Η νίκη έχει πολλούς πατεράδες, η ήττα είναι ορφανή. Ωστόσο, στην
περίπτωση των ΟΠ, η ευθύνη για την πολιτική και εκλογική ήττα στις 6
Μαΐου και 17 Ιουνίου μπορεί εύκολα να αποδοθεί στο κατ’ εξοχήν υπεύθυνο
όργανο των ΟΠ, δηλαδή στο Πανελλαδικό Συμβούλιο.
Πράγματι, το Πανελλαδικό Συμβούλιο έχει τη βασική πολιτική και οργανωτική ευθύνη για τα εκλογικά αποτελέσματα. Μόνο που αυτά σε μικρό μονάχα βαθμό καθορίστηκαν από τις δυνατότητες ή τις αδυναμίες του παρόντος ΠΣ. Η διπλή (πολιτική και εκλογική) αποτυχία ήταν προδιαγεγραμμένη, πολύ καιρό πριν. Με βασικότερη αιτία την ιδεολογική μας ασάφεια, που οδηγούσε σε εξίσου ασαφείς πολιτικές επιλογές, οι οποίες δεν έδιναν την ευκαιρία στους ΟΠ να αναπτύξουν μια αυτόνομη, αυτοτελή, διακριτή πολιτική πρόταση.
Για παράδειγμα, η Πράσινη Ανάπτυξη και το Green New Deal, τα οποία είχε υιοθετήσει πανηγυρικά και ο Γ. Παπανδρέου. Κι εμείς απορούσαμε γιατί οι Γερμανοί Πράσινοι υποδεχόντουσαν τον Παπανδρέου στα συνέδριά τους σαν Μεσσία και γιατί μας παρότρυναν επίμονα για συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ. Ο λόγος ήταν απλός, είχαν την ίδια ή εξαιρετικά παρόμοια αντίληψη για την ανάπτυξη, δηλαδή για μια επιφανειακή, δήθεν οικολογική, ανανέωση του καπιταλισμού, με άνοιγμα νέων δυνατοτήτων για τις αγορές ενέργειας, κατοικίας, μεταφορών κλπ.
Αλλά το στοίχημα της εποχής μας δεν είναι πια η όλο και περισσότερη ανάπτυξη, έστω με πράσινο μανδύα, η όλο και μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας, η διατήρηση και η ενίσχυση του ίδιου αδιέξοδου καταναλωτικού μοντέλου. Το στοίχημα της εποχής μας είναι η αποανάπτυξη: μικρότερες καταναλώσεις, λιγότερες μετακινήσεις αγαθών (τοπικότητα), ριζική ανατροπή του σπάταλου καταναλωτικού προτύπου, αξιοποίηση της τεχνολογίας και της καινοτομίας.
Αυτά οι Οικολόγοι Πράσινοι δεν τα είπαν και δεν τα εξειδίκευσαν, ούτε προεκλογικά (που θα ήταν και πάλι αργά), ούτε νωρίτερα. Και δεν τα είπαν γιατί έχουν υιοθετήσει ουσιαστικά την ιδέα του Green New Deal και της Πράσινης Ανάπτυξης. Μόνο που αυτά μπορούν και τα «πουλάνε» πολύ καλύτερα στο κοινό της χώρας μας τα κεντρώα, σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, όπως το ΠΑΣΟΚ ή ακόμα και οι «οικολογικές πτέρυγες» των κομμάτων της Αριστεράς, που είναι κατά παράδοση εξοικειωμένα με την «ανάπτυξη» και την αναπτυξιολογία.
Αλλά, για αυτό το μεγάλο ιδεολογικό και πολιτικό έλλειμμα των ΟΠ δεν είναι υπεύθυνο το παρόν Πανελλαδικό Συμβούλιο, ούτε τα προηγούμενα. Η πολιτική χαράζεται από τα συνέδρια, όπου συμμετέχουν όλα τα μέλη του κόμματος. Η ευθύνη λοιπόν ανήκει σε όλους. Και σε αυτούς που προσπέρασαν αυτή την καθοριστική επιλογή χωρίς προβληματισμό και σε εκείνους που είχαν μεν ριζικές διαφωνίες και ήθελαν μια άλλη πολιτική (σε αυτούς ανήκει και ο γράφων) αλλά δεν μπόρεσαν να αρθρώσουν τις θέσεις τους με επάρκεια και να σχηματίσουν έστω μια διακριτή και αναγνωρίσιμη αντιπολιτευτική τάση εντός των ΟΠ.
