για να ξέρουμε και τι (περίπου) θα σημαίνει και για την τσέπη μας.
Από την περασμένη εβδομάδα που ρίξαμε την πρώτη ματιά στο θέμα είδαμε ότι για μία ακόμη φορά τη νύφη καλούνται να πληρώσουν τα συνήθη υποζύγια, ενώ απεναντίας οι πλούσιοι και έχοντες τη σκαπουλάρουν. Ο αρμόδιος υφυπουργός Γ. Μαυραγάνης και οι υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών επεξεργάζονται την τελική μορφή του νέου «κώδικα φορολογίας εισοδήματος», ο οποίος με τα τουλάχιστον 90 άρθρα του θα φέρει τα πάνω κάτω στη φορολογία όλων. Τα όσα προβλέπονται μπορεί να τροποποιηθούν μέχρι τη Βουλή, αλλά μέχρι τότε οι κεντρικές αλλαγές που έρχονται είναι:
1. Η νέα κλίμακα φορολόγησης μισθωτών - συνταξιούχων δεν προβλέπει αφορολόγητο όριο και έχει τρεις συντελεστές. Καταργούνται και τα πρόσθετα αφορολόγητα για τα παιδιά. Το εισόδημά μας από το πρώτο ευρώ μέχρι και το όριο των 25.000 ευρώ θα φορολογείται με 21%. Το εισόδημα από τα 25.000 ευρώ έως τα 48.000 ευρώ θα φορολογείται με 36%, ενώ από εκεί και πάνω επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 45%.
2. Για να προστατευτούν οι χαμηλόμισθοι καθιερώνεται έκπτωση φόρου ύψους 1.950 ευρώ για έχοντες εισόδημα έως 18.000 ευρώ. Για όσους δηλώνουν από 18.000 έως 29.000 ευρώ η έκπτωση φόρου θα μειώνεται κατά 50 ευρώ για κάθε 1.000 ευρώ εισοδήματος. Δηλαδή, για εισόδημα 19.000 ευρώ η έκπτωση φόρου θα είναι 1.900 ευρώ, για εισόδημα 20.000 ευρώ θα υπάρχει έκπτωση φόρου 1.850 ευρώ κ.ο.κ. Για εισοδήματα από 29.000 ευρώ και πάνω, η έκπτωση φόρου θα ψαλιδίζεται κατά 100 ευρώ. Δηλαδή, από το εισόδημα όσων δηλώνουν 29.000 ευρώ θα αφαιρούνται 1.400 ευρώ. Όποιος δηλώνει από 42.000 ευρώ και πάνω, δεν θα έχει καμία έκπτωση φόρου.
3. Καταργούνται όλες οι εκπτώσεις φόρου και οι φορολογικές απαλλαγές. Παραμένει μόνο η έκπτωση φόρου για τις ιατρικές δαπάνες (έκπτωση φόρου 10% επί των δαπανών με μέγιστο όριο τα 3.000 ευρώ), για τη διατροφή που καταβάλλει ο ένας σύζυγος στον άλλο και για τις δωρεές. Οι έχοντες αναπηρία άνω του 67% θα γλιτώνουν μόνο 200 ευρώ.
4. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα φορολογούνται με 26% για τα καθαρά κέρδη μέχρι τις 50.000 ευρώ και με 33% από αυτό το όριο και πάνω. Αν έχουν το πολύ τρεις «πελάτες» με τους οποίους έχουν υπογράψει σύμβαση, τότε το εισόδημά τους ανεξαρτήτως ύψους θα φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών και των συνταξιούχων. Επαγγελματίας με εισόδημα 10.000 ευρώ θα πληρώνει με το νέο σύστημα 2.600 ευρώ, δηλαδή 2.100 ευρώ περισσότερα σε σχέση με πέρυσι. Αντιθέτως, μεγαλοεπαγγελματίας με αποδοχές 100.000 ευρώ θα γλιτώνει 2.920 ευρώ, καθώς θα πληρώνει 29.500 ευρώ αντί για 32.420 ευρώ.
5. Οι ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες θα φορολογούνται όπως και οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Θα προκύψουν σημαντικές επιβαρύνσεις, καθώς καταργείται η επιχειρηματική αμοιβή που επέτρεπε στους ιδιοκτήτες αυτών των εταιρειών να μην φορολογούνται για ένα τμήμα του εισοδήματός τους.
6. Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής μειώνεται στο 33%. Το σύνολο των κερδών θα φορολογείται με 26%. Αν η εταιρεία αποφασίσει να μοιράσει κέρδη, θα φορολογείται με 10% επί του μερίσματος (θεσπίζεται και προκαταβολή 10% επί του μερίσματος).
Ελεύθεροι επαγγελματίες
Εκτός από το νέο σύστημα φορολόγησης, το οποίο καταργεί το αφορολόγητο και αυξάνει την επιβάρυνση ακόμη και κατά… 1.700% ειδικά για τους μικρομεσαίους, οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν και το νέο σύστημα αντικειμενικών κριτηρίων φορολόγησης. Όσοι θα συλλαμβάνονται να υποπίπτουν σε φορολογικές παραβάσεις θα υφίστανται «φούσκωμα» του τζίρου και «ξεφούσκωμα» φορολογικών δαπανών, κάτι που θα οδηγεί σε αύξηση του φόρου. Το φορολογικό νομοσχέδιο θα προβλέπει όμως και μια δίοδο… διαφυγής: όποιος συμβιβαστεί αποδεχόμενος τον πρόσθετο φόρο, θα εξασφαλίζει έκπτωση 50%.