Ελπίζω ότι έγινε σαφές ότι για μένα η βασική αιτία της πολιτικής και εκλογικής μας αποτυχίας είναι το λάθος πολιτικό στίγμα που επιλέξαμε και το οποίο ήταν πρακτικά αδύνατο να μας καθιερώσει ως αυτόνομο, αυτοτελή, ξεχωριστό πολιτικό χώρο. Οι οργανωτικές ανεπάρκειες, οι προσωπικές αδυναμίες κλπ έπαιξαν το ρόλο τους, αλλά αυτός ήταν μονάχα επικουρικός για τη διπλή ήττα στις δύο αναμετρήσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το υφιστάμενο οργανωτικό σχήμα απλά δεν λειτουργεί. Όχι γιατί είναι λάθος σχεδιασμένο, αλλά γιατί κανένα οργανωτικό σχήμα δε θα λειτουργούσε, με τους ίδιους (ελάχιστους) ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν καν πολιτική συναντίληψη – πέρα από τις υπαρκτές παραλυτικές αντιθέσεις και διαμάχες των εσωκομματικών ομάδων. Αλλά, περισσότερα για το οργανωτικό, στη συνέχεια. Γιατί εκείνο που προηγείται είναι πάντα η πολιτική.
Αυτό που σκέφτομαι και προτείνω είναι η υιοθέτηση ενός τρίπτυχου, που θα συμβολίζει την ιδιαίτερη πολιτική θέση των ΟΠ. Κι αυτό είναι η αποανάπτυξη, η τοπικότητα και οι θεσμικές παρεμβάσεις. Δεν θα επεκταθώ τώρα, ελπίζω ότι θα μας δοθεί η δυνατότητα να τα συζητήσουμε αυτά εντός του κόμματος και με τους φίλους της πολιτικής οικολογίας, στη συνέχεια. Αν επιμείνουμε στο ίδιο μοντέλο σύμπλευσης με τις επιλογές των Ευρωπαίων φίλων μας (του ΕΠΚ) για το New Green Deal τότε η πορεία των ΟΠ είναι προδιαγεγραμμένη. Η υιοθέτηση μιας άλλης πολιτικής στάσης σαφώς εμπεριέχει το ρίσκο να ψυχρανθούν οι σχέσεις μας με το ΕΠΚ. Είναι θέμα επιλογής.
Το δεύτερο σημείο – κλειδί είναι η εμπλοκή στην υπόθεση των ΟΠ ενός μεγάλου αριθμού ανθρώπων, από τις δεκάδες χιλιάδες που τα τελευταία χρόνια μας ψηφίζουν αλλά, πρακτικά, δεν έχουν άλλη επαφή μαζί μας. Κι όμως, πρόκειται για το δικό τους κόμμα. Αυτούς, πρωτίστως, αφορά, εφ’ όσον θέλουν να παρέμβουν για να αλλάξουν και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Ο ρόλος όσων βρεθήκαμε και παραμένουμε εντός είναι να κρατάμε τις πόρτες ανοιχτές. Και να κάνουμε το «μαγαζί» στοιχειωδώς ελκυστικό.
Αυτό αφορά πρωτίστως την πολιτική και, στη συνέχεια, την οργανωτική λειτουργία. Σκέφτομαι (χωρίς να έχω καταλήξει οριστικά στο περιεχόμενο της πρότασης) ότι ο ρόλος του ΠΣ είναι πρακτικά περιττός – αλλά και εξαιρετικά επιζήμιος. Όχι μόνο δεν παράγει πολιτική, αλλά αποτελεί αξεπέραστο ανασταλτικό παράγοντα, καθώς στους κόλπους του, κυρίως, διεξάγεται η εσωκομματική παραταξιακή κλωτσοπατινάδα, η οποία παραλύει και την οργανωτική λειτουργία, αφήνοντας περιθώριο μονάχα στη γραφειοκρατική διεκπεραίωση.
Μπορώ να φανταστώ το μοίρασμα των καθηκόντων του ΠΣ σε μια διευρυμένη (σε αριθμό αλλά και πολιτικό ρόλο) Πολιτική Γραμματεία και σε ένα διαρκές συνέδριο των μελών, το οποίο θα είναι σε θέση να αποφασίζει μέσω του δικτύου, ανά πάσα στιγμή, για θέματα πολιτικής γραμμής του κόμματος. Εννοείται ότι βασικό κύτταρο των ΟΠ πρέπει να παραμείνουν οι τοπικές πολιτικές κινήσεις (ΠΚ) αλλά και οι Θεματικές Ομάδες. Με ανοιχτές διαδικασίες, για κάθε έναν που ενδιαφέρεται, αλλά και με ασφαλιστικές δικλείδες που θα εξασφαλίζουν ότι η φυσική ή η διαδικτυακή συμμετοχή στο εκάστοτε πολιτικό σώμα δεν θα εκφυλίζεται σε καφενειακή συζήτηση.