Το νέο αντικειμενικό σύστημα φορολόγησης θα ισχύει για φυσικά και νομικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στις ακόλουθες περιπτώσεις:
1. Όταν δεν τηρούνται τα βιβλία και στοιχεία που προβλέπει ο νέος Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων.
2. Όταν δεν προσκομίζονται έπειτα από δύο τουλάχιστον προσκλήσεις για τακτικό φορολογικό έλεγχο τα τηρούμενα βιβλία.
3. Όταν δεν φυλάσσονται τα βιβλία ή τα στοιχεία, τα φορολογικά στοιχεία και οι ταμειακές μηχανές.
4. Όταν εντοπίζονται φορολογικές παραβάσεις για τον επαγγελματία (μη έκδοση αποδείξεων, έκδοση πλαστών και εικονικών τιμολογίων, σύνταξη ανακριβούς απογραφής κ.λπ.).
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι προφανές ότι δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ο πραγματικός τζίρος του φορολογούμενου. Γι’ αυτό, τα έσοδα (και κατά συνέπεια ο φόρος) θα προκύπτει με βάση τα ακόλουθα κριτήρια:
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες θα λαμβάνονται υπόψη: Ο χρόνος και ο τρόπος άσκησης του επαγγέλματος, ο τόπος άσκησης του επαγγέλματος, όπως επίσης η ειδικότητα και ο επιστημονικός τίτλος, το προσωπικό που απασχολείται (εφόσον αυτό υπάρχει) και το ύψος των επαγγελματικών δαπανών. Μετά τον «αντικειμενικό υπολογισμό» των εσόδων, θα πρέπει να προκύπτει το καθαρό εισόδημα. Για να γίνει αυτό, ο «θεωρητικός τζίρος», όπως αυτός θα έχει προκύψει με τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν, θα πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή καθαρού κέρδους ομοειδών επιχειρήσεων. Θα λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος των κερδών της συγκεκριμένης χρονιάς.
Το ποσό που θα προκύπτει με αυτή τη μέθοδο θα προστίθεται στο κέρδος που υπολογίζεται με βάση τον συντελεστή καθαρού κέρδους (σ.σ.: είναι ένας συντελεστής ο οποίος προσδιορίζεται διοικητικά ανάλογα με τη δραστηριότητα).
Όσοι συλλαμβάνονται να έχουν υποπέσει και σε φορολογικές παραβάσεις (πλαστά τιμολόγια, εικονικά κ.λπ.), θα φορτώνονται και με επιπλέον φόρο καθώς, εκτός από την αξία της παράβασης, θα πρέπει να καταβάλουν προσαυξήσεις από 1 έως 5% για παραβάσεις από 10.000 έως 100.000 και άνω.
Τότε ο επαγγελματίας θα έχει δύο «όπλα» στα χέρια του: Είτε να επικαλεστεί ανωτέρα βία ώστε να αμφισβητήσει το ποσό του φόρου που προκύπτει με τα αντικειμενικά κριτήρια είτε να συμβιβαστεί ώστε να επιτύχει μείωση των προσαυξήσεων κατά 50%.
«Τσιμεντάρουν» με φόρους τα ακίνητα
Σε μια περίοδο που ο κόσμος αναγκάζεται να πουλάει ακίνητα κοψοχρονιά για να επιβιώσει, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να επαναφέρει τον φόρο υπεραξίας, ο οποίος μάλιστα θα υπολογίζεται με συντελεστή 20% επί της διαφοράς «τιμή πώλησης μείον τιμή κτήσης». Η φορολόγηση της υπεραξίας από την αγοραπωλησία ακινήτων αποτελεί… καημό για τη Νέα Δημοκρατία. Είχε θεσπιστεί επί υπουργίας Αλογοσκούφη το 2006, αλλά στην πράξη δεν λειτούργησε ποτέ, καθώς ήταν ο πρώτος φόρος που κατήργησε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου με τον φορολογικό νόμο του 2010. Τώρα, ο φόρος επανέρχεται (τουλάχιστον ενσωματώνεται στο προσχέδιο του φορολογικού νομοσχεδίου). Οι λεπτομέρειες εφαρμογής του είναι οι εξής:
1 Ο φόρος 20% θα επιβάλλεται στους πωλητές ακινήτου. Το πώς οι πωλητές απέκτησαν το ακίνητο (γονική παροχή, δωρεά, κληρονομιά, αγορά) δεν θα παίζει κανέναν ρόλο.
2 Ως αξία κτήσης του ακινήτου θα λογίζεται το ποσό που άξιζε το ακίνητο κατά το έτος κτήσης του.
3 Η υπεραξία – και κατά συνέπεια ο φόρος – θα μειώνεται ανάλογα με το πόσα χρόνια έχουν μεσολαβήσει από την απόκτηση μέχρι την πώληση του ακινήτου. Ειδικότερα:
• Αν από την απόκτηση μέχρι τη μεταβίβαση έχουν μεσολαβήσει από ένα έως πέντε χρόνια, η υπεραξία θα μειώνεται κατά 10%, καθώς η διαφορά «τιμή πώλησης μείον τιμή κτήσης» θα πολλαπλασιάζεται με συντελεστή 0,9.