Σε πρώτη φάση, αυτά. Ελπίζω ότι, σε πείσμα της θερινής ραστώνης, θα πυροδοτηθεί μια ενδιαφέρουσα και παραγωγική συζήτηση.
panosz.wordpress.com
Πράγματι, το Πανελλαδικό Συμβούλιο έχει τη βασική πολιτική και οργανωτική ευθύνη για τα εκλογικά αποτελέσματα. Μόνο που αυτά σε μικρό μονάχα βαθμό καθορίστηκαν από τις δυνατότητες ή τις αδυναμίες του παρόντος ΠΣ. Η διπλή (πολιτική και εκλογική) αποτυχία ήταν προδιαγεγραμμένη, πολύ καιρό πριν. Με βασικότερη αιτία την ιδεολογική μας ασάφεια, που οδηγούσε σε εξίσου ασαφείς πολιτικές επιλογές, οι οποίες δεν έδιναν την ευκαιρία στους ΟΠ να αναπτύξουν μια αυτόνομη, αυτοτελή, διακριτή πολιτική πρόταση.
Για παράδειγμα, η Πράσινη Ανάπτυξη και το Green New Deal, τα οποία είχε υιοθετήσει πανηγυρικά και ο Γ. Παπανδρέου. Κι εμείς απορούσαμε γιατί οι Γερμανοί Πράσινοι υποδεχόντουσαν τον Παπανδρέου στα συνέδριά τους σαν Μεσσία και γιατί μας παρότρυναν επίμονα για συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ. Ο λόγος ήταν απλός, είχαν την ίδια ή εξαιρετικά παρόμοια αντίληψη για την ανάπτυξη, δηλαδή για μια επιφανειακή, δήθεν οικολογική, ανανέωση του καπιταλισμού, με άνοιγμα νέων δυνατοτήτων για τις αγορές ενέργειας, κατοικίας, μεταφορών κλπ.
Αλλά το στοίχημα της εποχής μας δεν είναι πια η όλο και περισσότερη ανάπτυξη, έστω με πράσινο μανδύα, η όλο και μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας, η διατήρηση και η ενίσχυση του ίδιου αδιέξοδου καταναλωτικού μοντέλου. Το στοίχημα της εποχής μας είναι η αποανάπτυξη: μικρότερες καταναλώσεις, λιγότερες μετακινήσεις αγαθών (τοπικότητα), ριζική ανατροπή του σπάταλου καταναλωτικού προτύπου, αξιοποίηση της τεχνολογίας και της καινοτομίας.
Αυτά οι Οικολόγοι Πράσινοι δεν τα είπαν και δεν τα εξειδίκευσαν, ούτε προεκλογικά (που θα ήταν και πάλι αργά), ούτε νωρίτερα. Και δεν τα είπαν γιατί έχουν υιοθετήσει ουσιαστικά την ιδέα του Green New Deal και της Πράσινης Ανάπτυξης. Μόνο που αυτά μπορούν και τα «πουλάνε» πολύ καλύτερα στο κοινό της χώρας μας τα κεντρώα, σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, όπως το ΠΑΣΟΚ ή ακόμα και οι «οικολογικές πτέρυγες» των κομμάτων της Αριστεράς, που είναι κατά παράδοση εξοικειωμένα με την «ανάπτυξη» και την αναπτυξιολογία.
Αλλά, για αυτό το μεγάλο ιδεολογικό και πολιτικό έλλειμμα των ΟΠ δεν είναι υπεύθυνο το παρόν Πανελλαδικό Συμβούλιο, ούτε τα προηγούμενα. Η πολιτική χαράζεται από τα συνέδρια, όπου συμμετέχουν όλα τα μέλη του κόμματος. Η ευθύνη λοιπόν ανήκει σε όλους. Και σε αυτούς που προσπέρασαν αυτή την καθοριστική επιλογή χωρίς προβληματισμό και σε εκείνους που είχαν μεν ριζικές διαφωνίες και ήθελαν μια άλλη πολιτική (σε αυτούς ανήκει και ο γράφων) αλλά δεν μπόρεσαν να αρθρώσουν τις θέσεις τους με επάρκεια και να σχηματίσουν έστω μια διακριτή και αναγνωρίσιμη αντιπολιτευτική τάση εντός των ΟΠ.
Ελπίζω ότι έγινε σαφές ότι για μένα η βασική αιτία της πολιτικής και εκλογικής μας αποτυχίας είναι το λάθος πολιτικό στίγμα που επιλέξαμε και το οποίο ήταν πρακτικά αδύνατο να μας καθιερώσει ως αυτόνομο, αυτοτελή, ξεχωριστό πολιτικό χώρο. Οι οργανωτικές ανεπάρκειες, οι προσωπικές αδυναμίες κλπ έπαιξαν το ρόλο τους, αλλά αυτός ήταν μονάχα επικουρικός για τη διπλή ήττα στις δύο αναμετρήσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το υφιστάμενο οργανωτικό σχήμα απλά δεν λειτουργεί. Όχι γιατί είναι λάθος σχεδιασμένο, αλλά γιατί κανένα οργανωτικό σχήμα δε θα λειτουργούσε, με τους ίδιους (ελάχιστους) ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν καν πολιτική συναντίληψη – πέρα από τις υπαρκτές παραλυτικές αντιθέσεις και διαμάχες των εσωκομματικών ομάδων. Αλλά, περισσότερα για το οργανωτικό, στη συνέχεια. Γιατί εκείνο που προηγείται είναι πάντα η πολιτική.
Αυτό που σκέφτομαι και προτείνω είναι η υιοθέτηση ενός τρίπτυχου, που θα συμβολίζει την ιδιαίτερη πολιτική θέση των ΟΠ. Κι αυτό είναι η αποανάπτυξη, η τοπικότητα και οι θεσμικές παρεμβάσεις. Δεν θα επεκταθώ τώρα, ελπίζω ότι θα μας δοθεί η δυνατότητα να τα συζητήσουμε αυτά εντός του κόμματος και με τους φίλους της πολιτικής οικολογίας, στη συνέχεια. Αν επιμείνουμε στο ίδιο μοντέλο σύμπλευσης με τις επιλογές των Ευρωπαίων φίλων μας (του ΕΠΚ) για το New Green Deal τότε η πορεία των ΟΠ είναι προδιαγεγραμμένη. Η υιοθέτηση μιας άλλης πολιτικής στάσης σαφώς εμπεριέχει το ρίσκο να ψυχρανθούν οι σχέσεις μας με το ΕΠΚ. Είναι θέμα επιλογής.
Το δεύτερο σημείο – κλειδί είναι η εμπλοκή στην υπόθεση των ΟΠ ενός μεγάλου αριθμού ανθρώπων, από τις δεκάδες χιλιάδες που τα τελευταία χρόνια μας ψηφίζουν αλλά, πρακτικά, δεν έχουν άλλη επαφή μαζί μας. Κι όμως, πρόκειται για το δικό τους κόμμα. Αυτούς, πρωτίστως, αφορά, εφ’ όσον θέλουν να παρέμβουν για να αλλάξουν και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Ο ρόλος όσων βρεθήκαμε και παραμένουμε εντός είναι να κρατάμε τις πόρτες ανοιχτές. Και να κάνουμε το «μαγαζί» στοιχειωδώς ελκυστικό.
Αυτό αφορά πρωτίστως την πολιτική και, στη συνέχεια, την οργανωτική λειτουργία. Σκέφτομαι (χωρίς να έχω καταλήξει οριστικά στο περιεχόμενο της πρότασης) ότι ο ρόλος του ΠΣ είναι πρακτικά περιττός – αλλά και εξαιρετικά επιζήμιος. Όχι μόνο δεν παράγει πολιτική, αλλά αποτελεί αξεπέραστο ανασταλτικό παράγοντα, καθώς στους κόλπους του, κυρίως, διεξάγεται η εσωκομματική παραταξιακή κλωτσοπατινάδα, η οποία παραλύει και την οργανωτική λειτουργία, αφήνοντας περιθώριο μονάχα στη γραφειοκρατική διεκπεραίωση.
Μπορώ να φανταστώ το μοίρασμα των καθηκόντων του ΠΣ σε μια διευρυμένη (σε αριθμό αλλά και πολιτικό ρόλο) Πολιτική Γραμματεία και σε ένα διαρκές συνέδριο των μελών, το οποίο θα είναι σε θέση να αποφασίζει μέσω του δικτύου, ανά πάσα στιγμή, για θέματα πολιτικής γραμμής του κόμματος. Εννοείται ότι βασικό κύτταρο των ΟΠ πρέπει να παραμείνουν οι τοπικές πολιτικές κινήσεις (ΠΚ) αλλά και οι Θεματικές Ομάδες. Με ανοιχτές διαδικασίες, για κάθε έναν που ενδιαφέρεται, αλλά και με ασφαλιστικές δικλείδες που θα εξασφαλίζουν ότι η φυσική ή η διαδικτυακή συμμετοχή στο εκάστοτε πολιτικό σώμα δεν θα εκφυλίζεται σε καφενειακή συζήτηση.
Σε πρώτη φάση, αυτά. Ελπίζω ότι, σε πείσμα της θερινής ραστώνης, θα πυροδοτηθεί μια ενδιαφέρουσα και παραγωγική συζήτηση.
panosz.wordpress.com