• Συντελεστής 0,8 θα εφαρμόζεται στις περιπτώσεις διακράτησης από πέντε έως 10 έτη (φέρνει έκπτωση φόρου 20%).
• Από 10 έως 15 έτη, ο συντελεστής φτάνει στο 0,75 (και η έκπτωση φόρου στο 25%).
• Από 15 έως 20 χρόνια προβλέπεται έκπτωση 30% (συντελεστής 0,7).
• Από 20 έως 25 χρόνια ο φόρος μειώνεται κατά 35% (συντελεστής 0,65).
• Τέλος, για ακίνητα που έχουν παραμείνει στην κυριότητα του πωλητή για περισσότερα από 25 χρόνια, εφαρμόζεται μειωτικός συντελεστής 0,6, κάτι που σημαίνει μείωση του φόρου κατά 40%.
Το ότι θα προκύπτει υπεραξία είναι απολύτως βέβαιο, καθώς τόσο για τον υπολογισμό της τιμής κτήσης ενός ακινήτου όσο και για την τιμή πώλησης θα χρησιμοποιούνται ως «βάση» οι αντικειμενικές αξίες (οι οποίες όλα αυτά τα χρόνια μόνο αυξάνονται).
Ακόμη και αν κάποιος γράψει στο συμβόλαιο τιμή χαμηλότερη των αντικειμενικών, θα πληρώνει φόρο υπεραξίας με βάση τις αντικειμενικές. Αν λοιπόν δεν μειωθούν οι αντικειμενικές αξίες στο άμεσο μέλλον (κάτι απίθανο, καθώς η τρόικα φέρεται να πιέζει για αύξησή τους) η επιβάρυνση θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη για όλους. Μία μόνο δικλίδα ασφαλείας προβλέπεται στο νομοσχέδιο: θα απαλλάσσεται του φόρου φυσικό πρόσωπο εφόσον η υπεραξία δεν υπερβαίνει τις 25.000 ευρώ (υπό την προϋπόθεση ότι μέσα στην 5ετία θα προχωρεί στην πώληση μόνο ενός ακινήτου).
Με την επιβολή του φόρου υπεραξίας ανοίγει ο δρόμος για μείωση των φορολογικών συντελεστών που επιβάλλονται κατά την απόκτηση ακινήτου (και οι οποίοι σήμερα διαμορφώνονται στο 8-10%).
Αυξήσεις
Τα χαράτσια του Μνημονίου, που δεν έχουν τέλος, περιλαμβάνουν και αυξήσεις στα τιμολόγια των ΔΕΚΟ. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση συναίνεσε σε αυξήσεις άνω του 25% στα τιμολόγια ΟΣΕ, μετρό, τραμ και λεωφορείων, αλλά και σε μια άνοδο τουλάχιστο 8% στα τιμολόγια της ΔΕΗ, που ετοιμάζεται μόλις για τον Δεκέμβριο. Στην ΕΥΔΑΠ στήνεται νέα ρυθμιστική αρχή που θα αποφασίσει τις αυξήσεις. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι μεταφέρθηκε μεν ο χρόνος αύξησης εισιτηρίων για τις αστικές συγκοινωνίες, αλλά με αντάλλαγμα: στη συμφωνία να μην υπάρχει πλέον η αίρεση επανεξέτασης, αν τα έσοδα του ΟΑΣΑ βελτιωθούν. Η ίδια αίρεση απορρίφθηκε και για τα τρένα.
• Στις εταιρείες ύδρευσης τον Δεκέμβριο πρέπει να τεθεί σε λειτουργία η νέα Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων, η οποία θα αποφασίσει για τις αυξήσεις τιμολογίων σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ. Οι αυξήσεις πρέπει να γίνουν στην αρχή του 2013, καθώς θα ακολουθήσει η αποκρατικοποίηση μέσω του ΤΑΙΠΕΔ.
• Τον Δεκέμβριο αναμένονται οι αποφάσεις για αυξήσεις 9% στα τιμολόγια της ΔΕΗ. Η αύξηση των τιμολογίων θα γίνει με υπουργική απόφαση, η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου. Θα προβλέπει ότι σε ένα μεταβατικό διάστημα 6 μηνών (έως το τέλος Ιουνίου) για να ανασταλούν και όλα τα ειδικά τιμολόγια με την εξαίρεση κάποιων «ευαίσθητων κοινωνικά ομάδων».
Στη συμφωνία προβλέπεται ότι η συνολική αύξηση των τιμολογίων για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις έως τον Ιούνιο του 2013 πρέπει να είναι τουλάχιστον 12%. Ωστόσο, καθώς η αύξηση το 2012 ήταν 3%, πρέπει να νομοθετηθεί το υπόλοιπο 9% αυξήσεων τον Δεκέμβριο.
Είναι πιθανό η αύξηση να μην γίνει μεμιάς, αλλά σταδιακά έως τον Ιούνιο που λήγει η προθεσμία. Σε αίτημα της ελληνικής πλευράς να αναβληθεί για τότε, η απάντηση της τρόικας, σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν ότι πρέπει να αποφευχθεί απότομη αύξηση και γι’ αυτό θα πρέπει να αυξηθούν από τον Ιανουάριο του 2013.
Επίσης, αλλαγές έρχονται και στο εργασιακό καθεστώς της ΔΕΗ. Συμφωνήθηκε να γίνει μελέτη για να εκτιμηθεί το κόστος λειτουργίας της με βάση τις αποδοχές των εργαζομένων σε εταιρείες ηλεκτρισμού ανά την Ε.Ε., τις αναθέσεις εργασίας και την παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο. Έως τον Δεκέμβριο η ελληνική πλευρά φέρεται να συμφώνησε να προχωρήσει σε νομοθετικές αλλαγές ώστε αμοιβές και εργασιακό καθεστώς να εξισωθεί με αυτό του ιδιωτικού τομέα.
Σε ό,τι αφορά την αύξηση εισιτηρίων κατά 25% σε ΟΑΣΑ, ΟΣΕ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ, με βάση τον προηγούμενο προγραμματισμό του Μνημονίου οι αυξήσεις θα έπρεπε να γίνουν τον Ιανουάριο. Στον ΟΣΕ και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ δόθηκε παράταση έως τον Ιούνιο του 2013 και στον ΟΑΣΑ έως τον Οκτώβριο.
Εφιάλτης στα εργασιακά
Στις 12 Νοεμβρίου «πάγωσαν» τριετίες και… αποζημιώσεις. Η εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας, που αποκωδικοποιεί τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, αποκαλύπτει άλλη μια «παγίδα» για τους εργαζόμενους που χάνουν τη δουλειά τους. Όσοι έχουν συμπληρώσει 16 χρόνια στον ίδιο εργοδότη, είτε απολυθούν τώρα είτε απολυθούν ύστερα από μια δεκαετία, τα ίδια λεφτά θα πάρουν ως αποζημίωση. Το «colpo grosso» του υπουργείου Εργασίας θα ευνοήσει κυρίως τους μεγάλους ομίλους που θα προχωρήσουν σε «αναδιαρθρώσεις» (όπως βαφτίζουν τα κύματα απολύσεων ή τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου). Το παράδειγμα το αποδεικνύει:
Εργαζόμενος συμπλήρωσε την 12η Νοεμβρίου 2012 19 χρόνια στον ίδιο εργοδότη. Οι αποδοχές του ανέρχονται στα 3.000 ευρώ μεικτά. Αν ο εργαζόμενος απολυθεί αύριο, θα εισπράξει 12 ολόκληρους μισθούς συν τρεις μισθούς των 2.000 ευρώ ο καθένας (αυτό συμβαίνει επειδή για τις αποζημιώσεις άνω των 12 μισθών μπαίνει και πλαφόν 2.000 ευρώ σε κάθε μισθό πέραν του 12ου). Αν ο ίδιος εργαζόμενος απολυόταν το 2015, κανονικά θα έπρεπε να εισπράξει 12 μισθούς συν έξι μισθούς των 2.000 ευρώ. Αυτό όμως δεν θα συμβεί. Ακόμη κι αν ο εργαζόμενος απολυθεί το 2015, θα εισπράξει την αποζημίωση της 12ης Νοεμβρίου 2012. Αν μάλιστα ο εργαζόμενος απολυθεί με προειδοποίηση (η οποία θα φτάνει τους τέσσερις και όχι τους έξι μήνες), θα χάσει επιπλέον 50%. Όσον αφορά αυτούς που θα πιάσουν δουλειά μετά τη 12η Νοεμβρίου, η μέγιστη αποζημίωση θα φτάνει τους 12 μήνες και όχι τους 24, όπως προβλεπόταν μέχρι τώρα.
Σε ό,τι αφορά τις τριετίες, ο μισθός ακόμη και γι’ αυτόν που αμείβεται με τα κατώτερα όρια της Συλλογικής Σύμβασης θα παραμείνει καθηλωμένος στα επίπεδα της 12ης Νοεμβρίου του 2012, μέχρι η ανεργία στην Ελλάδα να πέσει κάτω από το 10%. Δηλαδή το… 2024. Αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος θα μάθει να ζει για τουλάχιστον 12 χρόνια με τις εξής επιλογές:
• 586,08 ευρώ εφόσον η προϋπηρεσία του δεν υπερβαίνει τα τρία χρόνια.
• 644,69 ευρώ εφόσον έχει συμπληρώσει έως 6 χρόνια.
• 703,3 ευρώ για προϋπηρεσία έως 9 χρόνια και
• 761,9 ευρώ για προϋπηρεσία άνω των εννέα ετών.
Τα ποσά είναι μεικτά και υπόκεινται σε κράτηση ασφαλιστικών εισφορών με συντελεστή 16,5%, αλλά και φόρο εισοδήματος. Όσο για τους νέους κάτω των 25 ετών, θα πρέπει να συμβιβαστούν με τα 510,95 ευρώ ή τα 562,05 ευρώ, αν έχουν συμπληρώσει τη 12η Νοεμβρίου τουλάχιστον μια τριετία. Οι μισθοί αυτοί θα «κλειδώσουν» και νομοθετικά με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου. Με την ίδια πράξη θα περάσει στη… λήθη και το επίδομα γάμου (από την 1.4.2013).
Μπορεί η επιτροπεία να μην έχει ακόμη αποσαφηνιστεί πλήρως, μπορεί το φορολογικό να μην έχει ακόμη ψηφιστεί, αλλά ο λογαριασμός που μας έρχεται από Μνημόνιο και το νέο σύστημα φορολόγησης είναι τόσο μεγάλος, που είναι πολύ χρήσιμο να δούμε τι μπορεί να σημαίνει για εμάς. Για να ξέρουμε και τι (περίπου) θα σημαίνει και για την τσέπη μας.
Από την περασμένη εβδομάδα που ρίξαμε την πρώτη ματιά στο θέμα είδαμε ότι για μία ακόμη φορά τη νύφη καλούνται να πληρώσουν τα συνήθη υποζύγια, ενώ απεναντίας οι πλούσιοι και έχοντες τη σκαπουλάρουν. Ο αρμόδιος υφυπουργός Γ. Μαυραγάνης και οι υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών επεξεργάζονται την τελική μορφή του νέου «κώδικα φορολογίας εισοδήματος», ο οποίος με τα τουλάχιστον 90 άρθρα του θα φέρει τα πάνω κάτω στη φορολογία όλων. Τα όσα προβλέπονται μπορεί να τροποποιηθούν μέχρι τη Βουλή, αλλά μέχρι τότε οι κεντρικές αλλαγές που έρχονται είναι:
1. Η νέα κλίμακα φορολόγησης μισθωτών - συνταξιούχων δεν προβλέπει αφορολόγητο όριο και έχει τρεις συντελεστές. Καταργούνται και τα πρόσθετα αφορολόγητα για τα παιδιά. Το εισόδημά μας από το πρώτο ευρώ μέχρι και το όριο των 25.000 ευρώ θα φορολογείται με 21%. Το εισόδημα από τα 25.000 ευρώ έως τα 48.000 ευρώ θα φορολογείται με 36%, ενώ από εκεί και πάνω επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 45%.
2. Για να προστατευτούν οι χαμηλόμισθοι καθιερώνεται έκπτωση φόρου ύψους 1.950 ευρώ για έχοντες εισόδημα έως 18.000 ευρώ. Για όσους δηλώνουν από 18.000 έως 29.000 ευρώ η έκπτωση φόρου θα μειώνεται κατά 50 ευρώ για κάθε 1.000 ευρώ εισοδήματος. Δηλαδή, για εισόδημα 19.000 ευρώ η έκπτωση φόρου θα είναι 1.900 ευρώ, για εισόδημα 20.000 ευρώ θα υπάρχει έκπτωση φόρου 1.850 ευρώ κ.ο.κ. Για εισοδήματα από 29.000 ευρώ και πάνω, η έκπτωση φόρου θα ψαλιδίζεται κατά 100 ευρώ. Δηλαδή, από το εισόδημα όσων δηλώνουν 29.000 ευρώ θα αφαιρούνται 1.400 ευρώ. Όποιος δηλώνει από 42.000 ευρώ και πάνω, δεν θα έχει καμία έκπτωση φόρου.
3. Καταργούνται όλες οι εκπτώσεις φόρου και οι φορολογικές απαλλαγές. Παραμένει μόνο η έκπτωση φόρου για τις ιατρικές δαπάνες (έκπτωση φόρου 10% επί των δαπανών με μέγιστο όριο τα 3.000 ευρώ), για τη διατροφή που καταβάλλει ο ένας σύζυγος στον άλλο και για τις δωρεές. Οι έχοντες αναπηρία άνω του 67% θα γλιτώνουν μόνο 200 ευρώ.
4. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα φορολογούνται με 26% για τα καθαρά κέρδη μέχρι τις 50.000 ευρώ και με 33% από αυτό το όριο και πάνω. Αν έχουν το πολύ τρεις «πελάτες» με τους οποίους έχουν υπογράψει σύμβαση, τότε το εισόδημά τους ανεξαρτήτως ύψους θα φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών και των συνταξιούχων. Επαγγελματίας με εισόδημα 10.000 ευρώ θα πληρώνει με το νέο σύστημα 2.600 ευρώ, δηλαδή 2.100 ευρώ περισσότερα σε σχέση με πέρυσι. Αντιθέτως, μεγαλοεπαγγελματίας με αποδοχές 100.000 ευρώ θα γλιτώνει 2.920 ευρώ, καθώς θα πληρώνει 29.500 ευρώ αντί για 32.420 ευρώ.
5. Οι ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες θα φορολογούνται όπως και οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Θα προκύψουν σημαντικές επιβαρύνσεις, καθώς καταργείται η επιχειρηματική αμοιβή που επέτρεπε στους ιδιοκτήτες αυτών των εταιρειών να μην φορολογούνται για ένα τμήμα του εισοδήματός τους.
6. Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής μειώνεται στο 33%. Το σύνολο των κερδών θα φορολογείται με 26%. Αν η εταιρεία αποφασίσει να μοιράσει κέρδη, θα φορολογείται με 10% επί του μερίσματος (θεσπίζεται και προκαταβολή 10% επί του μερίσματος).
Ελεύθεροι επαγγελματίες
Εκτός από το νέο σύστημα φορολόγησης, το οποίο καταργεί το αφορολόγητο και αυξάνει την επιβάρυνση ακόμη και κατά… 1.700% ειδικά για τους μικρομεσαίους, οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν και το νέο σύστημα αντικειμενικών κριτηρίων φορολόγησης. Όσοι θα συλλαμβάνονται να υποπίπτουν σε φορολογικές παραβάσεις θα υφίστανται «φούσκωμα» του τζίρου και «ξεφούσκωμα» φορολογικών δαπανών, κάτι που θα οδηγεί σε αύξηση του φόρου. Το φορολογικό νομοσχέδιο θα προβλέπει όμως και μια δίοδο… διαφυγής: όποιος συμβιβαστεί αποδεχόμενος τον πρόσθετο φόρο, θα εξασφαλίζει έκπτωση 50%.
Το νέο αντικειμενικό σύστημα φορολόγησης θα ισχύει για φυσικά και νομικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στις ακόλουθες περιπτώσεις:
1. Όταν δεν τηρούνται τα βιβλία και στοιχεία που προβλέπει ο νέος Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων.
2. Όταν δεν προσκομίζονται έπειτα από δύο τουλάχιστον προσκλήσεις για τακτικό φορολογικό έλεγχο τα τηρούμενα βιβλία.
3. Όταν δεν φυλάσσονται τα βιβλία ή τα στοιχεία, τα φορολογικά στοιχεία και οι ταμειακές μηχανές.
4. Όταν εντοπίζονται φορολογικές παραβάσεις για τον επαγγελματία (μη έκδοση αποδείξεων, έκδοση πλαστών και εικονικών τιμολογίων, σύνταξη ανακριβούς απογραφής κ.λπ.).
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι προφανές ότι δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ο πραγματικός τζίρος του φορολογούμενου. Γι’ αυτό, τα έσοδα (και κατά συνέπεια ο φόρος) θα προκύπτει με βάση τα ακόλουθα κριτήρια:
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες θα λαμβάνονται υπόψη: Ο χρόνος και ο τρόπος άσκησης του επαγγέλματος, ο τόπος άσκησης του επαγγέλματος, όπως επίσης η ειδικότητα και ο επιστημονικός τίτλος, το προσωπικό που απασχολείται (εφόσον αυτό υπάρχει) και το ύψος των επαγγελματικών δαπανών. Μετά τον «αντικειμενικό υπολογισμό» των εσόδων, θα πρέπει να προκύπτει το καθαρό εισόδημα. Για να γίνει αυτό, ο «θεωρητικός τζίρος», όπως αυτός θα έχει προκύψει με τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν, θα πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή καθαρού κέρδους ομοειδών επιχειρήσεων. Θα λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος των κερδών της συγκεκριμένης χρονιάς.
Το ποσό που θα προκύπτει με αυτή τη μέθοδο θα προστίθεται στο κέρδος που υπολογίζεται με βάση τον συντελεστή καθαρού κέρδους (σ.σ.: είναι ένας συντελεστής ο οποίος προσδιορίζεται διοικητικά ανάλογα με τη δραστηριότητα).
Όσοι συλλαμβάνονται να έχουν υποπέσει και σε φορολογικές παραβάσεις (πλαστά τιμολόγια, εικονικά κ.λπ.), θα φορτώνονται και με επιπλέον φόρο καθώς, εκτός από την αξία της παράβασης, θα πρέπει να καταβάλουν προσαυξήσεις από 1 έως 5% για παραβάσεις από 10.000 έως 100.000 και άνω.
Τότε ο επαγγελματίας θα έχει δύο «όπλα» στα χέρια του: Είτε να επικαλεστεί ανωτέρα βία ώστε να αμφισβητήσει το ποσό του φόρου που προκύπτει με τα αντικειμενικά κριτήρια είτε να συμβιβαστεί ώστε να επιτύχει μείωση των προσαυξήσεων κατά 50%.
«Τσιμεντάρουν» με φόρους τα ακίνητα
Σε μια περίοδο που ο κόσμος αναγκάζεται να πουλάει ακίνητα κοψοχρονιά για να επιβιώσει, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να επαναφέρει τον φόρο υπεραξίας, ο οποίος μάλιστα θα υπολογίζεται με συντελεστή 20% επί της διαφοράς «τιμή πώλησης μείον τιμή κτήσης». Η φορολόγηση της υπεραξίας από την αγοραπωλησία ακινήτων αποτελεί… καημό για τη Νέα Δημοκρατία. Είχε θεσπιστεί επί υπουργίας Αλογοσκούφη το 2006, αλλά στην πράξη δεν λειτούργησε ποτέ, καθώς ήταν ο πρώτος φόρος που κατήργησε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου με τον φορολογικό νόμο του 2010. Τώρα, ο φόρος επανέρχεται (τουλάχιστον ενσωματώνεται στο προσχέδιο του φορολογικού νομοσχεδίου). Οι λεπτομέρειες εφαρμογής του είναι οι εξής:
1 Ο φόρος 20% θα επιβάλλεται στους πωλητές ακινήτου. Το πώς οι πωλητές απέκτησαν το ακίνητο (γονική παροχή, δωρεά, κληρονομιά, αγορά) δεν θα παίζει κανέναν ρόλο.
2 Ως αξία κτήσης του ακινήτου θα λογίζεται το ποσό που άξιζε το ακίνητο κατά το έτος κτήσης του.
3 Η υπεραξία – και κατά συνέπεια ο φόρος – θα μειώνεται ανάλογα με το πόσα χρόνια έχουν μεσολαβήσει από την απόκτηση μέχρι την πώληση του ακινήτου. Ειδικότερα:
• Αν από την απόκτηση μέχρι τη μεταβίβαση έχουν μεσολαβήσει από ένα έως πέντε χρόνια, η υπεραξία θα μειώνεται κατά 10%, καθώς η διαφορά «τιμή πώλησης μείον τιμή κτήσης» θα πολλαπλασιάζεται με συντελεστή 0,9.
• Συντελεστής 0,8 θα εφαρμόζεται στις περιπτώσεις διακράτησης από πέντε έως 10 έτη (φέρνει έκπτωση φόρου 20%).
• Από 10 έως 15 έτη, ο συντελεστής φτάνει στο 0,75 (και η έκπτωση φόρου στο 25%).
• Από 15 έως 20 χρόνια προβλέπεται έκπτωση 30% (συντελεστής 0,7).
• Από 20 έως 25 χρόνια ο φόρος μειώνεται κατά 35% (συντελεστής 0,65).
• Τέλος, για ακίνητα που έχουν παραμείνει στην κυριότητα του πωλητή για περισσότερα από 25 χρόνια, εφαρμόζεται μειωτικός συντελεστής 0,6, κάτι που σημαίνει μείωση του φόρου κατά 40%.
Το ότι θα προκύπτει υπεραξία είναι απολύτως βέβαιο, καθώς τόσο για τον υπολογισμό της τιμής κτήσης ενός ακινήτου όσο και για την τιμή πώλησης θα χρησιμοποιούνται ως «βάση» οι αντικειμενικές αξίες (οι οποίες όλα αυτά τα χρόνια μόνο αυξάνονται).
Ακόμη και αν κάποιος γράψει στο συμβόλαιο τιμή χαμηλότερη των αντικειμενικών, θα πληρώνει φόρο υπεραξίας με βάση τις αντικειμενικές. Αν λοιπόν δεν μειωθούν οι αντικειμενικές αξίες στο άμεσο μέλλον (κάτι απίθανο, καθώς η τρόικα φέρεται να πιέζει για αύξησή τους) η επιβάρυνση θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη για όλους. Μία μόνο δικλίδα ασφαλείας προβλέπεται στο νομοσχέδιο: θα απαλλάσσεται του φόρου φυσικό πρόσωπο εφόσον η υπεραξία δεν υπερβαίνει τις 25.000 ευρώ (υπό την προϋπόθεση ότι μέσα στην 5ετία θα προχωρεί στην πώληση μόνο ενός ακινήτου).
Με την επιβολή του φόρου υπεραξίας ανοίγει ο δρόμος για μείωση των φορολογικών συντελεστών που επιβάλλονται κατά την απόκτηση ακινήτου (και οι οποίοι σήμερα διαμορφώνονται στο 8-10%).
Αυξήσεις
Τα χαράτσια του Μνημονίου, που δεν έχουν τέλος, περιλαμβάνουν και αυξήσεις στα τιμολόγια των ΔΕΚΟ. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση συναίνεσε σε αυξήσεις άνω του 25% στα τιμολόγια ΟΣΕ, μετρό, τραμ και λεωφορείων, αλλά και σε μια άνοδο τουλάχιστο 8% στα τιμολόγια της ΔΕΗ, που ετοιμάζεται μόλις για τον Δεκέμβριο. Στην ΕΥΔΑΠ στήνεται νέα ρυθμιστική αρχή που θα αποφασίσει τις αυξήσεις. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι μεταφέρθηκε μεν ο χρόνος αύξησης εισιτηρίων για τις αστικές συγκοινωνίες, αλλά με αντάλλαγμα: στη συμφωνία να μην υπάρχει πλέον η αίρεση επανεξέτασης, αν τα έσοδα του ΟΑΣΑ βελτιωθούν. Η ίδια αίρεση απορρίφθηκε και για τα τρένα.
• Στις εταιρείες ύδρευσης τον Δεκέμβριο πρέπει να τεθεί σε λειτουργία η νέα Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων, η οποία θα αποφασίσει για τις αυξήσεις τιμολογίων σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ. Οι αυξήσεις πρέπει να γίνουν στην αρχή του 2013, καθώς θα ακολουθήσει η αποκρατικοποίηση μέσω του ΤΑΙΠΕΔ.
• Τον Δεκέμβριο αναμένονται οι αποφάσεις για αυξήσεις 9% στα τιμολόγια της ΔΕΗ. Η αύξηση των τιμολογίων θα γίνει με υπουργική απόφαση, η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου. Θα προβλέπει ότι σε ένα μεταβατικό διάστημα 6 μηνών (έως το τέλος Ιουνίου) για να ανασταλούν και όλα τα ειδικά τιμολόγια με την εξαίρεση κάποιων «ευαίσθητων κοινωνικά ομάδων».
Στη συμφωνία προβλέπεται ότι η συνολική αύξηση των τιμολογίων για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις έως τον Ιούνιο του 2013 πρέπει να είναι τουλάχιστον 12%. Ωστόσο, καθώς η αύξηση το 2012 ήταν 3%, πρέπει να νομοθετηθεί το υπόλοιπο 9% αυξήσεων τον Δεκέμβριο.
Είναι πιθανό η αύξηση να μην γίνει μεμιάς, αλλά σταδιακά έως τον Ιούνιο που λήγει η προθεσμία. Σε αίτημα της ελληνικής πλευράς να αναβληθεί για τότε, η απάντηση της τρόικας, σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν ότι πρέπει να αποφευχθεί απότομη αύξηση και γι’ αυτό θα πρέπει να αυξηθούν από τον Ιανουάριο του 2013.
Επίσης, αλλαγές έρχονται και στο εργασιακό καθεστώς της ΔΕΗ. Συμφωνήθηκε να γίνει μελέτη για να εκτιμηθεί το κόστος λειτουργίας της με βάση τις αποδοχές των εργαζομένων σε εταιρείες ηλεκτρισμού ανά την Ε.Ε., τις αναθέσεις εργασίας και την παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο. Έως τον Δεκέμβριο η ελληνική πλευρά φέρεται να συμφώνησε να προχωρήσει σε νομοθετικές αλλαγές ώστε αμοιβές και εργασιακό καθεστώς να εξισωθεί με αυτό του ιδιωτικού τομέα.
Σε ό,τι αφορά την αύξηση εισιτηρίων κατά 25% σε ΟΑΣΑ, ΟΣΕ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ, με βάση τον προηγούμενο προγραμματισμό του Μνημονίου οι αυξήσεις θα έπρεπε να γίνουν τον Ιανουάριο. Στον ΟΣΕ και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ δόθηκε παράταση έως τον Ιούνιο του 2013 και στον ΟΑΣΑ έως τον Οκτώβριο.
Εφιάλτης στα εργασιακά
Στις 12 Νοεμβρίου «πάγωσαν» τριετίες και… αποζημιώσεις. Η εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας, που αποκωδικοποιεί τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, αποκαλύπτει άλλη μια «παγίδα» για τους εργαζόμενους που χάνουν τη δουλειά τους. Όσοι έχουν συμπληρώσει 16 χρόνια στον ίδιο εργοδότη, είτε απολυθούν τώρα είτε απολυθούν ύστερα από μια δεκαετία, τα ίδια λεφτά θα πάρουν ως αποζημίωση. Το «colpo grosso» του υπουργείου Εργασίας θα ευνοήσει κυρίως τους μεγάλους ομίλους που θα προχωρήσουν σε «αναδιαρθρώσεις» (όπως βαφτίζουν τα κύματα απολύσεων ή τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου). Το παράδειγμα το αποδεικνύει:
Εργαζόμενος συμπλήρωσε την 12η Νοεμβρίου 2012 19 χρόνια στον ίδιο εργοδότη. Οι αποδοχές του ανέρχονται στα 3.000 ευρώ μεικτά. Αν ο εργαζόμενος απολυθεί αύριο, θα εισπράξει 12 ολόκληρους μισθούς συν τρεις μισθούς των 2.000 ευρώ ο καθένας (αυτό συμβαίνει επειδή για τις αποζημιώσεις άνω των 12 μισθών μπαίνει και πλαφόν 2.000 ευρώ σε κάθε μισθό πέραν του 12ου). Αν ο ίδιος εργαζόμενος απολυόταν το 2015, κανονικά θα έπρεπε να εισπράξει 12 μισθούς συν έξι μισθούς των 2.000 ευρώ. Αυτό όμως δεν θα συμβεί. Ακόμη κι αν ο εργαζόμενος απολυθεί το 2015, θα εισπράξει την αποζημίωση της 12ης Νοεμβρίου 2012. Αν μάλιστα ο εργαζόμενος απολυθεί με προειδοποίηση (η οποία θα φτάνει τους τέσσερις και όχι τους έξι μήνες), θα χάσει επιπλέον 50%. Όσον αφορά αυτούς που θα πιάσουν δουλειά μετά τη 12η Νοεμβρίου, η μέγιστη αποζημίωση θα φτάνει τους 12 μήνες και όχι τους 24, όπως προβλεπόταν μέχρι τώρα.
Σε ό,τι αφορά τις τριετίες, ο μισθός ακόμη και γι’ αυτόν που αμείβεται με τα κατώτερα όρια της Συλλογικής Σύμβασης θα παραμείνει καθηλωμένος στα επίπεδα της 12ης Νοεμβρίου του 2012, μέχρι η ανεργία στην Ελλάδα να πέσει κάτω από το 10%. Δηλαδή το… 2024. Αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος θα μάθει να ζει για τουλάχιστον 12 χρόνια με τις εξής επιλογές:
• 586,08 ευρώ εφόσον η προϋπηρεσία του δεν υπερβαίνει τα τρία χρόνια.
• 644,69 ευρώ εφόσον έχει συμπληρώσει έως 6 χρόνια.
• 703,3 ευρώ για προϋπηρεσία έως 9 χρόνια και
• 761,9 ευρώ για προϋπηρεσία άνω των εννέα ετών.
Τα ποσά είναι μεικτά και υπόκεινται σε κράτηση ασφαλιστικών εισφορών με συντελεστή 16,5%, αλλά και φόρο εισοδήματος. Όσο για τους νέους κάτω των 25 ετών, θα πρέπει να συμβιβαστούν με τα 510,95 ευρώ ή τα 562,05 ευρώ, αν έχουν συμπληρώσει τη 12η Νοεμβρίου τουλάχιστον μια τριετία. Οι μισθοί αυτοί θα «κλειδώσουν» και νομοθετικά με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου. Με την ίδια πράξη θα περάσει στη… λήθη και το επίδομα γάμου (από την 1.4.2013).
